Vì sao lãi suất vay tiêu dùng cao hơn lãi vay ngân hàng?
Chị Hương Lan, công nhân khu công nghiệp An Phước tại X. An Phước, H. Long Thành mong muốn đổi một chiếc xe máy mới để việc di chuyển đến công ty cách nhà 15km được dễ dàng hơn. Sau khi không vay mượn được từ bạn bè, người thân, chị quyết định lựa chọn công ty tài chính có uy tín để được hỗ trợ vay vốn.
Ngoài một khoản có sẵn trả trước, chị Lan ký hợp đồng vay kỳ hạn 9 tháng, mỗi tháng trả gần 2 triệu đồng cả gốc và lãi. Với thu nhập lương công nhân hiện tại, chị cho biết mức này hoàn toàn phù hợp. “Tôi có tìm hiểu ở cả ngân hàng, nhưng không có dịch vụ cho vay mua xe máy, còn vay theo hình thức khác phải thế chấp tài sản. Nên dù biết lãi suất vay công ty tài chính có cao hơn, nhưng khoản vay nhỏ, tính ra mỗi tháng không phải trả quá nhiều, lại tiện lợi nhanh chóng nên tôi thấy rất hợp lý”.
Câu chuyện trên cũng là hoàn cảnh và tâm lý chung của đa số khách hàng sử dụng dịch vụ cho vay tiêu dùng của công ty tài chính. Họ thường tranh luận về mức lãi suất cho vay tín dụng tiêu dùng cao hơn so với mức lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại dành cho sản xuất, kinh doanh. Chính bởi lý do này mà không ít lần các công ty tài chính phải đối mặt với các vụ khiếu kiện của khách hàng.
Theo giải thích của giới chuyên gia, người tiêu dùng cần hiểu rõ bản chất của vấn đề. TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng: “Mức độ rủi ro trong vay tín chấp là rất lớn. Các tổ chức tài chính đang giữ lãi suất ở mức cao hơn mức lãi suất của ngân hàng thương mại để bù đắp rủi ro có thể xảy ra. Hơn nữa, các khoản vay tiêu dùng thường nhỏ và kỳ hạn ngắn, trong khi các tổ chức tài chính lại phải bỏ ra một lượng chi phí lớn để quản trị hệ thống”.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế PGS.TS Nguyễn Thị Mùi giải thích: “Do đa số khách hàng vay tiêu dùng là những người có thu nhập trung bình hoặc thấp, không ổn định và không có tài sản đảm bảo, trong khi món vay nhỏ, thời gian cho vay ngắn, nên mức độ tiềm ẩn rủi ro của khoản vay lớn, chi phí nhân lực để quản lý khoản vay tính bình quân trên một đơn vị dư nợ cho vay sẽ cao hơn so với các khoản vay thương mại truyền thống. Để bù đắp rủi ro tiềm ẩn này, tổ chức tín dụng đưa ra lãi suất thỏa thuận với khách hàng thường cao hơn”.
Cách giảm lãi suất cho vay tiêu dùng
Khác với hoạt động cho vay tín dụng của ngân hàng thương mại, cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính là các thỏa thuận dân sự và không bị giới hạn về vấn đề lãi suất. Bên cho vay sẽ căn cứ vào điểm tín dụng, hồ sơ tín dụng cá nhân để xác định uy tín và khả năng trả nợ của người đi vay, từ đó quyết định khung lãi suất. Thông thường, mức lãi suất cho vay tại công ty tài chính dao động từ 25 – 35%/năm. Tuy nhiên, một bộ phận nhỏ khách hàng sẽ phải chịu lãi suất cao hơn nếu không chứng minh được khả năng trả nợ, có nguy cơ nợ xấu lớn, có “vết đen” tài chính - đã có nợ xấu trên CIC.
PGS.TS Đỗ Hoài Linh khuyến nghị: “Người đi vay có thể chủ động giảm lãi suất cho mình bằng uy tín, thông qua hồ sơ tín dụng đẹp với điểm tín nhiệm cao. Điểm tín nhiệm càng cao thì lãi suất càng thấp, và ngược lại. Những khách hàng có điểm tín nhiệm thấp hay hồ sơ tín dụng xấu thì lãi suất vay vốn sẽ cao hơn. Thậm chí, công ty tài chính có thể quyết định không cho vay với những khách hàng có điểm tín nhiệm thấp ở một mức nhất định”.
Chính vì vậy, để có thể vay và sử dụng vốn vay hiệu quả, người dân cũng cần có kiến thức tài chính, có kế hoạch chi tiêu để không vay mượn ngẫu hứng. Một khi đã đồng ý ký vào hợp đồng, người đi vay phải có trách nhiệm tuân thủ theo các điều khoản thỏa thuận hợp đồng đã ký kết. Phải cân đối chi tiêu để trả nợ đúng hạn, bởi nếu để nợ quá hạn, lãi suất sẽ bị nhân lên. Có trách nhiệm với khoản vay, chính là cách để người đi vay gia tăng cơ hội vay vốn với lãi suất thấp hơn tại các tổ chức tín dụng chính thống trong những lần vay sau.
Nếu người đi vay chây ỳ trả nợ, trốn nợ, các công ty tài chính sẽ được thực thi các quyền theo quy định của pháp luật, như: quyền đòi nợ, quyền được bán nợ cho đối tác thứ ba, quyền được khởi kiện ra tòa với những khách hàng không trả nợ.
