Ngày 25/5, thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đã ký tờ trình số 256/TTr-CP đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng một số đoạn đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Điểm đáng chú ý nhất trong Tờ trình số 256 là Chính phủ đã trình bổ sung một số phương án chuyển đổi hình thức đầu tư theo thứ tự ưu tiên như sau:
Phương án 1 - tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết số 52/2017/NQ-QH và chuyển đổi hình thức đầu tư toàn bộ 8 dự án thành phần từ đầu tư theo hình thức PPP có sử dụng một phần vốn đầu tư công sang đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công. Theo phương án này, tổng mức đầu tư toàn Dự án cao tốc Bắc - Nam vào khoảng 99.493 tỷ đồng, trong đó: vốn ngân sách nhà nước đã bố trí tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 là 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung khoảng 44.493 tỷ đồng, dự kiến bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025. Phương án 1 cũng chính là phương án được Chính phủ trình Quốc hội tại Tờ trình số 211/TTr-CP ngày 14/5/2020.
Phương án 2 - tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết số 52/2017/NQ-QH và chuyển đổi hình thức đầu tư 5 dự án thành phần, gồm: 4 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 dài 63km, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn dài 43km, Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50km và Phan Thiết - Dầu Giây dài 99km) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết); 3 dự án thành phần còn lại có nhiều nhà đầu tư qua sơ tuyển (Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP. Với phương án này, tổng mức đầu tư toàn Dự án khoảng 100.250 tỷ đồng; trong đó: vốn ngân sách nhà nước khoảng 88.056 tỷ đồng (đã bố trí 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung 33.056 tỷ đồng); vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 12.194 tỷ đồng.
Phương án 3 - tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết số 52/2017/NQ-QH và chuyển đổi hình thức đầu tư 3 dự án thành phần, gồm: 2 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 dài 63km và Phan Thiết - Dầu Giây dài 99km) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết); 5 dự án thành phần còn lại (Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP. Tổng mức đầu tư khoảng 100.816 tỷ đồng; trong đó: vốn vốn ngân sách nhà nước khoảng 78.461 tỷ đồng (đã bố trí 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung 23.461 tỷ đồng); vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 22.355 tỷ đồng.
Trước đó, tại Thông báo số 3616/TB-TTKQH ngày 19/5/2020 của Tổng Thư ký Quốc hội về kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 45, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không tán thành với phương án chuyển đổi đầu tư cả 8 dự án thành phần theo hình thức PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công như Tờ trình của Chính phủ. Trên tinh thần đó, đề nghị Chính phủ chuẩn bị lại Tờ trình để báo cáo lần 2 về Dự án này tại đợt 3 của phiên họp thứ 45 (dự kiến tổ chức trong thời gian diễn ra kỳ họp thứ 9 của Quốc hội).
Tờ trình mới, theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải theo nguyên tắc: đề xuất chuyển đổi sang hình thức đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công đối với dự án không có nhà đầu tư tham gia đấu thầu (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết) và số ít dự án thật sự cấp bách, quan trọng có nhà đầu tư tham gia nhưng khó có khả năng huy động vốn tín dụng và khả năng đấu thầu không thành công.
Vốn đầu tư công cho Dự án thực hiện đúng quy định của Luật Đầu tư công không để nợ lớn vốn đầu tư công sang kế hoạch đầu tư công giai đoạn sau.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng yêu cầu hoàn thiện hồ sơ, tài liệu báo cáo Bộ Chính trị xem xét, quyết định. Trường hợp đủ điều kiện sẽ báo cáo Quốc hội xem xét, thảo luận vào đợt họp thứ 2 của kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XIV.
Tại Tờ trình số 211, Chính phủ đề xuất 2 thay đổi lớn tại Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông so với Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2017 của Quốc hội. Cụ thể, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép sử dụng 100% vốn ngân sách Trung ương để đầu tư 11 dự án thành phần Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoan 2017 - 2020, trong đó có 8 dự án thành phần triển khai theo hình thức PPP, gồm các đoạn: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.
Thay đổi thứ hai là tổng mức đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 chỉ còn 99.493 tỷ đồng, giảm hơn 3.000 tỷ đồng so với con số 102.513 tỷ đồng được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 (Nghị quyết 52) do loại bỏ chi phí lãi vay trong giai đoạn xây dựng.
