"Lùa" khách lên xe đi xem đất
Trong nhiều năm qua, các nhà phát triển, chủ đầu tư bất động sản tạo ra hàng trăm ngàn sản phẩm, góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng dịch vụ và nhà ở. Nhưng, song song với đó, đã có không ít các công ty bất động sản "nói một đằng, làm một nẻo", lập ra "dự án ma", đưa ra thị trường những sản phẩm nhập nhèm về điều kiện bán hàng hoặc thiếu các thủ tục pháp lý...
Bên cạnh đó còn sử dụng chiêu bài "chim mồi" và hiệu ứng đám đông để câu khách hàng. Hậu quả của nó đã để lại là gây nhiều bất ổn cho thị trường bất động sản Việt Nam với những vụ khách hàng, nhà đầu tư khiếu nại, kiện cáo, tranh chấp, biểu tình...
Điển hình như vụ lừa đảo của Công ty bất động sản Lộc Phúc có trụ sở tại quận Tân Bình, TP.HCM. Cụ thể, công ty này có hành vi lập dự án ảo trên đất nông nghiệp để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều khách hàng. Giá một lô đất chỉ khoảng vài trăm triệu đồng, nhưng công ty này đã phù phép vẽ sơ đồ biến thành dự án, rồi thổi giá lên hơn chục lần so với giá trị thực tế.
Để việc lừa đảo thành công, công ty đã tổ chức hệ thống phân công, phân cấp quản lý hàng trăm nhân viên rất chặt chẽ, soạn kịch bản phân vai cụ thể, chi tiết cho từng nhân viên đưa nạn nhân vào "tròng" nhằm chiếm đoạt tài sản. Trong số những nhân viên được công ty thuê lừa khách hàng có rất nhiều sinh viên.
Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) nhìn nhận, để đưa các nhà đầu tư vào "tròng", doanh nghiệp đã tuyển một lượng lớn nhân sự làm môi giới bất động sản, sau đó hướng dẫn họ vào các trang mạng xã hội lấy hình ảnh những căn nhà đẹp, đăng lên website của công ty và các nền tảng khác để giới thiệu bán.
Nhiều người có nhu cầu mua nhà ở sẽ được hẹn gặp tại một địa điểm rồi đưa khách lên xe chở về một địa điểm hoàn toàn không liên quan tới nơi giới thiệu dự án ban đầu. Lúc này, trên xe được bố trí sẵn những "diễn viên quần chúng" được thuê giả làm "cò mồi" lôi kéo, dụ dỗ khách hàng cùng tham gia.
Hầu hết khách hàng bị thao túng với những lời tư vấn quá "bùi tai" và các bài chim mồi, đánh vào tâm lý khách hàng như có khách chốt cọc liên tục, khách mua gần hết lô đất đẹp, chiết khấu giảm giá chỉ trong ngày duy nhất, rút thăm trúng thưởng....
Tuy nhiên, trên thực tế, không phải tất cả nhà đầu tư đều vì hám lợi mà mắc bẫy lao vào những dự án "ma". Bên cạnh những nhà môi giới vừa có tâm vừa có tầm, một bộ phận không nhỏ "cò" nhà đất hám lợi tận dụng thời cơ để lừa khách hàng, đặc biệt là khách hàng sẵn tiền nhưng kiến thức còn non, không thể chọn lọc được thông tin tiếp nhận.
Thiếu cơ chế quản lý môi giới bất động sản
Thị trường và pháp luật hiện hành đang thiếu cơ chế ràng buộc đối với các đối tượng trung gian tư vấn, cung cấp thông tin sản phẩm, dự án bất động sản. Trong khi đó, dù có các quy định xử phạt, môi giới bất động sản vẫn là ngành nghề gần như không có rào cản khi gia nhập hay rút lui. Mọi người, mọi chủ thể, mọi cá nhân đều dễ dàng tham gia nghề môi giới.
Luật pháp hiện hành đã có các quy định xử phạt môi giới bất động sản không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hoặc không chính xác hồ sơ, thông tin về bất động sản cũng như kinh doanh dịch vụ môi giới mà không có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hết hạn.
Tuy nhiên, mức phạt không nhiều, dao động từ 10-25 triệu đồng. Hơn thế nữa cũng chưa có quy định là cơ quan nào là quản lý, phản ánh ở đâu với ai, phạt xong thì sao…
Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, thông thường, đến thời điểm "sốt nóng", lao động từ các ngành nghề khác gia nhập vào làm môi giới với tốc độ tăng trưởng rất nhanh, từ xe ôm, người bán nước tới công chức nhà nước,... đều có thể tham gia kết nối thực hiện giao dịch.
"Thực tế, đây cũng chẳng phải là môi giới bất động sản đúng nghĩa. Các cá nhân này không được đào tạo, không có kiến thức hành nghề, hoạt động mang tính tự phát, không chịu sự quản lý chuyên nghiệp của bất kỳ cơ quan nào. Họ chỉ quan tâm làm sao để giao dịch diễn ra nhanh nhất, lợi dụng thời cơ "thổi giá" nhà đất để chuộc lợi, ôm hàng, lừa đảo khách hàng,... gây lũng đoạn thị trường", ông Đính nhấn mạnh.
Do đó, theo ông Đính, để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư hoặc người mua nhà khi tham gia giao dịch, cần có cơ chế pháp luật ràng buộc về vai trò, trách nhiệm của môi giới bất động sản trong việc tư vấn, cung cấp thông tin. Tất cả những người hành nghề tư vấn môi giới cho khách hàng phải hoàn thành đúng, đủ các quy định trước khi hoạt động, trong đó bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề môi giới.
Cũng theo vị chuyên gia này, cần phải có những giải pháp đồng bộ từ phía chính sách của Nhà nước cùng việc phát huy tối đa vai trò của các tổ chức xã hội nghề nghiệp có liên quan. Theo đó, cần bổ sung vào Luật kinh doanh Bất động sản các điều khoản cụ thể về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức xã hội nghề nghiệp về bất động sản và môi giới bất động sản.
