Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 21/5, Quốc hội đã thảo luận tại Tổ nhiều vấn đề quan trọng, trong đó có dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Dự họp tại Tổ 13 (gồm Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang, Bắc Ninh, Lào Cai, Đắk Lắk), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, từ năm 2021 đến nay, cả nước mới triển khai được 657 dự án nhà ở xã hội, số căn hoàn thành chỉ đạt 15,6% so với mục tiêu đề ra trong Đề án đầu tư ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nguyên nhân là do việc chỉ đạo phát triển lĩnh vực nhà ở xã hội chưa thực sự quyết liệt. Cùng với đó, thủ tục hành chính trong đầu tư phát triển phân khúc này còn rườm rà. "Một dự án nhà ở xã hội mất tới hai năm mới xong thủ tục", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Chính vì vậy, để rút ngắn thời gian, thúc đẩy phân khúc nhà ở xã hội phát triển, dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội trình Quốc hội mới đây đã đề xuất cho phép chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không qua đấu thầu. Thời gian xử lý tối đa quy trình này là 75 ngày - giảm khoảng 200 ngày (tương đương 70%) so với quy định hiện hành.
Đồng tình với chủ trương này, song Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần rà soát kỹ các mục tiêu, điều kiện, đảm bảo tính khách quan, công khai, minh bạch khi lựa chọn nhà đầu tư, tránh hình thành cơ chế "xin - cho". Đồng thời, cần có cơ chế thanh tra, giám sát hiệu quả nhằm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và lãng phí trong triển khai chính sách.
Về thủ tục đầu tư xây dựng, ông Trần Thanh Mẫn đồng tình với đề xuất cắt giảm những thủ tục không cần thiết để đẩy nhanh tiến độ, nhưng nhấn mạnh cần đảm bảo chất lượng công trình. "Phải có quy định cụ thể về cơ chế giám sát, đánh giá, kiểm định chất lượng công trình sau khi hoàn thành, tránh tình trạng nhà ở xã hội không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật", ông nói.
Liên quan đến đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần xác định rõ mô hình hoạt động, địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ cũng như mối quan hệ với các quỹ tương tự hiện có như Quỹ phát triển nhà ở và Quỹ đầu tư phát triển địa phương. Ngoài ra, cần tránh trùng lặp về nguồn thu, nhiệm vụ chi với ngân sách nhà nước.
Ông cũng đề xuất cần xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để đẩy mạnh xã hội hóa nguồn vốn cho phát triển nhà ở xã hội.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự họp tại Tổ 13. (Ảnh: QH)
Về chính sách hỗ trợ chủ đầu tư, đặc biệt liên quan đến hoàn trả tiền sử dụng đất, kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư hoặc khấu trừ vào nghĩa vụ tài chính, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu làm rõ các trường hợp Nhà nước sẽ hoàn trả các khoản này.
Bên cạnh đó, cần quan tâm đến việc xử lý trách nhiệm nếu có vi phạm, cũng như thiết lập cơ chế bồi hoàn cho Nhà nước. Các quy định chuyển tiếp cũng cần được rà soát kỹ, tránh tạo khoảng trống pháp lý hoặc quy định không rõ ràng gây vướng mắc trong thực thi.
Khẳng định phát triển nhà ở xã hội là vấn đề cấp bách, đặc biệt để đáp ứng nhu cầu của công nhân và người lao động thu nhập thấp, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: "Nghị quyết của Đảng đã đề ra, Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội cũng đã đề cập rõ ràng. Tuy nhiên, hiện nay việc tổ chức triển khai nhà ở xã hội vẫn còn rất chậm".
Vì vậy, ông kêu gọi các cơ quan liên quan cần nỗ lực hơn nữa để đưa chính sách đi vào thực tiễn, giải quyết nhu cầu thiết yếu về nhà ở cho hàng triệu người dân./.
