Chính phủ ‘bật đèn xanh’ cho phát triển khu đô thị thông minh và đô thị công nghệ

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 269/2025/NĐ-CP về phát triển đô thị thông minh, trong đó bao gồm cả quy chuẩn đối với tòa nhà thông minh.

Theo đó, Nghị định 269/2025/NĐ-CP quy định các nội dung liên quan đến định hướng, đề án và kế hoạch phát triển đô thị thông minh; quy hoạch đô thị thông minh; tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; khả năng tương tác, an toàn và an ninh thông tin; phát triển hạ tầng số và hạ tầng kỹ thuật; hạ tầng đổi mới sáng tạo và thử nghiệm có kiểm soát; phát triển tòa nhà, khu đô thị, dịch vụ và tiện ích thông minh; quản trị, điều hành đô thị thông minh; nguồn lực và đầu tư phát triển; cùng tổ chức thực hiện.

Theo quy định, tòa nhà thông minh là công trình xây dựng áp dụng công nghệ, giải pháp, hệ thống quản lý và trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến trong quá trình thiết kế, xây dựng và vận hành nhằm đáp ứng các yêu cầu theo quy định.

Tòa nhà thông minh cần đáp ứng một số yêu cầu. Cụ thể, đảm bảo các tiêu chí về công trình xây dựng thân thiện môi trường, tiết kiệm năng lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu theo quy định của pháp luật.

Có khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu an toàn và liên thông với hệ sinh thái chung của đô thị hoặc khu đô thị thông minh, trung tâm giám sát và điều hành đô thị thông minh.

Ứng dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong thiết kế, xây dựng và quản lý vận hành.

Duy trì môi trường sống và làm việc tiện nghi, an toàn cho người sử dụng thông qua hệ thống quản lý tòa nhà thông minh (BMS).

Bảo đảm an toàn, an ninh thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân của người sử dụng công trình.

Đối với khu đô thị thông minh và khu đô thị công nghệ, Nhà nước khuyến khích các nhà đầu tư phát triển theo các yêu cầu như đáp ứng các tiêu chí chung về khu đô thị và các yêu cầu phát triển đô thị thông minh.

Sẵn sàng về hạ tầng số, cung cấp các dịch vụ quản lý và giải pháp công nghệ thông tin để thu thập, phân tích, tích hợp dữ liệu phục vụ các tiện ích thông minh và công tác quản lý đô thị.

Áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, cảnh báo rủi ro, bảo đảm an ninh, an toàn cho cư dân; có khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu an toàn, liên thông với hệ sinh thái chung của đô thị.

Thực hiện đánh giá và chứng nhận khu đô thị thông minh theo quy định của Bộ Xây dựng.

Bộ Xây dựng sẽ định kỳ kiểm tra việc chứng nhận, ban hành hướng dẫn khung quy trình đánh giá, năng lực của các tổ chức thực hiện đánh giá và công nhận; đồng thời công bố công khai kết quả đánh giá, chứng nhận.

Đối với khu đô thị công nghệ, ngoài các tiêu chí trên, cần phát triển tập trung các chức năng như nghiên cứu và thử nghiệm, sản xuất - phát triển sản phẩm, trình diễn công nghệ, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Quy mô đất ở phục vụ dân cư không vượt quá 15% diện tích đất đã có hạ tầng của khu đô thị công nghệ.

Bên cạnh đó, Nghị định 269/2025/NĐ-CP cũng quy định rõ về dịch vụ và tiện ích đô thị thông minh.

Theo đó, các dịch vụ này phải được thiết kế lấy người dùng làm trung tâm, bảo đảm tính bao trùm, dễ tiếp cận cho mọi đối tượng, bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật và các nhóm yếu thế.

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các dịch vụ công phải tuân thủ nguyên tắc minh bạch, có khả năng giải trình, công bằng và chịu sự giám sát của con người.

Nhà nước ưu tiên nghiên cứu, phát triển và triển khai các dịch vụ công chủ động, cá thể hóa dựa trên phân tích dữ liệu nhằm mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Ngoài ra, Nhà nước khuyến khích phát triển các nền tảng dùng chung, thúc đẩy xã hội hóa và hợp tác công - tư trong đầu tư phát triển các dịch vụ, tiện ích đô thị thông minh.

Các ứng dụng trong các lĩnh vực môi trường, rác thải, y tế, giáo dục, an ninh, văn hóa, du lịch… được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Trong lĩnh vực vận tải hàng hóa và logistics đô thị thông minh, việc ứng dụng công nghệ nhằm tối ưu hóa luồng hàng hóa, giảm chi phí logistics và hạn chế tác động đến giao thông, môi trường được khuyến khích. Nhà nước cũng thúc đẩy việc xây dựng trung tâm logistics thông minh, tối ưu tuyến giao hàng, triển khai hệ thống giao nhận hiện đại và phương tiện sử dụng năng lượng xanh.

Cuối cùng, đề án phát triển đô thị thông minh cấp tỉnh cần xác định rõ danh mục các dịch vụ cơ bản và tùy chọn, ưu tiên thu hút đầu tư và phát triển theo từng giai đoạn cụ thể.