“Dưới những tác động của kinh tế thế giới ở thời điểm hiện tại, cộng đồng doanh nghiệp Việt đang ở giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi đổi mới đến nay”, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) khẳng định tại tọa đàm “Đầu tư và thương mại quốc tế trong thế giới đầy biến động: Doanh nghiệp cần làm gì?” tổ chức vào chiều 8/5.
Theo TS. Vũ Tiến Lộc, những khó khăn của nền kinh tế cũng như cộng đồng doanh nghiệp Việt đang dần bộc lộ rõ. Dẫn chứng là tăng trưởng kinh tế quý I/2023 chỉ đạt hơn 3%, mức độ rất thấp và số lượng doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế đang dần suy giảm.
Số doanh nghiệp rời thị trường nhiều hơn số doanh nghiệp ra đời. Các doanh nghiệp đang hoạt động phải thu hẹp quy mô, giảm hiệu suất kinh doanh, doanh nghiệp thiếu đơn hàng, khả năng thanh khoản yếu và tiếp cận tín dụng rất khó khăn.
“Bước sang cuối tháng 3, đầu tháng 4/2023, thị trường bắt đầu xuất hiện một số tín hiệu lạc quan, số lượng doanh nghiệp đã tăng trưởng trở lại. Điều này tạo ra nhiều hy vọng rằng nền kinh tế sẽ khởi sắc vào quý III và quý IV năm nay. Tuy nhiên, để nền kinh tế Việt Nam thực sự hồi phục và doanh nghiệp Việt lấy lại được đà phát triển thì còn tùy thuộc rất nhiều vào diễn biến của thị trường thế giới”, TS. Vũ Tiến Lộc nhìn nhận.
Chia sẻ rõ hơn câu chuyện khó khăn mà doanh nghiệp Việt đang gặp phải, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Cổ phần May Việt Tiến cho biết, trong bối cảnh khó khăn chung của thị trường và cộng đồng các doanh nghiệp, ngành dệt may cũng không ngoại lệ. Thậm chí, các doanh nghiệp dệt may đang thuộc nhóm các doanh nghiệp chịu nhiều ảnh hưởng nhiều nhất trước những biến động của thế giới trong thời gian gần đây.
Thực tế này đã khiến các doanh nghiệp trong ngành dệt may tìm mọi giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường, tìm ra những phân khúc thị trường riêng và độc đáo, chứ không thể mãi phụ thuộc vào thị trường truyền thống. Tuy nhiên, những phức tạp khác cũng dần xuất hiện.
Theo ông Giang, đầu tiên là phương thức thanh toán. Trong bối cảnh thị trường khó khăn, các đối tác quốc tế luôn gây áp lực, không còn đàm phán bình đẳng, thậm chí họ cũng không sử dụng phương thức thanh toán an toàn như L/C, mà yêu cầu thanh toán bằng chuyển tiền TT với độ trễ từ 30 - 60 ngày, thậm chí đòi thanh toán chậm lên tới 90 ngày đã tạo ra những rủi ro cực lớn.
Khó khăn thứ hai là các thị trường thường dựng lên các hàng rào kỹ thuật một cách bất ngờ, ngay khi thấy lượng hàng xuất khẩu của nước ta tăng đột biến. Cùng với đó, các đối tác tại thị trường phát triển như EU luôn đòi hỏi những yêu cầu khắt khe, kể cả khi doanh nghiệp Việt Nam chưa thể áp dụng do pháp luật chưa quy định, và nếu không đáp ứng được thì các đối tác nước ngoài sẽ cắt đơn hàng…
Vì vậy, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, để vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại, thích ứng được với bối cảnh biến động khó lường của thế giới, doanh nghiệp Việt cần quan tâm hơn tới các vấn đề về tư vấn pháp lý, tăng cường kỹ năng phòng ngừa và giải quyết tranh chấp có hiệu quả.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ Hà Nội cũng cho rằng, trong bối cảnh hội nhập, bên cạnh việc nâng cao năng lực quản trị thì doanh nghiệp cần nâng cao năng lực pháp lý, phòng ngừa rủi ro và giải quyết tranh chấp.
Cụ thể, các doanh nghiệp cần lưu ý đến vai trò của các hiệp hội doanh nghiệp, để cùng với chức năng hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm và mở rộng thị trường, phát triển kinh doanh, từ đó hiệp hội sẽ trở thành đầu mối tập hợp những khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp, tham gia vào việc tư vấn chính sách, pháp luật và hỗ trợ giải quyết các tranh chấp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các doanh nghiệp hội viên.
Ông Nguyễn Vân chia sẻ, ngay từ khi thành lập, Hiệp hội đã có Ban Pháp chế trực thuộc Ban Điều hành Hiệp hội đã thường xuyên tổ chức các hội nghị tập huấn, chia sẻ kiến thức pháp luật, phổ biến thông tin về luật pháp kinh tế quốc tế, cùng những hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết và tham gia. Để từ đó doanh nghiệp hội viên có thêm kiến thức pháp luật nhằm hội nhập sâu rộng với đối tác nước ngoài trong hoạt đầu đầu tư và sản xuất kinh doanh.
Ở một góc độ khác, góp ý về các giải pháp giúp doanh nghiệp Việt Nam vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, TS. Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam bày tỏ, các doanh nghiệp cần chuẩn bị sẵn các dự án cụ thể để việc mời gọi hợp tác đầu tư trở nên dễ dàng hơn.
Trường hợp chưa có các dự án cụ thể để giới thiệu thì cần nâng cao chất lượng các sản phẩm hiện có của mình để có thể cung cấp các sản phẩm tham gia được vào chuỗi sản xuất toàn cầu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài./.
