Chuẩn hóa đào tạo và cấp chứng chỉ - Nâng tầm môi giới chuyên nghiệp

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, ông Phạm Lâm cho biết: "Hội thảo hôm nay hướng đến những mục tiêu cụ thể: Làm rõ những quy định pháp lý mới liên quan đến đào tạo và thi sát hạch hành nghề môi giới; Giúp doanh nghiệp và đội ngũ môi giới nhận diện đúng, lựa chọn được cơ sở đào tạo đạt chuẩn, uy tín; Thảo luận cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý – đơn vị đào tạo – doanh nghiệp nhằm gắn kết đào tạo với thực tiễn thị trường; Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và gợi mở hướng ứng dụng công nghệ trong quản lý, tổ chức kỳ thi và cấp chứng chỉ.

Ông Lâm tin tưởng rằng, với sự tham gia đầy đủ của cơ quan quản lý, giới chuyên môn và cộng đồng doanh nghiệp, hội thảo sẽ tạo ra những kiến nghị thiết thực, góp phần xây dựng một hệ thống đào tạo – sát hạch chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả, từ đó nâng tầm đội ngũ môi giới bất động sản Việt Nam."

Nhà nước coi chuẩn hóa Môi giới là nhiệm vụ trọng tâm

Phát biểu tại Hội thảo, ông Vương Duy Dũng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS, Bộ Xây dựng khẳng định: "Bộ Xây dựng luôn coi trọng vai trò của đội ngũ môi giới bất động sản, bởi đây là lực lượng trực tiếp kết nối thị trường, tác động đến niềm tin của khách hàng và tính minh bạch của giao dịch. Việc chuẩn hóa đào tạo, thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là nhiệm vụ quan trọng nhằm chuyên nghiệp hóa lực lượng môi giới, bảo vệ quyền lợi của người dân và thúc đẩy sự phát triển ổn định, bền vững của thị trường."

Thực trạng và hệ lụy: Khoảng trống chứng chỉ hành nghề

Khảo sát toàn quốc của VARS IRE cho thấy: 89% môi giới chưa có hoặc đã hết hạn chứng chỉ hành nghề; 51,8% chưa từng tham gia đào tạo chính quy; 93% mong muốn được tham gia kỳ thi sát hạch; và 72,6% chưa biết thế nào là cơ sở đào tạo đạt chuẩn.

Trước thực trạng này, Bà Hoàng Thu Hằng – Trưởng phòng Quản lý Thị trường BĐS (Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS, Bộ Xây dựng) cho biết:

"Theo Nghị định 114 mới ban hành, trách nhiệm tổ chức kỳ thi sát hạch đã được giao trực tiếp cho Sở Xây dựng, tạo tiền đề để kỳ thi được triển khai đồng bộ và hiệu quả hơn. Đối với công tác đào tạo, Thông tư 04/2024/TTBXD quy định rõ: các cơ sở đào tạo phải tuân thủ chương trình khung tối thiểu 74 tiết, có đủ điều kiện pháp lý và tổ chức theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Giáo dục đại học. Nhà nước đã bỏ 'giấy phép con', thay bằng cơ chế hậu kiểm. Những đơn vị không đáp ứng quy định sẽ bị xử lý, chứng nhận không được công nhận và học viên không thể tham gia kỳ thi sát hạch. Vì vậy, người học cần lựa chọn đơn vị đào tạo uy tín như VARS IRE, các trường đại học, cao đẳng… để tránh rủi ro pháp lý."

Ở góc độ đơn vị đào tạo, Bà Nguyễn Thùy Dương – Giám đốc Công ty CP Đào tạo và Nghiên cứu xây dựng CTS nhận xét:

"Khó khăn hiện nay không nằm ở điều kiện giảng dạy như giáo trình, giảng viên hay cơ sở vật chất, mà chủ yếu ở thái độ của học viên. Nhiều người chỉ muốn học nhanh để lấy chứng chỉ, từ đó chọn các đơn vị có học phí rẻ, chương trình bị cắt xén, thiếu thực hành. Bên cạnh đó, việc hậu kiểm cần có thời gian. Vì vậy, một số cơ sở đào tạo tranh thủ để trục lợi, thực hiện không đúng các quy định của pháp luật"

Từ phía doanh nghiệp, Ông Nguyễn Thái Bình – Tổng Giám đốc Đông Tây Land bổ sung:

"Nhiều môi giới coi chứng chỉ hành nghề như một 'giấy thông hành', không phải minh chứng về năng lực. Doanh nghiệp thường phải tuyển trước, thử việc và đào tạo nội bộ, sau đó mới hỗ trợ nhân sự đi học để lấy chứng chỉ. Hệ quả là đội ngũ nhân viên bước vào nghề thiếu kiến thức nền, coi đây như một trải nghiệm ngắn hạn. Tỷ lệ biến động nhân sự vì thế rất cao, trung bình tới 10% mỗi tháng."

Hệ quả của đào tạo không chuẩn và hành nghề "chui" là vô cùng nghiêm trọng. Luật sư Lê Trọng Thêm – Giám đốc Công ty Luật LTT & Partners cảnh báo:

"Hành nghề khi chưa có chứng chỉ hợp lệ có thể bị xử phạt hàng chục triệu đồng, đồng thời kéo theo nguy cơ tranh chấp, kiện tụng, gây thiệt hại trực tiếp cho khách hàng. Không chỉ cá nhân, mà cả doanh nghiệp sử dụng Môi giới không đủ điều kiện cũng có thể bị thanh tra, xử lý bổ sung.

Nguy hiểm hơn, nếu tình trạng đào tạo kém chất lượng, cấp chứng chỉ sai quy định hoặc hành nghề 'chui' tiếp tục kéo dài, thị trường sẽ phải đối diện với một vòng luẩn quẩn: chất lượng dịch vụ giảm sút, niềm tin nhà đầu tư sụt giảm, khách hàng thiệt hại, còn cơ quan quản lý mất đi công cụ kiểm soát và sàng lọc lực lượng hành nghề. Đây là rủi ro mang tính hệ thống, cần sớm được chấn chỉnh."

Kinh nghiệm quốc tế: Chuẩn hóa – Hậu kiểm – Hội nhập

Từ thực trạng trên có thể thấy, việc chuẩn hóa đào tạo và cấp chứng chỉ môi giới không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam, mà cũng là bài học kinh nghiệm ở nhiều quốc gia phát triển.

Ông Trần Minh Hoàng – Phó Chủ tịch VARS, Phó Viện trưởng VARS IRE cho biết:

"Tại bang California (Mỹ), môi giới phải hoàn thành ít nhất 105 giờ đào tạo mới đủ điều kiện dự thi. Ở Singapore, Hàn Quốc, kỳ thi được tổ chức ở cấp quốc gia với quy trình minh bạch, có giám sát độc lập. Nhiều nước còn quy định môi giới mới phải hành nghề dưới sự hướng dẫn của môi giới có chứng chỉ trước khi được cấp phép độc lập."

Ở góc độ học hỏi kinh nghiệm triển khai, ông Trương Xuân Quang – CEO Học viện Chiến lược BĐS Toàn cầu nhấn mạnh:

"Việt Nam cần sớm chuẩn hóa giáo trình, thống nhất quản lý mã số chứng chỉ trên toàn quốc, ban hành ngân hàng câu hỏi quốc gia và tổ chức kỳ thi theo quy chuẩn chung, minh bạch, khách quan, tránh tình trạng cục bộ địa phương."

Những giải pháp trọng tâm

Các diễn giả tại hội thảo đều thống nhất rằng chuẩn hóa đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới là giải pháp then chốt để nâng tầm lực lượng môi giới, góp phần minh bạch hóa thị trường bất động sản.

TS. Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch VARS khẳng định: Môi giới là lực lượng giữ vai trò quan trọng, nhưng bản thân mỗi cá nhân phải chủ động trang bị kiến thức và lựa chọn cơ sở đào tạo uy tín. Ông cho biết VARS đã chủ động biên soạn bộ giáo trình chuẩn

dựa trên khung nội dung của Bộ Xây dựng, được thẩm định bởi các chuyên gia, Giáo sư, tiến sĩ chuyên ngành. Ông kiến nghị Bộ Xây dựng cần có chỉ đạo mạnh mẽ hơn để các địa phương sớm tổ chức kỳ thi sát hạch đồng bộ, tháo gỡ các điểm nghẽn còn tồn tại. Đồng thời, VARS cũng đã xây dựng bộ tiêu chuẩn nghề nghiệp, trong đó nhấn mạnh yếu tố văn hóa và đạo đức hành nghề, dự kiến sẽ trình cơ quan quản lý cho ý kiến để ban hành chính thức.

Đại diện doanh nghiệp, Bà Trần Thị Cẩm Tú – CEO EximRS đề nghị phải có cơ chế thi sát hạch rõ ràng, vừa đảm bảo chất lượng đầu ra cho thí sinh, vừa đảm bảo sự nghiêm túc của đào tạo. Theo bà, cam kết "học thật" phải trở thành nguyên tắc, và các chủ sàn cần coi trọng tri thức, đạo đức nghề nghiệp để xây dựng đội ngũ môi giới bền vững.

Ông Phạm Lâm – Phó Chủ tịch VARS cũng kiến nghị xây dựng ngân hàng câu hỏi chung cấp quốc gia, cùng với phương pháp thi và nội dung thống nhất, để tránh sự chênh lệch giữa các địa phương.

Từ góc độ quản lý, ông Vương Duy Dũng – Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS, Bộ Xây dựng khẳng định: tất cả các thành phần tham gia – từ cơ quan quản lý, hiệp hội nghề nghiệp, cơ sở đào tạo đến chính các môi giới – đều phải chung nhận thức và cùng nỗ lực nâng cao chất lượng. Chỉ khi đó, Nhà nước mới có thể đưa ra những điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với thị trường. Ông nhấn mạnh, trong giai đoạn tới sẽ cụ thể hóa hơn chương trình đào tạo, nội dung thi, phương thức sát hạch để vừa bảo đảm chất lượng, vừa tạo môi trường thông thoáng, minh bạch cho hoạt động môi giới.

Nhìn về dài hạn, các chuyên gia cho rằng yếu tố then chốt trong 3–5 năm tới là xây dựng hệ thống chuẩn hóa toàn diện – từ giáo trình, bộ đề thi, ngân hàng câu hỏi, cơ chế hậu kiểm – song song với việc nâng cao đạo đức và tiêu chuẩn nghề nghiệp, qua đó đưa nghề môi giới Việt Nam hội nhập quốc tế và được xã hội tôn trọng đúng tầm.

Qua các thông tin chia sẻ, Hội thảo khẳng định rõ: Nhà nước quyết tâm chuẩn hóa môi giới, doanh nghiệp và xã hội mong đợi lực lượng môi giới có chứng chỉ hợp pháp và năng lực thực chất, và VARS cam kết đồng hành cùng Bộ Xây dựng để xây dựng hệ thống đào tạo – sát hạch – cấp chứng chỉ minh bạch, hiệu quả, hội nhập quốc tế.