Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình quá tải, VEC xin được làm chủ dự án mở rộng

Bộ Xây dựng vừa gửi Bộ Tài chính văn bản góp ý liên quan đề xuất giao Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm cơ quan chủ quản thực hiện dự án mở rộng tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình. Trước đó, trong Tờ trình số 3459/TTr-VEC-HĐTV ngày 24/10/2025, VEC đã phân tích 3 phương án đầu tư gồm đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư, đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư (BOT), đồng thời kiến nghị lựa chọn hình thức đầu tư công để triển khai mở rộng tuyến đường theo đúng quy hoạch.

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình có nhiều đặc thù khiến phương án PPP (BOT) khó khả thi. Hiện VEC đang trực tiếp quản lý, khai thác và thu phí để hoàn vốn phần vốn đã bỏ ra, với tỷ lệ đóng góp lên tới 97% tổng mức đầu tư. Bên cạnh đó, việc VEC tiếp tục đảm nhận phần mở rộng cũng thuận lợi cho tổ chức thi công, quản lý vận hành sau đầu tư. Phương án đầu tư theo Luật Đầu tư cũng được Bộ Xây dựng lưu ý phải cân nhắc kỹ vì đây là công trình phục vụ lợi ích công cộng, tài sản hình thành sau đầu tư thuộc doanh nghiệp, kéo theo trình tự thủ tục giao đất và pháp lý phức tạp.

Từ những phân tích trên, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính - cơ quan chủ trì xây dựng Luật Đầu tư và quản lý VEC rà soát, đánh giá toàn diện để lựa chọn phương thức phù hợp, bảo đảm tính khả thi và tiến độ, nhất là trong bối cảnh việc mở rộng tuyến cao tốc huyết mạch này đã trở nên cấp thiết. Bộ cũng cho rằng nếu dự án được triển khai theo hình thức đầu tư công, việc giao VEC làm cơ quan chủ quản là phù hợp cả về pháp lý lẫn thực tiễn, bởi doanh nghiệp này hiện đang đảm nhận vai trò tương tự tại dự án cao tốc TP. HCM - Long Thành và dự án mở rộng đoạn Yên Bái - Lào Cai. Trình tự tổ chức thực hiện khi giao VEC làm cơ quan chủ quản sẽ tuân theo Điều 29 Luật Đầu tư công.

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình dài khoảng 50km, thuộc trục cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giữ vai trò cửa ngõ phía Nam của Hà Nội kết nối với các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Tuyến đường được VEC hoàn thành và đưa vào khai thác từ năm 2012. Sau hơn một thập kỷ vận hành, lưu lượng xe tăng trung bình trên 10% mỗi năm khiến tuyến đường quy mô 4 làn xe hiện đã mãn tải, thường xuyên xảy ra ùn ứ, đặc biệt vào dịp lễ tết và cuối tuần.

Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2020–2030, tầm nhìn 2050 được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 1454/QĐ-TTg và điều chỉnh tại Quyết định 12/QĐ-TTg, tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình được quy hoạch mở rộng lên 10 làn xe đối với đoạn Cầu Giẽ - Phú Thứ và 6 làn xe đối với đoạn Phú Thứ - Ninh Bình, đều phải hoàn thành trước năm 2030. Trên cơ sở dự báo lưu lượng từng đoạn tuyến cùng khả năng huy động nguồn lực của doanh nghiệp, VEC đề xuất giai đoạn trước mắt mở rộng toàn tuyến lên 6 làn xe, triển khai vào năm 2027 và sẽ nghiên cứu mở thêm theo quy hoạch sau năm 2038.

Tổng mức đầu tư dự án mở rộng, bao gồm cả chi phí lãi vay trong thời gian xây dựng, được VEC tính toán khoảng 3.013 tỷ đồng. Đối với phương án đầu tư công, phương án được doanh nghiệp kiến nghị áp dụng nguồn vốn được đề xuất theo hướng hỗn hợp, trong đó ngân sách nhà nước bố trí khoảng 100 tỷ đồng (thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026-2030 đã thông báo cho VEC). Phần vốn còn lại do VEC huy động, gồm 583 tỷ đồng vốn tự có (trong đó có 294 tỷ đồng lãi vay trong giai đoạn xây dựng) và 2.330 tỷ đồng vay từ các tổ chức tín dụng trong nước.