Đà Nẵng: Sử dụng phế thải xây dựng để tráo đổi đất sạch

Phản ứng từ người dân

Đầu tháng 6/2024, tại một dự án trên địa bàn Q. Ngũ Hàng Sơn xuất hiện tình trạng xe ben múc đất sạch từ khu dân cư và thay thế bằng bùn đất cùng phế thải xây dựng để san lấp. Việc này không chỉ vi phạm quy định về xây dựng mà còn có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền móng sau khi xây dựng nhà ở. Người dân cho biết, việc này diễn ra liên tục cả ngày lẫn đêm, gây nhiều phiền toái và lo ngại về chất lượng công trình sau này.

PV Reatimes đã đến hiện trường để khảo sát thực trạng, thấy rằng ý kiến của người dân là hoàn toàn chính xác. Hàng loạt xe ben đã vận chuyển bùn đất và phế thải xây dựng từ các dự án ở Q. Sơn Trà đến tập kết tại đây để san lấp mặt bằng trái phép. Hoạt động này diễn ra liên tục, không ngừng nghỉ.

Các xe ben chở bùn đất và phế thải xây dựng không được che chắn cẩn thận, khiến đất phế thải xây dựng rơi vãi xuống đường, bụi bay mù mịt, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Cảnh tượng các xe ben chở đầy phế thải di chuyển từ Q. Sơn Trà qua nhiều tuyến đường như Ngô Quyền, Lê Văn Hiến, Minh Mạng, Quảng Nam và rẽ vào dự án.

Vào lúc 15h50 ngày 5/7/2024, 3 xe ben chở một lượng lớn phế thải xây dựng rồi nhanh chóng đổ phế thải xuống một hố sâu tại một dự án. Ngay sau đó, một chiếc máy ủi đã tiến hành san lấp số phế thải vừa được đổ xuống. Việc này diễn ra một cách nhanh chóng và thường xuyên, không có sự kiểm soát nào từ các cơ quan chức năng.

Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Việc sử dụng bùn đất và phế thải xây dựng để san lấp mặt bằng tại dự án không chỉ vi phạm quy định về xây dựng mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Theo quy định, nhà thầu thi công phải sử dụng cát và đất đạt tiêu chuẩn để san lấp mặt bằng công trình theo hồ sơ thiết kế. Tuy nhiên, tại dự án, nhiều mét khối phế thải xây dựng đã được sử dụng thay thế cho đất san lấp, gây nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường đất, chất lượng công trình và hệ thống mạch nước ngầm.

Một người dân sống gần đó cho biết, tình trạng này đã diễn ra từ tháng 6 đến nay, với hàng chục phương tiện từ xe ben, máy múc, máy ủi hoạt động rầm rộ cả ngày lẫn đêm. "Họ đổ rất nhiều, xe này ra là xe khác vào ngay, xà bần, phế thải đổ đến đâu là máy móc san lấp ngay đến đó," người dân chia sẻ. Việc này không chỉ gây phiền toái cho cuộc sống hàng ngày của người dân mà còn đặt ra nhiều lo ngại về an toàn và chất lượng các công trình xây dựng trong tương lai.

Hành động sử dụng bùn đất và phế thải xây dựng để san lấp mặt bằng tại dự án đang gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và chất lượng công trình xây dựng. Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo an toàn và chất lượng cuộc sống cho người dân. Việc sử dụng bùn đất và phế thải xây dựng không đạt tiêu chuẩn có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Chính quyền thành phố cần có các biện pháp kiểm tra, giám sát chặt chẽ và đưa ra các hình phạt nghiêm khắc đối với những hành vi vi phạm.

Theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 thì "Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất" sẽ bị Nhà nước thu hồi đất. Theo đó, "hủy hoại đất là hành vi làm biến dạng địa hình, làm suy giảm chất lượng đất, gây ô nhiễm đất, làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được xác định". Mới đây, khoản 3, Điều 3, Nghị định 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, quy định: "Gây ô nhiễm đất là trường hợp đưa vào trong đất các chất độc hại hoặc vi sinh vật, ký sinh trùng có hại cho cây trồng, vật nuôi, con người". "Như vậy, trong trường hợp chủ sử dụng đất có hành vi sử dụng rác thải không đúng quy định để san lấp mặt bằng và gây ô nhiễm môi trường đất thì sẽ bị Nhà nước xem xét thu hồi theo đúng quy định pháp luật".

Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 về Quản lý chất thải và phế liệu, trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 08/2017/TT-BXD ngày 16/5/2017 về quản lý chất thải rắn xây dựng. Trong đó, quy định chất thải xây dựng phải được thu gom, vận chuyển đến điểm tập kết, trạm trung chuyển và cơ sở xử lý được đầu tư xây dựng theo quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc cơ sở tái chế, công trình khác để tái chế, tái sử dụng.

LS. Nguyễn Văn Tứ, Đoàn luật sư TP. Đà Nẵng cho biết, Luật Bảo vệ môi trường 2020 hiện hành nghiêm cấm hành vi vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải chất thải rắn, chất thải nguy hại không đúng quy định. Cá nhân, tổ chức thực hiện các hành vi trên tùy theo mức độ có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về trách nhiệm hành chính, Điều 4 Nghị định 155/2016/NĐ-CP, quy định: Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường bị áp dụng một trong các hình thức xử phạt sau: Cảnh cáo; phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường là 1 triệu đồng đối với cá nhân và 2 triệu đồng đối với tổ chức.

Cá nhân, tổ chức vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung như: Tước quyền sử dụng có thời hạn đối với: Giấy phép xử lý chất thải nguy hại/Giấy phép xả thải khí thải công nghiệp; Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; Mọi hoạt động của doanh nghiệp tạo ra chất thải cần xử lý sẽ bị tạm đình chỉ cho đến khi hết thời hạn xử lý, các hoạt động khác không liên quan trong quá trình xả thải vẫn được phép tiếp tục. Ngoài ra, doanh nghiệp vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả.