Dòng vốn chính là "huyết mạch" để phân khúc NOXH chuyển từ chính sách thành hiện thực

Ngày 28/5, phát biểu tại Hội thảo Giải pháp tăng tốc làm nhà ở xã hội, ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, nhấn mạnh, phát triển nhà ở xã hội là một trong những nội dung trọng tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt cấp thiết trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng.

Theo số liệu từ Bộ Xây dựng, đến ngày 30/4/2025, cả nước có 679 dự án nhà ở xã hội (quy mô 623.051 căn) đang được triển khai. Trong đó, 108 dự án đã hoàn thành (73.075 căn) và 152 dự án đã khởi công (130.963 căn). Tổng số căn đã hoàn thành và khởi công chiếm khoảng 48% mục tiêu 458.000 căn đến năm 2025. Riêng 4 tháng đầu năm 2025, đã có 15.614 căn hoàn thành và 20 dự án mới (19.492 căn) được khởi công.

Để đảm bảo tiến độ, Bộ Xây dựng đã thành lập 16 đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc các địa phương trọng điểm. Ông Hưng khẳng định: "Phát triển nhà ở xã hội không chỉ là bài toán xây dựng cơ bản, mà còn là một nhiệm vụ chính trị, trách nhiệm an sinh xã hội. Với quyết tâm chính trị cao, sự phối hợp chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, cùng sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 là khả thi".

"Cởi trói" thủ tục bằng cơ chế đặc thù

Liên quan đến những rào cản hiện hữu trong phát triển nhà ở xã hội, ông Hưng cho rằng, hiện nay, để thực hiện các dự án nhà ở xã hội thì thủ tục, hồ sơ không khác gì thực hiện các dự án nhà ở thương mại, thậm chí còn khó khăn, vất vả, phức tạp hơn. Nếu như vậy thì khả năng sẽ không hoàn thành được chỉ tiêu hoàn thành được 1 triệu căn nhà ở xã hội.

Chính vì vậy, theo ông Hưng, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết thí điểm của Quốc hội về một số cơ chế đặc thù để phát triển nhà ở xã hội. 

"Nghị quyết này nhằm cắt giảm các thủ tục hành chính, có thêm các cơ chế ưu đãi hơn cho nhà đầu tư cũng như các điều kiện để công nhân, người lao động, công chức, viên chức được thụ hưởng chính sách về nhà ở xã hội. Dự kiến, Nghị quyết sẽ được Quốc hội thông qua sớm hơn 1 tháng so với chương trình, tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn cho các dự án", ông Hưng giải thích.

Cùng với đó, ông Hưng cũng đề cập một giải pháp tài chính quan trọng, đó là việc thành lập Quỹ Nhà ở Quốc gia, bởi, thời gian vừa qua, mặc dù đã có cơ chế chính sách hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, tuy nhiên, các nguồn vốn này chủ yếu là từ ngân sách Nhà nước, nguồn vốn ngân sách chưa đáp ứng được nhiệm vụ chi đối với nhà ở xã hội.

"Đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách, hoạt động với mục đích phi lợi nhuận với 2 cấp Trung ương và địa phương. Mục đích của quỹ này chủ yếu để đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội để cho thuê, để nhiều người tiếp cận, thụ hưởng được với loại hình nhà ở này", ông Hưng cho biết.

Khơi thông nguồn vốn cho nhà ở xã hội

Phát biểu tại hội thảo, TS. Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế, nhận định, để các cơ chế, chính sách và nỗ lực từ các bộ, ngành, địa phương thực sự phát huy hiệu quả, vấn đề nguồn lực - đặc biệt là nguồn vốn - đóng vai trò then chốt. Trong bối cảnh hiện nay, khi nhu cầu về nhà ở của người thu nhập thấp và công nhân ngày càng cấp bách, việc khơi thông dòng vốn trở nên vô cùng quan trọng.

TS. Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh, giai đoạn 2024 - 2025 đã ghi nhận nhiều chuyển động chính sách quan trọng tạo đà cho dòng vốn đầu tư vào nhà ở xã hội như Quyết định số 338/QĐ-TTg phê duyệt Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021–2030, đóng vai trò kim chỉ nam với chỉ tiêu rõ ràng;

Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 của Ban Bí thư và Quyết định 927/QĐ-TTg ngày 30/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ, đã làm rõ vai trò lãnh đạo của Đảng và cụ thể hóa chiến lược phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn mới; Công điện 130/CĐ-TTg do Thủ tướng ký ban hành ngày 10/12/2024, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, bổ sung quy hoạch và quỹ đất nhà ở xã hội, đẩy nhanh phê duyệt dự án, đồng thời tăng cường thanh kiểm tra, xử lý vi phạm.

Song hành với đó, TS. Phong ghi nhận việc Bộ Xây dựng đã giao chỉ tiêu hoàn thành 130.000 căn hộ nhà ở xã hội trong năm 2024 và tích cực phối hợp tổ chức nhiều hội nghị tháo gỡ vướng mắc.

Theo chuyên gia này, nhờ những chính sách mở lối đó, giai đoạn 2024 - 2025 đang chứng kiến dòng vốn tín dụng và xã hội hóa đổ mạnh vào phân khúc nhà ở xã hội. 

"Các chương trình tín dụng ưu đãi, điển hình là gói 120.000 tỉ đồng, đã bắt đầu phát huy hiệu quả. Các ngân hàng thương mại nhà nước như Agribank, BIDV, VietinBank, Vietcombank đang triển khai giải ngân với lãi suất ưu đãi thấp hơn 1,5-2% so với thị trường," ông Phong cho biết.

Dẫn chứng thực tế, ông Phong nêu ví dụ tại TP.HCM, từ năm 2021 đến nay, đã có 5 dự án nhà ở xã hội hoàn thành với hơn 2.300 căn hộ. Đáng chú ý, 21 doanh nghiệp đã đăng ký xây dựng thêm 52.000 căn hộ từ quỹ đất tự lập, bên cạnh khoảng 18.000 căn từ các khu đất mời gọi đầu tư và nguồn vốn công.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, dòng vốn chính là "huyết mạch" để phân khúc NOXH chuyển từ chính sách thành hiện thực. Những chính sách đang phát huy tác dụng, nhưng vẫn cần thêm hành lang pháp lý rõ ràng, nguồn lực tài chính mạnh mẽ hơn và sự phối hợp quyết liệt từ trung ương đến địa phương.

"Nếu tháo gỡ được điểm nghẽn về vốn, chúng ta sẽ tạo ra được bước đột phá trong phát triển NOXH, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giữ chân người lao động, ổn định thị trường bất động sản và thúc đẩy tăng trưởng bền vững" – ông Phong nói.