Talkshow: FDI đồng tiền hai mặt
Theo TS. Phan Hữu Thắng, những năm qua, thu hút vốn FDI vào Việt Nam đều có tăng trưởng ấn tượng. Trong đó, lĩnh vực bất động sản cũng có nhiều dấu ấn. Đặc biệt trong 9 tháng đầu năm 2018, đã có tới gần 6 tỷ USD đăng ký đầu tư vào bất động sản.
Lý giải về nguyên nhân Việt Nam có thể thu hút nhiều vốn FDI đến vậy, TS. Phan Hữu Thắng cho rằng: “Nhà đầu tư khi bỏ tiền ra luôn muốn đồng tiền của mình phải sinh lời. Và việc sinh lời này phụ thuộc vào điều gì? Đó là thị trường, hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách ở nước sở tại cũng như những thuận lợi trong kinh doanh đầu tư ở thị trưởng đó. Những năm qua, Việt Nam đã đáp ứng được những điều kiện này trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. Họ thấy rằng chúng ta có tình hình chính trị xã hội ổn định, môi trường đầu tư kinh doanh luôn luôn được cải thiện, thị trường phát triển, sức mua ngày một tăng, đời sống của người dân ngày một nâng cao”.
Nói riêng về lĩnh vực bất động sản, theo TS. Phan Hữu Thắng, các nhà đầu tư nước ngoài thấy rằng họ đầu tư vào Việt Nam là sẽ có lời. Đó là lý do khiến đầu tư nước ngoài vào bất động sản vẫn tăng trưởng đều những năm qua.
Trong thị trường bất động sản có nhiều phân khúc như bất động sản công nghiệp, bất động sản nhà ở, thương mại, du lịch nghỉ dưỡng,... Mỗi phân khúc này lại có những nguồn vốn khác nhau. Trên thực tế, khoảng 10 năm trở lại đây, nguồn vốn của doanh nghiệp tư nhân nội địa vào thị trường bất động sản ngày càng tăng, nhưng vốn FDI vào thị trường này vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc mở ra các hướng đi mới về công nghệ, kỹ thuật,... trong quá trình hướng đến xây dựng các thành phố mới, đô thị mới.
Ảnh: Bùi Doanh/Đồ họa: Hoàng Linh
Nguyên nhân là bởi, vốn FDI còn mang theo nó những tiến bộ về công nghệ, về kinh nghiệm quản lý, thiết kế và cung cấp dịch vụ,... Góp phần xây dựng một thị trường bất động sản hiện đại, dịch vụ cao cấp, đáp ứng được nhu cầu của mọi phân khúc khách hàng.
Trong giai đoạn đầu, vốn FDI chủ yếu tập trung vào bất động sản công nghiệp. Các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam và chủ yếu xây lên những khu công nghiệp, nhà xưởng. Việt Nam từ chỗ không có khu công nghiệp nào nay đã có hơn 300. Trong đó tỷ lệ nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài là rất cao. Khi đó, dòng vốn FDI còn mang lại một nhận thức mới về đầu tư công nghiệp, đưa ra các giải pháp để giải quyết bài toán cơ sở hạ tầng, môi trường…
Sau đó, dòng vốn này dần dần tiến vào thị trường bất động sản nhà ở, rồi bất động sản thương mại, văn phòng cho thuê - mặt bằng bán lẻ.
Đến khi thu hút được ngày càng nhiều nhà đầu tư, khách du lịch nước ngoài đến với Việt Nam thì có một vấn đề hiện ra là chúng ta còn thiếu những khách sạn cao cấp. Dòng vốn FDI lúc này lại đổ vào đó. Các khách sạn 5 sao đầu tiên ở các thành phố lớn hầu hết là vốn đầu tư nước ngoài. Những khách sạn này đáp ứng ngay nhu cầu giao thương quốc tế, hợp tác quốc tế, đón các đoàn đại biểu cấp cao và nhà đầu tư kinh doanh khi đến Việt Nam. Tiếp theo, FDI cũng tập trung vào các dự án bất động sản nghỉ dưỡng ven biển, đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Theo ông Thắng, sau 30 năm dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam, đã đến lúc cần nhìn vào thực tiễn của đồng tiền này. “Như tôi đã nói, không có nhà đầu tư nào mang tiền đi đầu tư lại không muốn thu lời. Và để đạt được mục tiêu thu lời qua đầu tư thương mại, họ phải có phương pháp để kiếm lời nhiều nhất. Đó là thực tiễn. Nhưng nếu chúng ta quản lý không tốt, thì không thể hạn chế được mặt tiêu cực của đồng tiền FDI. Cho nên đến thời điểm này, sau 30 năm, khi chúng ta đã trưởng thành hơn, hiểu biết hơn thì chúng ta cần đưa ra những giải pháp hạn chế tiêu cực, để việc thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng bền vững, hiệu quả hơn”.
Ảnh: Bùi Doanh/Đồ họa: Hoàng Linh
Ông Thắng phân tích, trong lĩnh vực bất động sản, có những giai đoạn rất nhiều dự án tỷ đô được cấp phép, ra mắt thị trường với lễ khai trường hoành tráng. Và ai cũng tưởng rằng chỉ sau vài năm, từng bước một, sẽ có những dự án đa năng, tiện lợi, phục vụ cho nhu cầu xã hội. Nhưng sự thật không phải như vậy. Có nhiều dự án treo nhiều năm, đất không được sử dụng, dân không có đất canh tác mà dự án khác cũng không thể vào. Cho nên đến nay, nhiều địa phương đã rà soát lại tình hình dự án trên địa bàn, thu hồi giấy phép đầu tư của các dự án “treo” để dành chỗ cho dự án mới.
“Mặt trái của đồng tiền là ở chỗ đó!”, TS. Phan Hữu Thắng nhận định.
“Nếu chúng ta không nhận ra mà cho rằng tất cả chỉ toàn màu hồng là sai lầm. Đồng tiền FDI, một mặt thì rất tốt, đóng góp của vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thời gian qua là rất to lớn. Nhưng trong quá trình triển khai cũng lộ ra những mặt trái. Khi mà chúng ta quản lý lỏng lẻo thì nó xuất hiện và gây ra những hệ lụy. Nên chúng ta phải nhìn thẳng vào đó để nắm bắt được thông tin và có những giải pháp trong việc quản lý để hạn chế mặt trái”, ông Thắng nói thêm.
Đồ họa: Hoàng Linh
Một trong những giải pháp quan trọng được đề ra, theo ông Thắng, là nâng cao năng lực quản lý nhà nước về FDI từ trung ương đến địa phương.
“Đừng để xảy ra những sai sót như vừa qua. Trong bộ máy quản lý, chúng ta phải tập trung vào con người. Phải tập trung đào tạo, nâng cao năng lực nghiệp vụ, bố trí chặt chẽ, có sự liên kết giữa các bên, từ bên cấp phép đầu tư đến quản lý môi trường, thuế,...
Ngoài ra, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã nói rồi, không thu hút FDI bằng mọi giá. Tức là trong giai đoạn tới, chúng ta phải tính tới việc chọn lọc dự án, chỉ thu hút và cho phép các dự án mà Việt Nam thực sự cần, mang lại hiệu quả, để nền kinh tế của chúng ta phát triển bền vững”, TS. Phan Hữu Thắng nêu quan điểm.
Đồ họa: Hoàng Linh
