Độc giả Quốc H. (Yên Bái) hỏi: "Gia đình tôi hiện đang sinh sống trên mảnh đất gần 100m2, cha mẹ đẻ tôi trước đó có để tôi đứng tên trên sổ đỏ. Gia đình cha mẹ tôi có 4 anh em trai. Hiện nay sức khỏe của tôi không được tốt và có thể qua đời bất cứ khi nào, nhưng tôi chưa làm di chúc. Vậy tôi muốn hỏi, nếu sau này khi tôi qua đời, nhà đất mà tôi đang đứng tên sẽ được phân chia thế nào, 3 người em ruột của tôi có liên quan gì không?".
Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ đỏ) được xem là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.
Việc thừa kế quyền sử dụng đất sau khi chủ nhân của mảnh đất qua đời sẽ căn cứ vào tùy từng trường hợp cụ thể. Ảnh minh họa
Trong trường hợp của bạn Quốc H., Nhà nước đã công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối với bạn. Do đó, sau này khi bạn mất, việc chia thừa kế quyền sử dụng đất của gia đình bạn sẽ được thực hiện dựa trên 2 trường hợp sau:
1. Bạn qua đời nhưng không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp lệ
Trong trường hợp này, phần di sản thừa kế sẽ được chia theo quy định của pháp luật tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.
Theo đó, Điểm a Khoản 1 Điều 651 quy định, hàng thừa kế thứ nhất gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
Như vậy, trong trường hợp này những người được hưởng di sản thừa kế sẽ bao gồm: Vợ và các con của bạn và di sản sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế này.
Họ hàng anh em ruột sẽ thuộc hàng thừa kế thứ 2 trong di chúc. Ảnh minh họa
Những người anh em ruột của bạn thuộc hàng thừa kế thứ 2 theo điểm b Khoản 1 Điều 651 Bộ Luật Dân sự 2015.
Do đó, 3 anh em của bạn chỉ được thừa kế nếu như không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết/không có quyền hưởng di sản/bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản theo quy định tại khoản 3 Điều 651.
Tóm lại, nếu trong trường hợp ở hàng thừa kế thứ nhất không rơi vào một trong các trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều 651 thì những người anh em ruột của bạn sẽ không được hưởng di sản thừa kế và không còn liên quan đến phần di sản này.
2. Trường hợp bạn qua đời nhưng để lại di chúc hợp pháp
Trong trường hợp này phần di sản thừa kế của bạn sẽ được chia cho những người có tên trong nội dung của di chúc.
Nếu như trong di chúc có tên của người anh em ruột của bạn và những người này không từ chối nhận di sản (Điều 620), không thuộc trường hợp không có quyền hưởng di sản (khoản 1 Điều 621) thì những người này cũng sẽ được chia phần di sản của bố bạn.
Như vậy, chỉ trong trường hợp 3 anh em của bạn không có tên trong di chúc thì họ mới không có quyền thừa kế di sản do bạn để lại.
