Theo số liệu tổng hợp của Bộ Xây dựng, đến nay, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 249 dự án nhà ở xã hội bao gồm 104.200 căn, với tổng diện tích hơn 5.210.000m2. 264 dự án bao gồm 219.000 căn, với tổng diện tích khoảng 10.950.000m2 đang tiếp tục triển khai.
Báo cáo của Bộ Xây dựng cho rằng, mặc dù việc phát triển nhà ở xã hội đã đạt được một số kết quả quan trọng, tuy nhiên diện tích nhà ở xã hội hoàn thành mới chỉ đạt 5.210.000m2, tương đương khoảng 41,7% so với mục tiêu đề ra đến năm 2020 (12,5 triệu m2 nhà ở). Trong khi đó, nhiều dự án còn chậm triển khai dẫn đến nguồn cung khan hiếm.
Việc triển khai, thực hiện phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chưa đạt mục tiêu đề ra do một số nguyên nhân chủ yếu như sau:
Một là do vốn ngân sách bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2016 - 2020 đạt thấp, khoảng 2.163/9.000 tỷ đồng, chỉ đáp ứng khoảng 24% so với nhu cầu của Ngân hàng Chính sách xã hội. Trong khi đó, nguồn vốn cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng để cho vay thực hiện chính sách nhà ở xã hội đến nay vẫn chưa được bố trí.
Hai là tại một số địa phương, trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, chưa thực hiện nghiêm quy định dành 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội hoặc có bố trí nhưng ở tại các vị trí không thuận lợi hoặc chưa giải phóng xong mặt bằng…
Ba là cơ chế chính sách phát triển nhà ở nói chung và nhà ở xã hội chưa đồng bộ, chưa đủ mạnh, có một số điểm chưa phù hợp với cơ chế thị trường, chưa khuyến khích, thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.
Liên quan đến giải pháp trong thời gian tới, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu, thực hiện một số nhiệm vụ như: Xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển nhà ở Quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2040. Bộ Xây dựng thực hiện phát triển nhà ở theo hướng nâng cao chất lượng, bảo đảm môi trường sống, hạ tầng đồng bộ; tập trung giải quyết cơ bản nhu cầu về nhà ở cho người dân, đặc biệt là các hộ gia đình nghèo, cán bộ, công chức, viên chức, công nhân khu công nghiệp và các đối tượng chính sách xã hội có khó khăn về nhà ở.
Trước đó, ngày 31/12/2020, Bộ Xây dựng đã có Văn bản số 63/TTr-BXD trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội; đến nay đã được Thủ tướng Chính phủ ký để chuẩn bị ban hành Nghị định. Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện các văn bản hướng dẫn Nghị định nhằm sớm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong chính sách phát triển nhà ở xã hội, tạo nguồn cung cho thị trường.
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong việc triển khai Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 và Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án “đầu tư xây dựng các thiết chế của Công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” để phấn đấu đến năm 2030, tất cả các khu công nghiệp, khu chế xuất trên cả nước đều có thiết chế công đoàn.
Một giải pháp khác mà Bộ Xây dựng thực hiện, đó là báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, sớm bố trí thêm nguồn vốn theo Nghị quyết số 41/NQ-CP ngày 09/4/2020 của Chính phủ để cân đối thêm 1.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội và bổ sung 2.000 tỷ đồng để cấp bù lãi suất cho 4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định để thực hiện hỗ trợ cho vay nhà ở xã hội.
Liên quan đến việc phát triển nhà ở thương mại giá thấp, trước đó ngày 29/5/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 84/NQ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19, trong đó giao Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng Nghị quyết của Chính phủ về giải pháp khuyến khích phát triển các dự án nhà ở thương mại giá thấp (căn hộ chung cư có quy mô dưới 70m2, giá bán không vượt quá 20 triệu đồng/m2).
Đến thời điểm hiện tại, Bộ Xây dựng đã xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về giải pháp khuyến khích phát triển các dự án nhà ở thương mại giá thấp, trong đó tập trung vào một số ưu đãi: Về quy hoạch, bố trí quỹ đất; thủ tục đầu tư xây dựng; cơ chế huy động vốn…
Đại diện Bộ Xây dựng cũng nhấn mạnh: “Việc triển khai các cơ chế chính sách phát triển nhà ở thương mại giá thấp phải được nghiên cứu bài bản nhằm đảm bảo phù hợp với các quy định pháp luật về nhà ở và các pháp luật khác liên quan”./.
