Đèn vàng là tín hiệu giữa của chuyển động đèn xanh và dừng lại của đèn đỏ trong trật tự giao thông. Nó là khoảng thời gian ngắn ngủi nhưng cực quan trọng. Quan trọng thế nào hẳn ai cũng hiểu. Áp nó vào hôn nhân thì sao nhỉ? Đèn vàng lúc đó sẽ thế nào? Tôi nghĩ đây là một câu chuyện tưởng nhỏ nhưng rất nan giải.
Hôn nhân có nhiều định nghĩa. Trong một truyện ngắn khá bĩ cực viết từ mấy chục năm trước, tôi cho rằng hôn nhân là thứ trang sức giả cho những cặp lấy nhau vì tình nhưng thiếu rất nhiều thứ. Bởi vậy trang sức chỉ là thứ thêm thắt cho đời người mà thôi chứ nó chẳng quan trọng gì, có cũng được, không cũng chẳng sao. Quan niệm của tôi bị phản đối rầm rầm. Tất nhiên thằng tôi chịu trận vì lúc bấy giờ tôi cũng chẳng có nhiều kinh nghiệm sinh tử về hôn nhân. Nhưng có một thực tế, khi ta sống trọn vẹn cuộc đời thì cũng chả ai mấy dám chắc mình đã hoàn toàn nắm chắc được những gì hôn nhân có. Vâng, tôi tin là thế.
Nói điều này để thấy hôn nhân thực sự là phức tạp, có nhiều cung bậc. Đèn đỏ, đèn xanh hay đèn vàng đều có những vị trí cần thiết. Đèn xanh thì dễ quá rồi, nó phổ biến. Đèn đỏ cũng chẳng lạ. Không ít đôi đã chọn cách thức này để kết thúc cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Nhưng đèn vàng mới là điều cần phải suy nghĩ nhiều. Nói nó chặng nghỉ cũng đúng nhưng theo tôi đó là sự mắc kẹt hôn nhân mà không phải ai, dù muốn cũng thoát ra được.
Tôi đã từng đề cập đến sự ly thân của hôn nhân. Đó chính là sự mắc kẹt rõ nhất. Khi cuộc hôn nhân trục trặc chưa tìm được hướng đi rõ ràng ở cả sự tiếp tục hay kết thúc thì thời gian ly thân là khoảng nghỉ cần thiết. Đôi bạn tình tạm thời xa nhau, dù cuộc sống của họ vẫn còn nhiều gắn kết. Thời gian này có quan trọng hay không? Tôi nghĩ là có. Nhưng có một sự thật nếu đã ly thân, tức là dính vào sự mắc kẹt này thì rất ít đôi trở lại được hạnh phúc như thuở ban đầu họ chọn lựa nhau.
Sự mắc kẹt hôn nhân, nếu có ly thân, thì chí ít nó còn khả dĩ, bởi có những lý do rõ ràng để họ quyết định tiếp tục hôn nhân hay dừng lại. Không ít đôi mắc kẹt trong mê trận mà không biết khi nào hay bao lâu, thậm chí là nguyên nhân, để có thể thoát ra.
Bạn tôi, một nhạc sĩ tên tuổi, lừng danh sự nghiệp, nhưng trong hôn nhân thì anh luôn lúng túng như gà mắc tóc. Cuộc hôn nhân của anh mật ngọt tất nhiên nhiều, bằng chứng là hai đứa con xuất sắc, nhưng đắng chát thì không thể tính xiết. Đến mức buồn nản, anh luôn tìm đến bạn bè ở những cuộc thù tạc để giải phiền.
Sự phiền muộn hôn nhân là rất khủng khiếp. Anh yêu bạn đời và không bao giờ chấp nhận một cơ hội tìm đến ai khác dù cơ hội cho anh là quá nhiều. Cũng chẳng có gì lớn, chỉ là bạn đời anh xuất phát điểm đến với anh không phải bằng tình yêu mà là lựa chọn một cơ hội tốt nhất.
Khi người phụ nữ đã thỏa mãn mục đích, họ sẽ quay về với những cái tôi của riêng họ. Bi kịch nằm ở chính đó. Người vợ nhạc sĩ sống với những đam mê của riêng mình. Cuộc hôn nhân không thể hòa hợp vì thiếu sự chia sẻ đồng điệu, khiến nhạc sĩ chung chiêng. Bạn bè khuyên giải nhiều, cho đến một ngày chính người bạn đời nhạc sĩ đệ đơn ly hôn. Tất nhiên anh không dễ dàng chấp nhận. Có quá nhiều thứ ở gia đình để anh chịu đựng, những đứa con chẳng hạn. Tôi thật sự ái ngại cho anh và bất lực trước tình cảnh anh lâm vào.
Lại có những vợ chồng bên ngoài yên ả. Nhưng sóng gió liên hồi bên trong. Họ lý giải sống vì những đứa con. Không muốn con mình sống thiếu một trong hai người, bố hoặc mẹ. Đây là lý do chính là sự mắc kẹt phổ biến. Chẳng ai có thể tính đếm được đủ đầy những trường hợp này. Chỉ biết họ không có hạnh phúc.
Sự nhẫn nhịn chịu đựng cả từ hai phía. Chỉ khi nào một trong hai người, hoặc cạn sức chịu đựng hoặc gặp đúng một nửa của mình, thì hang ổ mắc kẹt ấy mới được bung phá để giải thoát. Tôi biết không ít trường hợp những đứa con lại là tác nhân thúc đẩy sự tan vỡ của cuộc hôn nhân đó. Nhưng đa số là họ im lìm kết thúc sự hạnh phúc lẽ ra đáng có của mình vào những mắc kẹt hôn nhân được gán cho số phận.
Có số phận hay không thì chỉ có trời biết. Tôi nghĩ đơn giản số phận do chính con người định đoạt cũng như đèn tín hiệu màu vàng, khoảng nghỉ giữa đèn xanh và đèn đỏ, hoàn toàn những người trong cuộc có thể vượt qua được nó đúng nghĩa.
Đèn vàng, sự mắc kẹt có ở mọi ngã tư cuộc sống. Nó duy trì hôn nhân ở trạng thái không hề hạnh phúc. Không bao giờ!
