Đầu tư cơ sở hạ tầng cho chuyển đổi số, công nghệ thông tin trong chính quyền địa phương hai cấp

Theo Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021 – 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 của Chính phủ, trong giai đoạn vừa qua, công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Biên chế khối hành chính nhà nước giảm 145 nghìn người; chi thường xuyên giảm 39 nghìn tỷ đồng/năm. Hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp dần đi vào nề nếp; chuyển trạng thái từ quản lý hành chính sang phục vụ Nhân dân và kiến tạo phát triển.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại 34 tỉnh, thành phố được triển khai cùng hàng loạt đạo luật lớn như Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương đã hình thành khung pháp lý vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.

Quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng cho chuyển đổi số, công nghệ thông tin trong triển khai chính quyền địa phương hai cấp

Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đánh giá, dù diễn ra trong thời gian ngắn nhưng Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện rất sát sao, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo để sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Kết quả sắp xếp tinh gọn bộ máy của Chính phủ, các bộ, ngành, các sở, ngành, sáp nhập tỉnh, sáp nhập các xã, phường không tổ chức cấp huyện và thực hiện tinh giảm biên chế, đạt được kết quả tốt nhất từ trước tới nay, được đông đảo cán bộ, đảng viên, cử tri và nhân dân quan tâm, đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao. Sau gần 4 tháng đi vào hoạt động, có thể thấy mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động cơ bản thông suốt, tập trung để giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp, tập trung cho nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh ở địa phương cơ sở.

Bên cạnh nhiều kết quả tích cực, vẫn còn những khó khăn, vướng mắc trên thực tế cần sớm được khắc phục. Đại biểu Mai Văn Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá cho biết, một số nơi dù đã được điều chuyển cán bộ, công chức từ nơi thừa đến nơi thiếu nhưng vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cán bộ, nhất là ở một số xã miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa; Thiếu cán bộ có năng lực chuyên môn sâu về đất đai, xây dựng, kế toán, công nghệ thông tin; Năng lực một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn gặp khó khăn. "Một số cử tri phản ánh dịch vụ công quốc gia nhiều khi quá tải làm chậm trễ trong việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân. Việc bố trí, sử dụng công sở ở một số nơi chưa thật hợp lý, chưa sử dụng hết công năng của các công sở xã cũ, còn gây lãng phí. Cán bộ, công chức phải giải quyết một khối lượng công việc nhiều, áp lực lớn nhưng chế độ chính sách thì chưa được cải thiện" – Đại biểu Mai Văn Hải băn khoăn.

Từ bất cập trên, đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hoá đề xuất, để thực hiện tốt việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân và doanh nghiệp, cần phải tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng cho chuyển đổi số, công nghệ thông tin. Chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng kiến thức công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho cán bộ, công chức. Tổ chức thực hiện tốt cuộc vận động "Bình dân học vụ số" thiết thực đối với người dân.

Dẫn chứng tại thành phố Đà Nẵng, đại biểu Dương Văn Phước – Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng cho biết, đến nay hạ tầng giao thông cấp xã nhiều nơi xuống cấp, hạ tầng kỹ thuật điện, công nghệ thông tin chưa được đầu tư đồng bộ thông suốt. Công tác chuyển đổi số, kết nối chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ, nhất là trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai. "Đối với khu vực miền núi, trung du, điều kiện địa hình chia cắt, cách trở trong mùa mưa lũ, việc đi lại gặp muôn vàn khó khăn. Nhiều vùng tại các xã vùng miền núi, trung du của Đà Nẵng hiện nay đang bị sạt lở nghiêm trọng, lũ lụt vây quanh, cô lập. Cán bộ và người dân đang phải gồng mình chống lũ. Các cơ quan chức năng của thành phố Đà Nẵng và các xã cũng rất khó tiếp cận hỗ trợ người dân chống lũ" – Đại biểu Dương Văn Phước nêu vấn đề.

Bên cạnh đó, do điều kiện tự nhiên, việc cung cấp điện, mạng viễn thông cho các khu vực này rất phức tạp, nên nhiều xã việc tác nghiệp trên môi trường mạng không thực hiện được. Có nhiều nơi mạng 4G chưa được phủ sóng hoặc chập chờn nên việc điều hành, quản lý, thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến cực kỳ khó khăn. Đại biểu đề xuất, cần tiếp tục đầu tư nâng cấp đồng bộ cơ sở vật chất hạ tầng, công nghệ thông tin cho các xã, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý hành chính.

Đẩy mạnh phân cấp phân quyền trong chính quyền địa phương hai cấp

Vấn đề cơ chế trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp được các đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến. Có ý kiến nhận định, Chính phủ và các bộ ngành Trung ương đã nỗ lực ban hành nhiều cơ chế chính sách, văn bản hướng dẫn để triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, song nhiều văn bản ban hành vẫn chưa kịp thời, còn chồng chéo, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, nhất là những vấn đề liên quan đến phân cấp thu chi ngân sách, phân cấp quản lý đầu tư xây dựng, nên chính quyền cấp xã hiện nay còn rất lúng túng.

"Đơn cử như việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng triển khai chậm làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, làm chậm giải ngân đầu tư công hay trung tâm cung ứng dịch vụ công thực hiện các cái dịch vụ cơ bản thiết yếu của người dân và cộng đồng, bảo đảm ổn định và công bằng xã hội cần phải nhanh chóng ổn định, vận hành hiệu quả, góp phần xây dựng lòng tin của nhân dân vào chính quyền, vào công cuộc đổi mới, song đến nay vẫn chưa quy định rõ các chức năng, nhiệm vụ của trung tâm này", Đại biểu Dương Văn Phước, Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng chỉ ra.

Đồng thời, ông Phước đề nghị: Chính phủ sớm ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu, sửa đổi bổ sung các quy định còn chồng chéo, sớm nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách phù hợp cho cấp xã, xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng, đảm bảo tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Tập trung đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm bớt khó khăn cho địa phương, doanh nghiệp và người dân.

Cũng liên quan đến vấn đề này, đại biểu Mai Văn Hải cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đánh giá lại việc thực hiện phân cấp, phân quyền cho các xã, phường đặc khu trong thời gian vừa qua để có sự điều chỉnh phù hợp với mô hình xã hiện nay.