Tiếp tục chương trình làm việc của Quốc hội chiều nay, có thêm 25 đại biểu phát biểu góp ý trực tiếp tại nghị trường về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Do không đủ thời gian, còn hơn 100 đại biểu đã đăng ký sẽ gửi các ý kiến tới ban soạn thảo, tiếp tục hoàn thiện và báo cáo Quốc hội thảo luận ở kỳ họp tiếp theo.
Sau khi lắng nghe ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã phát biểu làm rõ thêm một số nội dung:
Về tài chính đất đai, Bộ trưởng khẳng định đây là một vấn đề hết sức quan trọng. Bên cạnh vấn đề quy hoạch thì đây là 1 trong 2 công cụ mà Nhà nước thực hiện quyền quản lý nhà nước và quyền đại diện cho chủ sở hữu toàn dân về đất đai. Trong đó, việc phân bổ lại nguồn lực đất đai, phát huy giá trị đất đai và đưa nguồn lực này vào phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết hài hòa các mối quan hệ.
Bộ trưởng cho biết: “Ở đây có thể khẳng định quan hệ về mặt giá trị tài chính hoặc áp dụng các công cụ về mặt kinh tế như thuế, các phí, chi phí... Đây là những công cụ rất rộng và có thể khẳng định vấn đề định giá là vấn đề hết sức then chốt của mọi vấn đề.
Nếu như chúng ta đang băn khoăn về vấn đề là 5 phương pháp, tại sao giá vẫn sai? Thực tế mà nói là chúng ta đã có đầu vào không đúng. Các phương pháp đều phải lấy dữ liệu, dữ liệu đó là đầu vào, đó là giá cả, đó là những thông tin về bất động sản và các thông tin khác.
Hướng sắp tới chúng ta làm là gì? Vẫn kết hợp 5 phương pháp, nhưng về lâu dài là 1 phương pháp trên cơ sở thu thập đầy đủ cơ sở dữ liệu về giá đất và nhà nước thực hiện vấn đề giao đất. Tức là cũng phải theo thị trường, tức là đấu thầu, đấu giá là cơ bản và khi có đầy đủ giá theo thị trường thì chúng ta hoàn toàn dùng các phương pháp toán học để xử lý về thống kê, từ đó sẽ luôn luôn có được một giá trị trên cơ sở phân ra các phương pháp để xác định vùng đất chuẩn, thửa đất chuẩn, số lượng thửa đất chuẩn. Độ tin cậy của các thửa đất chuẩn thì chúng ta có thể xác định được giá, từ đó sẽ dùng các phương pháp thống kê để giải quyết những bất cập hiện nay”.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, từ giá đất này sẽ thực hiện rất nhiều công việc để đảm bảo ổn định trong vấn đề trách nhiệm đóng góp về mặt tài chính của người sử dụng đất cũng như sẽ tính được giá đất cụ thể, công khai được giá đất cụ thể và người dân có thể tiếp cận thông qua hệ thống cơ sở dữ liệu về bản đồ địa chính, số hóa đất đai.
“Các vị đại biểu nói về vấn đề cách thức, rồi tư vấn về hội đồng… hiện tại trong 5 năm tới phải cần, nhưng về cơ bản sau khi làm việc này thì đây là giá ai cũng hiểu biết và không thể can thiệp vào, bởi vì là giá thị trường. Tất nhiên, chúng ta phải đưa ra điều kiện làm sao người dân tự nguyện đăng ký, chế định đăng ký và để người dân phải khai bằng giá thật và không lấy giá trong hợp đồng để bắt buộc người dân phải đóng nghĩa vụ trách nhiệm khi giao dịch đất đai.
Vấn đề tài chính sẽ giải quyết được vấn đề đất đai lãng phí, đầu cơ, thổi giá, bởi thông qua hệ thống thuế mà chúng ta xác nhận. Định giá đúng, chúng ta sẽ tính được giá trị gia tăng lên, địa tô chênh lệch do nhà nước, do người dân đầu tư hay do doanh nghiệp đầu tư và từ đó sẽ điều tiết được hài hòa các mối quan hệ lợi ích các bên, đặc biệt là giữa địa phương này với địa phương khác. Đất đai là tài sản chung của toàn dân nên phải đảm bảo công bằng cho toàn dân”.
Vấn đề thứ hai Bộ trưởng Phạm Hồng Hà đề cập là thu hồi và bồi thường: “Hiện nay khẳng định là có hai hình thức: Một là đấu thầu, đấu giá, tức là Nhà nước sẽ thu hồi. Hai là Nhà nước không thu hồi và thỏa thuận. Quan trọng nhất ở đây là làm sao chúng ta thực hiện được hài hòa lợi ích của người dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích doanh nghiệp. Đảm bảo một mặt bằng, đảm bảo chính sách đền bù, đảm bảo để điều tiết địa tô. Bởi vì những khu vực này chắc chắn chúng ta chuyển mục đích và địa tô chênh lệch tăng lên, nhà nước phải quản lý thì nhà nước mới làm được”.
Về vấn đề thỏa thuận khi thu hồi đất mà nhiều đại biểu băn khoăn, Bộ trưởng Trần Hồng Hà giải thích: “Hiện nay, chúng ta không hạn chế thỏa thuận. Những khu vực không có chuyển mục đích, có nghĩa là thỏa thuận từ đất trồng lúa thông qua hình thức hợp tác xã đóng góp vốn… thì chúng ta vẫn ủng hộ. Hình thức đất phi nông nghiệp, đất sản xuất, dịch vụ chúng ta vẫn ủng hộ. Ở đâu đó có thể có thỏa thuận nhưng nhà nước sẽ can thiệp vào để đảm bảo chính sách về giá, chính sách về đảm bảo lợi ích cho người dân phải công bằng, minh bạch.
Chúng ta sẽ tiếp tục triển khai Nghị quyết 18, nhưng khó khăn nhất là làm sao xác định được điều kiện, tiêu chí. Chúng tôi sắp tới sẽ nghiên cứu, rất mong trong số các đại biểu Quốc hội là những chuyên gia, những nhà khoa học có thể giúp chúng tôi tiếp tục lượng hóa, tiếp tục đưa ra tiêu chí”.
Về vấn đề quy hoạch, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết: “Chúng ta khẳng định là quy hoạch đất đai sẽ gắn với quy hoạch giao thông. Đất đai có phát triển, có gia tăng giá trị hay không phụ thuộc vào hạ tầng giao thông, phụ thuộc vào ý tưởng quy hoạch. Như vậy, làm sao quản lý đất đai theo không gian, quản lý đến thửa đất chúng ta dựa vào quy hoạch xây dựng, bao gồm xây dựng đô thị nông thôn, hiện nay đã 96%. Chúng ta chỉ quản lý về chỉ tiêu phân bổ đất đai để làm sao quản lý, sử dụng một cách hiệu quả, khai thác bền vững, kèm theo các tiêu chí, chúng ta sẽ làm được. Chúng ta sẽ có được những quy hoạch như quy hoạch cấp huyện có thể gắn kết đến đâu, gắn kết đến thửa đất, bởi vì quy hoạch xây dựng của một huyện không thể không nói đến thửa đất. Quy hoạch cấp huyện thì chúng ta không thể không nói đến quy hoạch cấp xã. Nếu quy hoạch cấp huyện mà không nói đến cấp xã thì không biết cấp huyện là gì, nội hàm là gì.
Tôi muốn khẳng định là chúng ta hoàn toàn có thể làm được. Tất nhiên, chúng ta không kỳ vọng quy hoạch đất đai thay thế tất cả mà quy hoạch đất đai sẽ đưa ra một khung, tức là sẽ quản lý những đối tượng cần bảo vệ, bảo tồn, đó là đất di sản thiên nhiên, văn hóa, lịch sử, thậm chí đất về lúa hai vụ phải quản lý, hạ tầng giao thông cứng và các khu vực phát triển xã hội đã hình thành. Đấy là khu vực tĩnh. Còn động là khu đô thị, thương mại, dịch vụ thì chúng ta cố gắng tận dụng để phát triển.
Như vậy, có nhiều vấn đề hiện nay đang đặt ra mới, đó là làm sao tạo ra được khu đất vùng phụ cận. Nói là phụ cận nhưng thực chất đây là một quỹ đất được tạo ra do chúng ta phát triển giao thông, do tầm nhìn quy hoạch làm tốt. Điều này sẽ giúp cho việc phát huy được nguồn lực”.
Đối với đấu thầu, đấu giá, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho hay: “Chúng ta không đấu thầu, đấu giá khi chưa có những ý tưởng, kế hoạch tốt nhất, khi chưa có những quy hoạch chi tiết, khi chưa có cái nhìn về không gian và khai thác, sử dụng, kể cả công trình ngầm. Ở đây, tôi muốn nói là nếu chúng ta kết hợp các mục đích này thì hoàn toàn có thể đưa được giá trị đất đai cao hơn và sử dụng là một nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng.
Như vậy, vấn đề kế hoạch rất quan trọng để đảm bảo phân bổ chỉ tiêu sử dụng này như các đại biểu nói, bởi vì chúng ta không thể phân bổ một lúc. Mặc dù kế hoạch xây dựng, các quy hoạch về tỉnh đặt ra 30 năm nhưng có phải sử dụng trong một năm ngay đâu. Chúng ta cần phải xem xét về phát triển dân cư, lực lượng sản xuất, về nguồn vốn đầu tư, về công nghệ,… thì mới đầu tư. Chính vì vậy nên quy hoạch, kế hoạch cộng với tài chính đất đai và định giá đất là những công cụ để thể hiện quyền năng của nhà nước về quản lý”.
