Trung tâm tài chính quốc tế sẽ được xây dựng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Trong ảnh: Thành phố Hồ Chí Minh đã chuẩn bị nhiều điều kiện hội nhập thị trường tài chính quốc tế.
Hiện nay, Việt Nam đã hội tụ đủ điều kiện và cơ hội để xây dựng và phát triển trung tâm tài chính quốc tế (IFC). Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng nhìn nhận, không có mô hình IFC tốt nhất cho mọi quốc gia, vì việc lựa chọn mô hình còn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, xã hội riêng biệt. Vì vậy, Việt Nam cũng hướng đến xây dựng IFC phù hợp các chính sách hiện hành, điều kiện kinh tế - xã hội của riêng mình, với mục tiêu vừa bảo đảm hiệu quả của IFC vừa giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, an toàn hệ thống tài chính.
Tạo lập nền tảng hạ tầng vững chắc
Ngày 31/12/2024, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 259/NQ-CP phê duyệt kế hoạch hành động triển khai xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng, việc xây dựng các IFC quốc tế và khu vực tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển, kết nối Việt Nam với thị trường tài chính toàn cầu, thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, tạo ra nguồn lực đầu tư mới và nâng cao vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Nhận thức được việc phát triển thị trường vốn và thị trường tiền tệ - ngân hàng là những cấu phần quan trọng mang tính nền tảng để tạo lập các IFC, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã và đang nghiên cứu để triển khai các chính sách và lộ trình áp dụng về hoạt động ngoại hối, phát triển thị trường tiền tệ, ngân hàng,... trong IFC nhằm thu hút đầu tư nước ngoài; hướng tới phát triển IFC vừa đáp ứng các chuẩn mực quốc tế vừa phù hợp thực tiễn Việt Nam.
Cục trưởng Cục An toàn các tổ chức tín dụng (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) Nguyễn Đức Long cho biết, chủ trương thành lập IFC là một chủ trương lớn, quan trọng và cũng là vấn đề khó, phức tạp đối với Việt Nam. Có thể nhận diện nhiều cách thức, điều kiện khác nhau để thành lập trung tâm tài chính quốc tế ở các quốc gia, nhưng đối với Việt Nam, việc thành lập IFC còn khó và khác biệt hơn các nước không chỉ ở quy mô dân số, địa lý,… mà còn về khung pháp lý.
Theo ông Long, các IFC vận hành lâu đời ở các quốc gia phát triển có hành lang pháp lý thông thoáng. Ở Việt Nam, nước ta có quy định chặt chẽ để bảo đảm an toàn kinh tế vĩ mô. Đơn cử như về quy định giao dịch vốn, tự do hóa dòng vốn là một điều kiện lớn để thành lập IFC nhưng hiện Việt Nam có quy định chặt chẽ về vấn đề này. Bên cạnh đó, các cam kết quốc tế của Việt Nam với đối tác thương mại vẫn có những yêu cầu về bảo vệ thị trường.
“Nếu có ưu đãi hơn nữa về điều kiện mở định chế tài chính thì cũng là một bài toán. Làm sao để tạo ra một khung pháp lý bảo đảm trung tâm tài chính hoạt động hiệu quả nhưng vẫn phải bảo đảm an toàn kinh tế vĩ mô”, ông Long chia sẻ.
Việt Nam cũng đang tích cực cải thiện thể chế, pháp lý, môi trường đầu tư; kinh tế vĩ mô ổn định.
Riêng về phía các ngân hàng, ông Long cũng cho hay, hoạt động ngân hàng truyền thống trong IFC sẽ không nhiều mà hướng về các hoạt động ngân hàng mới, theo thông lệ quốc tế. Đi kèm với đó là vấn đề quản lý an toàn hoạt động. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ rà soát, sửa thông tư về tỷ lệ an toàn vốn, tuân thủ theo Basel II nâng cao. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng sẽ phối hợp các bên để xây dựng chính sách bảo đảm trung tâm tài chính hoạt động hiệu quả nhưng cũng giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
Dưới góc độ của đơn vị tham mưu chính sách cho việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, Thạc sĩ Lưu Ánh Nguyệt, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường tài chính, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính) cũng nhấn mạnh, các yếu tố thuận lợi để xây dựng IFC tại Việt Nam, đó là vị trí địa lý chiến lược, hội nhập kinh tế sâu rộng.
Ngoài ra, Việt Nam cũng đang tích cực cải thiện thể chế, pháp lý, môi trường đầu tư; kinh tế vĩ mô ổn định. “Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh là hai địa phương được lựa chọn sẽ là nơi xây dựng IFC của Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh phù hợp mô hình bán cổ điển, gắn kết giữa giao thương, công nghệ, thị trường vốn và dịch vụ tài chính, còn Đà Nẵng phù hợp mô hình thế hệ mới, tích hợp khu thương mại tự do, dịch vụ tài chính xanh, quản lý rủi ro, ngoại hối”, bà Nguyệt nêu quan điểm.
Xây dựng khung pháp lý đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế
Cũng theo bà Nguyệt, hiện nay có nhiều IFC có vị trí địa lý gần Việt Nam như Singapore, Hồng Công và Thượng Hải (Trung Quốc),… Để tận dụng những lợi ích mà IFC được kỳ vọng mang lại đòi hỏi có các quy định chuyên sâu và sự kết nối giữa trung tâm tài chính trong nước và trung tâm tài chính quốc tế. Đây là bài toán nan giải của cơ quan quản lý.
“Do vậy, việc đầu tiên khi muốn xây dựng IFC là cần hoàn thiện thể chế linh hoạt, hiện đại. Cụ thể, xây dựng khung pháp lý minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế, cho phép thử nghiệm mô hình mới như fintech, nền tảng số. Đồng thời, áp dụng mô hình sandbox như Singapore với quy trình cấp phép nhanh và bảo vệ nhà đầu tư tốt. Song song đó là tăng cường giám sát rủi ro theo tiêu chuẩn quốc tế, bảo đảm sự ổn định và minh bạch thị trường”, đại diện Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế-tài chính gợi ý giải pháp.
Ngoài ra, từ kinh nghiệm quốc tế, ông Richard D. McClellan - chuyên gia kinh tế, cố vấn độc lập chuyên về chính sách kinh tế, phát triển khu vực tài chính và chiến lược đầu tư cho rằng, IFC đóng vai trò chiến lược then chốt đối với một quốc gia, bởi nó không chỉ là vị trí địa lý hay cơ sở hạ tầng, mà là sự hội tụ của nhiều yếu tố quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế toàn diện.
“Mỗi IFC được thiết kế để thu hút các loại vốn cụ thể, phản ánh qua mô hình và chính sách riêng biệt. Singapore tập trung vào giao dịch ngoại hối và quản lý tài sản với chính sách mở cửa. Dubai thu hút tài sản cá nhân và quỹ đầu tư qua ưu đãi thuế và luật pháp Anh. Astana, hướng đến tài chính bền vững (ESG), tạo lợi thế bằng chi phí gia nhập thấp và ưu đãi tài chính xanh. Trong khi đó, London, với thị trường tài chính lâu đời, là trung tâm của ngân hàng toàn cầu và giao dịch phái sinh phức tạp”, ông McClellan chia sẻ.
Từ đó, ông McClellan cũng đưa ra đề xuất để trở thành một IFC hiện đại và cạnh tranh, không chỉ cần thiết lập mà còn phải xây dựng dựa trên những đặc điểm chung của các IFC hàng đầu thế giới.
Với vai trò là cơ quan soạn thảo nội dung liên quan hoạt động ngân hàng trong trung tâm tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần đóng vai trò dẫn dắt trong việc thiết lập lộ trình tuân thủ các khuyến nghị của Lực lượng Đặc nhiệm Hành động Tài chính (FATF), bảo đảm rằng các quy định về sandbox phù hợp các tiêu chuẩn chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT) ngay từ giai đoạn đầu. Việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ động truyền đạt rõ ràng tiến trình tuân thủ đến thị trường quốc tế là rất quan trọng để xây dựng lòng tin và thu hút đầu tư.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Công Gia Khánh - Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế-Luật (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) khuyến nghị, để xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế có tầm ảnh hưởng, cần có sự kết hợp của các chính sách tập trung vào đổi mới công nghệ, phát triển bền vững, một khung pháp lý linh hoạt và hiệu quả, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy cả cạnh tranh và hợp tác, xây dựng một nền tảng kinh tế và pháp lý vững chắc.
