Trong phiên chất vấn tại Quốc hội chiều 6/11, đại biểu Hà Sỹ Đồng đã tranh luận với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về vấn đề room tín dụng: "Tôi còn nhớ Nghị quyết chất vấn tại kỳ họp thứ ba năm 2022 yêu cầu phải bỏ room tín dụng. Qua trả lời chất vấn của Thống đốc sáng hôm nay, Thống đốc nói chưa thể bỏ room tín dụng được. Hiện nay, các phân khúc khác của thị trường tài chính như trái phiếu doanh nghiệp có thể đáp ứng được nhu cầu trung và dài hạn của doanh nghiệp nên không thể sớm thành hiện thực vấn đề này. Theo tôi đề nghị Thống đốc cho biết, việc duy trì room tín dụng có nguy cơ tạo cơ chế xin cho và nảy sinh các tiêu cực khác hay không? Nếu bỏ, lúc nào bỏ được room tín dụng này?".
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết: "Có thể khẳng định rằng, Ngân hàng Nhà nước trong thời gian vừa qua đã tiến hành phân tích, đánh giá và tổ chức các buổi tọa đàm với chuyên gia, với đại biểu Quốc hội và cũng tổ chức hội nghị của các tổ chức tín dụng trong hệ thống. Tại các hội thảo và hội nghị, qua phân tích, đánh giá các đại biểu đều thống nhất với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam hiện nay, vốn phụ thuộc vào vốn tín dụng của ngân hàng rất nhiều và tỷ lệ dư nợ tín dụng trên GDP hiện nay của Việt Nam là trên 120% GDP, đang ở mức cảnh báo theo khuyến nghị của các tổ chức quốc tế.
Nhu cầu vốn này của hệ thống ngân hàng vẫn còn một lượng vốn dài hạn là nhu cầu từ hệ thống ngân hàng, cho nên nếu chúng ta bỏ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng này không áp dụng nữa có thể tín dụng sẽ tăng rất mạnh. Trong những giai đoạn trước đây tín dụng tăng mỗi năm là 30%/năm, cá biệt năm 2007 tăng đến 53,8%, việc này cũng có thể là rủi ro đối với hệ thống ngân hàng. Vừa qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm và có nhiều hội nghị để phát triển thị trường vốn, theo đó là các phân khúc khác của thị trường vốn như là trái phiếu doanh nghiệp để nhu cầu vốn trung và dài hạn cho các doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng chủ yếu cung ứng nguồn vốn ngắn hạn và vốn lưu động, khi đó bỏ chỉ tiêu này sẽ rất thuận lợi.
Để tránh trường hợp tùy ý trong việc phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với tổ chức tín dụng Ngân hàng Nhà nước hàng năm có chỉ tiêu định hướng, nhưng trên cơ sở này chúng tôi cũng có các nguyên tắc chung, không tùy ý cho từng tổ chức tín dụng. Nguyên tắc chung ở đây là xếp hạng tín nhiệm của các tổ chức tín dụng, có thông tư rất rõ ràng, buổi sáng tôi đã báo cáo với Quốc hội.Bên cạnh những phân loại này cũng có một số tiêu chí như là cân nhắc xem tổ chức tín dụng nào có mặt bằng lãi suất giảm, tham gia tích cực vào quá trình tái cơ cấu... thì sẽ có những điểm cộng và điểm trừ, ví dụ như tập trung tín dụng có tiềm ẩn rủi ro... Tóm lại có nguyên tắc chung".
Sắp tới liệu có ngân hàng nào khác như SCB không?
Cũng tại phiên chất vấn chiều nay, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) thực hiện quyền tranh luận và đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) đặt câu hỏi về xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém.
Cụ thể, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu: "Bà con cử tri nhắn tin cho tôi đặt vấn đề là tình hình các ngân hàng tín dụng, các ngân hàng thương mại cổ phần ngoài nhà nước, hiện nay đang trong vòng kiểm soát đặc biệt của ngân hàng. Như vậy Thống đốc cho biết, đối với lĩnh vực ngân hàng này có khả năng sắp tới xảy ra giống như SCB thời gian qua nữa hay không để cho khách hàng có tiền gửi họ yên tâm, đảm bảo không xảy ra như vụ SCB để tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội cho tốt. Theo tôi biết hiện nay các ngân hàng chính sách, đặc biệt 4-5 ngân hàng tôi dùng từ "hết sức là nguy hiểm". Đề nghị Thống đốc cho biết?".
Trong khi đó, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) đặt câu hỏi: Thực hiện Nghị quyết 44 đến nay việc xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, chưa đạt tiến độ đề ra. Đề nghị Thống đốc cho biết nguyên nhân của tồn tại, hạn chế và giải pháp của ngân hàng để đẩy nhanh tiến độ việc xử lý các tổ chức tín dụng để đảm bảo an toàn hệ thống?
Về nhóm câu hỏi và tranh luận nêu trên, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết: "Liên quan đến tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém cũng báo cáo Quốc hội là xây dựng đề án tái cơ cấu ngân hàng yếu kém này thực sự là một việc rất khó, ở điều kiện bình thường đã khó nhưng trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động của đại dịch COVID-19 cũng như những biến động của kinh tế thế giới như thời gian qua thì việc thực hiện tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém này lại càng khó hơn. Đây là việc xây dựng đề án khó, phức tạp và chưa có tiền lệ, trong khi năng lực, kinh nghiệm của cán bộ tham gia xây dựng đề án này cũng chưa phải là có kinh nghiệm.
Vấn đề này chúng tôi đã đánh giá trong báo cáo, việc tìm kiếm nhà đầu tư tham gia trên cơ sở tự nguyện cũng rất khó khăn và cơ chế, chính sách, nguồn lực để hỗ trợ cho việc tái cơ cấu này cũng cần phải xin ý kiến các cơ quan liên quan để có một sự đồng thuận, thống nhất. Tuy nhiên, đối với các ngân hàng này chúng tôi cũng đã qua quá trình xin ý kiến của cấp có thẩm quyền về chủ trương và cũng đang trong quá trình thực hiện các bước theo kế hoạch này để trước khi hoàn thiện đề án chi tiết trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và sẽ tổ chức thực hiện theo đúng đề án".
Thu hút các nguồn vốn tín dụng đầu tư dự án hạ tầng giao thông
Cũng trong phiên trả lời chất vấn chiều nay, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) nêu vấn đề hạ tầng giao thông được xác định là một trong ba đột phá chiến lược tại Nghị quyết Đại hội Đảng toàn Quốc lần thứ XIII, các dự án hạ tầng giao thông có tổng mức đầu tư lớn. Vì vậy, bên cạnh nguồn vốn ngân sách, cần huy động thêm các nguồn lực khác để thực hiện. Tuy nhiên các dự án giao thông lớn, trọng điểm hiện nay chủ yếu đầu tư từ nguồn vốn đầu tư công. Một trong các nguyên nhân là do việc huy động nguồn vốn tín dụng ngân hàng còn gặp khó khăn. Thực trạng nêu trên, Ngân hàng Nhà nước có giải pháp gì để tháo gỡ, thu hút các nguồn vốn tín dụng cho đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trong thời gian tới?
Làm rõ vấn đề này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, nhu cầu vốn cho những dự án về cơ sở hạ tầng giao thông thường cần một khối lượng vốn rất lớn, với kỳ hạn rất dài. Với tính chất nguồn vốn của hệ thống tổ chức tín dụng là nguồn vốn huy động ngắn hạn thì việc cho vay với khối lượng lớn, dài hạn bị ràng buộc bởi các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng.
"Vừa qua kinh nghiệm sự đổ vỡ của ngân hàng Mỹ cho thấy, nếu như huy động bằng nguồn vốn ngắn hạn nhưng cho vay trung, dài hạn vượt quá các giới hạn thì có thể gây rủi ro và hệ lụy cho ngân hàng. Trên thực tế, tính đến ngày 30/9 có 22 tổ chức tín dụng thực hiện cấp tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông, với tổng dư nợ cấp tín dụng là 92.319 tỷ đồng, chiếm 0,72% tổng dư nợ cấp tín dụng đối với nền kinh tế.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý ở đây là nợ xấu chiếm 3,83%, đáng chú ý nữa là nợ nhóm hai chiếm 26,52%, đây là một nhóm nợ sát với nợ nhóm ba được vào nợ xấu. Nguyên nhân chủ yếu là các phương án tài chính của các dự án thường không đúng như phương án tài chính xây dựng ban đầu. Đây là một vấn đề cần phải cân nhắc, bởi vậy với tính chất nguồn vốn cho xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông là số lượng lớn, thời kỳ dài hạn thì chính sách huy động vốn cần phải huy động nhiều nguồn lực tài chính khác, kể cả trong nước và nước ngoài thì mới có thể đáp ứng được yêu cầu, còn vốn tín dụng ngân hàng cũng thực hiện, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng", bà Hồng thông tin.
