Hà Nội ban hành nhiều chính sách mới, quyết liệt tháo gỡ điểm nghẽn cải tạo, chỉnh trang đô thị

Cho phép thành phố áp dụng cơ chế đặt hàng nhà ở xã hội phục vụ cho việc tái định cư và tạm cư

Sáng 27/11, tại kỳ họp thứ 28, HĐND TP. Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Quy định một số biện pháp hỗ trợ, khuyến khích thực hiện cải tạo, chỉnh trang đô thị trên địa bàn TP. Hà Nội (thực hiện điểm d, khoản 9, điều 20 Luật Thủ đô).

Nghị quyết quy định nguyên tắc phân chia, chi trả số tiền thu được từ đấu giá quyền sử dụng đất lớn hơn số tiền chi cho công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư, chủ đầu tư thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị; dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn thành phố Hà Nội theo quy định tại khoản 6 điều 20, khoản 3 điều 29 Luật Thủ đô.

Theo đó, để hỗ trợ, khuyến khích các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị, Nghị quyết quy định: Cho phép thành phố được phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án cải tạo xây dựng lại nhà chung cư trước (trong thời gian đang nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch phân khu) trên cơ sở cân đối hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật của khu vực; được cập nhật nội dung quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được duyệt vào các quy hoạch cấp độ cao hơn (quy hoạch chung, quy hoạch phân khu). Đồng thời, cho phép thực hiện lựa chọn chủ đầu tư trước, sau đó chủ đầu tư phải có trách nhiệm lập Quy hoạch chi tiêt tỷ lệ 1/500. 

Đáng chú ý, Nghị quyết cho phép thành phố áp dụng cơ chế đặt hàng nhà ở xã hội phục vụ cho việc tái định cư và tạm cư khi triển khai các dự án nói chung và dự án cải tạo chung cư cũ nói riêng, UBND Thành phố sẽ hỗ trợ chủ đầu tư bố trí tạm cư.

Trong trường hợp thành phố có đủ quỹ nhà, trường hợp được thành phố bố trí tạm cư, chủ đầu tư có trách nhiệm phối hợp với chủ sở hữu thanh toán chi phí dịch vụ quản lý vận hành theo quy định.

Về hỗ trợ tài chính và tín dụng, Nghị quyết quy định chủ đầu tư được miễn tiền thuê đất trong 3 năm đầu đối với các diện tích kinh doanh dịch vụ phải ký hợp đồng thuê đất với Nhà nước.

Riêng phần diện tích đất bố trí nhà ở tái định cư tại chỗ cho các hộ dân trong dự án sẽ được miễn toàn bộ tiền sử dụng đất, áp dụng theo chính sách dành cho dự án cải tạo chung cư cũ.

Đối với phần diện tích sàn phát sinh thêm, Thành phố miễn tiền sử dụng đất cho các hạng mục công cộng, y tế, văn hóa, thể thao, nhà ở xã hội và nhà ở cán bộ chiến sĩ; đồng thời chỉ thu 50% tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất đối với diện tích dùng cho kinh doanh dịch vụ và nhà ở thương mại (nếu có).

Nghị quyết cũng đưa ra nhóm biện pháp hỗ trợ và khuyến khích trong lĩnh vực thủ tục hành chính, gồm: cắt giảm và đẩy nhanh quy trình giải quyết thủ tục về quy hoạch, đất đai, đầu tư - xây dựng đối với các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị theo cơ chế “làn xanh” của Thành phố; thành lập Tổ công tác liên ngành để theo dõi, hỗ trợ và đôn đốc việc xử lý hồ sơ; đồng thời vinh danh, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có đóng góp nổi bật trong quá trình triển khai cải tạo, chỉnh trang đô thị.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng quy định các biện pháp khuyến khích riêng đối với những dự án bảo vệ, tu bổ các công trình hoặc nhóm công trình có giá trị văn hóa, lịch sử, thiên nhiên, kiến trúc và cảnh quan đô thị.

Trong báo cáo thẩm tra, Ban Đô thị HĐND Thành phố cho biết Hà Nội hiện còn nhiều khu vực đô thị cũ, xuống cấp, mật độ dân cư dày đặc, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đã vượt ngưỡng chịu tải. Không ít công trình lịch sử, văn hóa và kiến trúc có giá trị cần được bảo tồn, tu bổ. 

Tuy nhiên, quá trình triển khai các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị thời gian qua vẫn gặp nhiều vướng mắc, chủ yếu do hạn chế về quy hoạch, cơ chế tài chính, chính sách hỗ trợ, tái định cư và thiếu nguồn lực xã hội hóa.

Mặt khác, các quy định hiện hành trong Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và các nghị định hướng dẫn vẫn chưa có cơ chế khuyến khích đủ rõ ràng cho hoạt động cải tạo, chỉnh trang đô thị và bảo tồn các công trình kiến trúc có giá trị.

Vì vậy, việc cụ thể hóa Điều 20 của Luật Thủ đô 2024 nhằm để tháo gỡ những vướng mắc của các bên liên quan, thu hút nguồn lực xã hội đầu tư cho cải tạo đô thị, đồng thời bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững và gìn giữ các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc của Thủ đô.

Nhiều chính sách hỗ trợ trong bồi thường, tái định cư

Cũng trong sáng 27/11, HĐND Thành phố thông qua Nghị quyết Quy định một số chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn TP. Hà Nội (thực hiện khoản 6, điểm c khoản 9 điều 20 và khoản 3, điều 29 Luật Thủ đô).

Cụ thể, về chính sách tái định cư, Nghị quyết quy định rõ hai nhóm đối tượng theo tính chất dự án: Đối với các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị phục vụ hạ tầng xã hội hoặc công trình công cộng (không có mục đích để ở), chủ sở hữu nhà và người sử dụng đất bị thu hồi sẽ được ưu tiên xem xét giao đất ở tái định cư, căn cứ khả năng cân đối quỹ đất tái định cư của Thành phố.

Với các dự án hướng tới tái thiết một khu vực đô thị cụ thể, bao gồm cả cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, người dân bị thu hồi đất sẽ được xem xét bố trí tái định cư tại chỗ, bảo đảm duy trì ổn định cộng đồng cư trú và hạn chế xáo trộn đời sống.

Về hỗ trợ tạm cư tại các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, Nghị quyết quy định: trong thời gian chờ bố trí tái định cư, chủ sở hữu nhà và người sử dụng đất sẽ được UBND Thành phố xem xét bố trí vào quỹ nhà tái định cư hoặc quỹ nhà tạm cư hiện có, tùy theo khả năng cân đối của Thành phố.

Chủ đầu tư có trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí quản lý, vận hành khu nhà tái định cư, tạm cư; đồng thời được Thành phố hỗ trợ kinh phí thuê nhà trong thời gian dự án thực hiện, theo đúng thời hạn ghi trong quyết định chủ trương đầu tư lần đầu. Nếu dự án kéo dài quá thời hạn này, chủ đầu tư phải tiếp tục thanh toán tiền thuê nhà cho người dân, với đơn giá xác định theo nguyên tắc tính giá thuê nhà do UBND Thành phố ban hành phục vụ công tác giải phóng mặt bằng.

Trường hợp người dân tự thu xếp nơi ở tạm, sẽ được nhận khoản hỗ trợ bằng tiền do chủ đầu tư chi trả; mức chi không được thấp hơn các quy định hiện hành về chính sách giải phóng mặt bằng của Thành phố.

Về hỗ trợ ổn định sản xuất, kinh doanh, Nghị quyết quy định: các chủ sở hữu nhà, người sử dụng đất trong độ tuổi lao động bị thu hồi đất và phải di chuyển chỗ ở, nơi kinh doanh, nếu được xác định chỉ có một nguồn thu nhập duy nhất từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ tại khu vực dự án.

Ngoài khoản bồi thường theo quy định, sẽ được hỗ trợ thêm về đổi nghề và tìm kiếm việc làm, với mức tương đương 6 tháng lương tối thiểu vùng cho mỗi lao động, chi trả một lần khi thực hiện bồi thường; Hỗ trợ vay vốn tín dụng ưu đãi, mức tối đa tương đương 36 tháng lương tối thiểu vùng/hộ gia đình, để phục hồi hoặc phát triển hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng quy định rõ nguyên tắc phân chia và sử dụng nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất đối với các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị và các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, bảo đảm nguồn lực thu được được sử dụng đúng mục đích và phục vụ hiệu quả quá trình tái thiết đô thị.