Dạo bước trên nhiều tuyến đường lớn của hà Nội như những Phan Đình Phùng, Quán Thánh, Điện Biên Phủ, Trần Hưng Đạo, Lý Thường Kiệt, Quang Trung, Nguyễn Du… sẽ dễ dàng bắt gặp những căn biệt thự cổ mang nét kiến trúc của người Pháp.
Theo nhiều chuyên gia văn hóa, vào cuối thế kỷ 19, trong quá trình đô hộ thực dân, các kiến trúc sư người Pháp đã quy hoạch Hà Nội với hệ thống giao thông, nhà cửa giống như tại nước bản địa.
Trong hệ thống nhà có tồn tại quần thể nhà biệt thự mang kiến trúc đặc trưng của thủ đô Paris. Tuy nhiên, mỗi căn biệt thự đều có những nét đặc trưng riêng, chứa dấu ấn, văn hóa của chủ nhà.
Kiến trúc thời kỳ Pháp thuộc với sự phong phú về phong cách đã để lại cho Hà Nội những biệt thự quý giá.
Hệ thống họa tiết trang trí tại các biệt thự đều giản dị nhưng tinh tế và thường được lặp lại trên các tầng với tính thống nhất cao.
Điểm mặt những căn biệt thự cổ đậm dấu ấn Paris có thể kể đến căn biệt thự số 46 Trần Hưng Đạo. Căn biệt thự này là nhà của một sĩ quan hải quân thiết kế giống như một con tàu với những ô cửa sổ có các khung gạch dày nhô hẳn ra phía trước như khung cửa trên các boong tàu đang hướng ra đại dương. Chiếc lan can cao rộng ghép bằng các thanh sắt thẳng đứng giống như tay vịn cầu thang tàu biển.
Tương tự tại căn biệt thự 82 Trần Hưng Đạo vốn là trụ sở Công ty hoả xa Đông Dương - Vân Nam, là một trong những công trình biểu đạt cho sự uy nghi của chính quyền Pháp. Căn biệt thự này sử dụng các hình thức kiến trúc Cổ điển với mái dốc lợp ngói tây hoặc ngói đá và sử dụng phong phú các loại hình trang trí có chi tiết Cổ điển La Mã, Phục Hưng…
Căn biệt thự số 46 Trần Hưng Đạo được thiết kế giống như một con tàu.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, căn biệt thự 82 Trần Hưng Đạo có giá trị về di sản kiến trúc, có vai trò quan trọng tạo lập diện mạo cho khu phố cũ Hà Nội về cảnh quan kiến trúc.
Phía sau của căn biệt thự là công trình đang được xây dựng làm trụ sở hoạt động của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Theo năm tháng, những căn biệt thự cổ không chỉ mang nét giao thoa giữa văn hóa Pháp và văn hóa Việt Nam mà còn là chứng nhân cho từng thời kì lịch sử. Mỗi biệt thự cũng được sử dụng với mục đích khác nhau gồm sử dụng làm trụ sở các cơ quan, đại sứ quán các nước, làm tư gia cho các vị lãnh đạo cao cấp nhưng phần lớn vẫn do người dân tự quản. Đối với hai loại trên thì kiến trúc cổ được bảo tồn khá nguyên vẹn trong khi biệt thự do dân tự quản đang có nguy cơ xuống cấp theo thời gian.
Lý do là theo thời gian, người dân cơi nới để nhà được rộng hơn, cửa sổ có thêm chỗ phơi đồ, mảnh sân thành nhà cao tầng, quán ăn, cửa hàng cho thuê…Cũng chính việc xây dựng và cơi nới tùy tiện làm xuất hiện những mảng chắp vá xấu xí đã vô tình phá vỡ kiến trúc của những căn biệt thự.
Tọa lạc trên "đất vàng", căn biệt thự cổ ở 6B Quang Trung được cho thuê làm cửa hàng kinh doanh.
Tương tự, trên đường Nguyễn Du, một biệt thự cổ đã cho ngân hàng thuê để mở thêm chi nhánh.
Biệt thự 68 Trần Hưng Đạo nằm ép mình so với tòa nhà hiện đại bên cạnh.
Tại khuôn viên căn biệt thự 59 Lý Thái Tổ, một một căn nhà cao tầng cũng đã được xây nên đã che lấp hết cả không gian thoáng đãng của biệt thự.
Những căn nhà cũ kĩ không nâng cấp kịp thời có thể sập bất cứ lúc nào.
