Biệt thự cổ gần 100 tuổi với 4 mặt tiền của đại gia ô tô Sài Gòn từng là đại diện của Michelin tại Việt Nam

Đi ngang đường Trần Hưng Đạo (quận 1 cũ), cách chợ Bến Thành chỉ vài trăm mét, nhiều người không khỏi tò mò trước căn biệt thự phủ đầy rêu phong với dòng chữ đắp nổi "NG.V.HAO" chạy dọc các tầng lầu. Công trình gần một thế kỷ tuổi ấy như đứng ngoài nhịp sống hối hả của trung tâm thành phố, lặng lẽ kể lại câu chuyện về một trong những thương gia giàu có nhất Sài Gòn giữa thế kỷ XX.

Tòa biệt thự có diện tích khoảng 800m2, được xây dựng từ năm 1933 và hoàn thành năm 1937. Chủ nhân của nó, ông Nguyễn Văn Hảo (1890-1971), từng là đại diện của Michelin tại Việt Nam, đồng thời kinh doanh phụ tùng xe hơi, mở cây xăng và sở hữu rạp Nguyễn Văn Hảo - "thánh đường cải lương" lớn nhất Sài Gòn trước 1975. Với nhãn quan thẩm mỹ tiến bộ, ông chọn phong cách kiến trúc Art Deco, thời thượng ở châu Âu những năm 1920-1940, để xây dựng nơi ở của mình. Các mảng khối mạnh mẽ, đường nét hình học, bố cục cân đối cùng hệ cửa chạy ngang mặt đứng tạo nên một tổng thể vừa hiện đại vừa sang trọng.

Từ bên ngoài nhìn vào, biệt thự mang dáng dấp như một con tàu lớn quay mũi về đường Trần Hưng Đạo. Những chi tiết đắp nổi và logo NG.V.HAO được cho là sử dụng kiểu chữ Futura, phát hành năm 1927 càng tô đậm tinh thần hiện đại của công trình. Các ký tự V, A sắc nét khiến dòng chữ vừa giản dị vừa thanh lịch, dù thời gian đã làm bề mặt tường loang lổ.

Nằm trên khu đất "vàng" hiếm có, biệt thự sở hữu đến 4 mặt tiền tiếp giáp các tuyến đường Trần Hưng Đạo, Ký Con, Lê Thị Hồng Gấm và Yersin. Ông Hảo từng cho hãng Caltex đặt cây xăng ở mặt tiền Trần Hưng Đạo, còn các mặt còn lại được bố trí phòng bán phụ tùng, khu bảo trì và sửa chữa xe hơi. Trên sân thượng rộng, ông nuôi chim, cá, trồng cây cảnh và xây cả một hồ bơi nhỏ.

Người dân sống quanh khu vực kể rằng, hầu hết các lô đất mặt tiền trên 4 tuyến đường nói trên từng thuộc quyền sở hữu của gia đình ông Hảo. Ngôi nhà mà một hộ dân hiện đang sinh sống chính là vị trí thang máy riêng dùng để đưa chủ nhà lên sân thượng thưởng ngoạn. Sau năm 1966, khi ông rời Sài Gòn về quê dựng chùa Hảo Tâm Tự, thang máy được con cháu tháo bán, phần diện tích trống được tận dụng làm nơi ở.

Bước chân vào thời hiện đại, biệt thự NG.V.HAO dần xuống cấp. Tầng trệt bị chia nhỏ cho các hộ kinh doanh; hai tầng trên vẫn là nơi cư trú của con cháu ông Hảo. Họ ra vào bằng một cổng nhỏ ở đường Ký Con, lặng lẽ sống giữa một di sản đồ sộ nhưng chỉ còn lại những phần ký ức mong manh.

Dù vậy, cấu trúc bên trong biệt thự được cho vẫn rất vững chãi. Những dịp lễ Tết, người dân xung quanh vẫn ghé thăm, thắp nén nhang tưởng nhớ chủ nhân xưa - người thương gia giàu có nhưng cũng đầy nhân ái, từng xây chùa cứu độ dân nghèo trong thời loạn lạc.

Giữa lòng TP. HCM hiện đại, biệt thự NG.V.HAO vẫn đứng đó như một chứng tích của thời kỳ phồn thịnh. Mỗi ô cửa, bậc thang, mảng tường bong tróc đều lưu giữ một câu chuyện không lời về gia tộc Nguyễn Văn Hảo và một Sài Gòn xa xưa, hào nhoáng, sôi động nhưng cũng đầy biến động.