Thích
Tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ, cho ý kiến về đề án Khu thương mại tự do mới đây do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì, các đại biểu đã tập trung thảo luận về vấn đề này.
Theo đó, hiện nay tại Việt Nam, hệ thống pháp luật chưa có quy định cụ thể về cơ chế cũng như chính sách, quản lý hoạt động của khu thương mại tự do.
Thời gian vừa qua, Quốc hội đã ban hành các nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển TP. Đà Nẵng, TP. Hải Phòng; trong đó có nội dung về khu thương mại tự do.
Theo chia sẻ của Bộ Tài chính, trong năm 2026, Việt Nam dự kiến sẽ thành lập các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng, TP. HCM.
Việt Nam dự kiến sẽ có từ 8-19 khu thương mại tự do vào năm 2045. Ảnh minh họa
Dự kiến đến năm 2030, cả nước dự kiến sẽ có khoảng từ 6-8 khu thương mại tự do cũng như mô hình tương tự tại các địa phương có điều kiện thuận lợi.
Đến năm 2045, Việt Nam sẽ có 8-10 khu thương mại tự do cũng như mô hình tương tự đạt chuẩn quốc tế, có thể cạnh tranh được với các nước trong khu vực, sẽ đóng góp 15-20% GDP.
Kết luận tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu trước hết phải xác định rõ nội hàm của khu thương mại tự do, làm rõ điểm tương đồng và những khác biệt so với mô hình trung tâm thương mại quốc tế.
Từ đó, cơ chế và chính sách áp dụng cho từng loại hình cần được thiết kế sao cho vừa kế thừa quy định hiện hành, vừa có tính linh hoạt và sáng tạo.
Về lựa chọn địa điểm thí điểm, Thủ tướng yêu cầu cần phải bảo đảm tính hợp lý, hài hòa vùng miền và đúng tinh thần "thí điểm" - tức phải có không gian chính sách đủ đặc thù, ưu việt và khả thi, đồng thời không tạo ra tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư chung.
Chính sách cho mô hình này cần dung hòa được hai yếu tố: Có quy định thống nhất nhưng vẫn cho phép áp dụng cơ chế vượt trội.
Thủ tướng cũng chỉ rõ, để triển khai mô hình khu thương mại tự do, cần một lộ trình đầy đủ từ hoàn thiện chủ trương đến xây dựng chính sách, quy hoạch, phát triển hạ tầng, thu hút các nguồn lực, thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao và xây dựng mô hình quản trị thông minh, đi kèm với đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới.
Bên cạnh đó Thủ tướng cũng lưu ý công tác bảo đảm dân sinh, an sinh xã hội, giữ gìn môi trường sống theo hướng "sáng - xanh - sạch - đẹp", đồng thời hướng đến một không gian đô thị văn minh, hiện đại. Bộ máy quản lý khu thương mại tự do phải tinh gọn, vận hành hiệu quả, phân cấp - phân quyền mạnh mẽ nhưng đi kèm tăng cường giám sát và kiểm tra.
Trước đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế đặc thù nhằm mở đường cho TP. HCM phát triển mô hình khu thương mại tự do - cấu trúc mà Việt Nam hiện chưa có trong khung pháp lý.
Theo đó, Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn, việc hình thành khu thương mại tự do tại TP. HCM là bước đi cần thiết để tạo không gian thể chế mới, giúp thành phố tiến gần mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế và tài chính quốc tế trong khu vực.
Chính phủ đã đề xuất trao thẩm quyền cho UBND TP. HCM quyết định việc thành lập và mở rộng khu thương mại tự do, tương tự cơ chế đang áp dụng cho Hải Phòng; hiện quyền này thuộc Thủ tướng.
Một điểm đột phá khác là các dự án trong khu (trừ nhà ở thương mại) có thể được giao hoặc cho thuê đất mà không phải đấu giá hay đấu thầu.
Chính phủ cho rằng điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai, tăng khả năng thu hút nhà đầu tư, dù cơ chế này chưa được nêu trong Luật Đất đai đối với dự án sản xuất - kinh doanh.
