Hoàn thiện cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai liên quan đến tiền sử dụng đất, tiền thuê đất

Dự thảo Nghị định gồm 3 chương, 13 điều, tập trung quy định chi tiết và cụ thể hóa các nội dung được Quốc hội giao Chính phủ quy định chi tiết thi hành tại Nghị quyết số 254/2025/QH15 liên quan đến tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; đồng thời, rà soát để sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2024/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 291/2025/NĐ-CP) quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất nhằm đảm bảo thống nhất, đồng bộ với các nội dung mới đã được quy định tại Nghị quyết số 254/2025/QH15, các nội dung sẽ được quy định tại các Nghị định khác quy định chi tiết Nghị quyết số 254/2025/QH15 và các pháp luật có liên quan.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, Nghị quyết số 254 đã được Quốc hội thông qua ngày 11/12 và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết việc tổ chức thi hành Nghị quyết này.

Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, các nội dung quy định tại Dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; xử lý kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất… đều là những nội dung có tác động trực tiếp đến công tác quản lý nhà nước về tài chính đất đai, môi trường đầu tư, kinh doanh, an sinh xã hội cũng như quyền lợi, nghĩa vụ của người sử dụng đất.

Chính vì vậy, trong khuôn khổ Hội nghị, Thứ trưởng đề nghị đại diện các Bộ, ngành, địa phương tập trung thảo luận, cho ý kiến sâu đối với các vấn đề lớn. Trước hết, cần rà soát phạm vi điều chỉnh và các nội dung của dự thảo để đánh giá mức độ bao quát, đầy đủ các nội dung cần quy định chi tiết theo Nghị quyết số 254/2025/QH15, đồng thời đề xuất bổ sung những nội dung còn thiếu, nếu có. Đối với căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, dự thảo Nghị định đã bổ sung, làm rõ các yếu tố như chi phí xây dựng hạ tầng được xác định theo pháp luật về xây dựng; tỷ lệ tính thu tiền sử dụng đất; giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, bao gồm giá đất theo bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất và giá đất cụ thể.

Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, đây là nội dung tác động trực tiếp đến số thu ngân sách nhà nước, nghĩa vụ của người sử dụng đất, tính minh bạch, thống nhất trong xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai và trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan tài nguyên và môi trường, tài chính, thuế, xây dựng tại địa phương. Do đó, Thứ trưởng đề nghị các đại biểu cho ý kiến về tính khả thi trong tổ chức thực hiện, sự phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương và những bất cập có thể phát sinh trong quá trình xác định, chuyển thông tin làm căn cứ tính thu.

Liên quan đến việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khi tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp sang đất ở, dự thảo đã đề cập đến mức thu và nguyên tắc áp dụng mức thu tiền sử dụng đất; cách xác định hạn mức giao đất ở làm căn cứ tính tiền sử dụng đất; cũng như quy định xử lý chuyển tiếp đối với các trường hợp đã được quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong giai đoạn từ ngày 01/8/2024 đến trước khi Nghị quyết số 254/2025/QH15 có hiệu lực. Đây là nội dung tác động trực tiếp đến hộ gia đình, cá nhân, ảnh hưởng đến an sinh xã hội và trật tự quản lý đất đai ở cơ sở, vì vậy Thứ trưởng đề nghị các địa phương cho ý kiến cụ thể nhằm bảo đảm tính khả thi, đồng thời bảo đảm sự cân đối với các trường hợp đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Về xử lý tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mà nhà đầu tư đã ứng trước, dự thảo Nghị định đã quy định rõ hơn về nguyên tắc và cách thức xử lý khoản kinh phí này vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp, đặc biệt trong các trường hợp dự án có nhiều hình thức sử dụng đất, nhiều quyết định giao đất, cho thuê đất, hoặc được gia hạn, điều chỉnh thời gian sử dụng đất. Đây là nội dung phức tạp, trải qua nhiều giai đoạn chính sách khác nhau, liên quan trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của nhà đầu tư, trách nhiệm của Nhà nước và công tác quản lý thu ngân sách, do đó rất cần ý kiến góp ý từ thực tiễn của các địa phương để tránh phát sinh vướng mắc khi tổ chức thực hiện.

Đối với quy định về thủ tục miễn tiền thuê đất trong một số năm, dự thảo đã bổ sung yêu cầu người sử dụng đất phải thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền thuê đất nhằm khắc phục những vướng mắc thời gian qua trong xác định đối tượng, thời gian miễn và quản lý thu sau thời gian miễn. Thứ trưởng đề nghị các đại biểu cho ý kiến về tính hợp lý của thủ tục này cũng như cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tại địa phương trong việc xác định nghĩa vụ tiền thuê đất và số tiền được miễn.

Liên quan đến quy định xử lý chuyển tiếp tiền thuê đất đối với đơn vị sự nghiệp công lập khi chuyển sang hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2024, Thứ trưởng nhấn mạnh đây là nội dung ảnh hưởng trực tiếp đến cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập và thực tiễn quản lý tại địa phương, do đó đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cho ý kiến cụ thể, sát với thực tiễn.

Về nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2024/NĐ-CP, đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 291/2025/NĐ-CP, Thứ trưởng đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá toàn diện mức độ đầy đủ của các nội dung sửa đổi, cũng như tính thống nhất, đồng bộ với các quy định mới tại Luật Đất đai năm 2024, Nghị quyết số 254/2025/QH15 và Chương II của dự thảo Nghị định.

Đồng thời, Thứ trưởng cũng lưu ý, hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang được Lãnh đạo Chính phủ giao xây dựng một Nghị định chung quy định chi tiết Nghị quyết số 254/2025/QH15. Do vậy, đề nghị đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng và các đại biểu cho ý kiến nhằm bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ, liên thông giữa hai nghị định, tránh bỏ trống hoặc chồng chéo trong quá trình thực hiện.

Nhấn mạnh mục tiêu đưa Nghị quyết số 254/2025/QH15 sớm đi vào cuộc sống, gắn với yêu cầu cải cách thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp cũng như cơ quan quản lý nhà nước, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung đề nghị các đại biểu phát biểu thẳng thắn, tâm huyết, nêu rõ phương án để Bộ Tài chính có cơ sở tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị định, trình Chính phủ xem xét, quyết định.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Lãnh đạo Cục Quản lý công sản cũng báo cáo các nội dung cơ bản tại Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 254/2025/QH15 ngày 11/12/2025 của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Trên cơ sở đó, đại diện các Sở Tài chính đã nêu những vướng mắc cũng như những kiến nghị, góp ý cụ thể từ tình hình thực tế tại địa phương.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung đề nghị các bộ, ngành, địa phương sớm có ý kiến chính thức bằng văn bản gửi về Bộ Tài chính để làm cơ sở tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền. Bộ Tài chính giao Cục Quản lý công sản chủ trì, phối hợp với Cục Thuế và các đơn vị chức năng trong Bộ tổng hợp đầy đủ, nghiên cứu kỹ lưỡng các ý kiến tại Hội nghị và ý kiến bằng văn bản, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị định trình Chính phủ./.