Tại báo cáo Kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018, Bộ Tài nguyên Môi trường ghi nhận Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức nhiều hội nghị và có nhiều văn bản chỉ đạo đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung và khiếu nại, tố cáo đông người nói riêng; các cấp chính quyền đã có nhiều cố gắng và tích cực phối hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nhiều "điểm nóng", nhiều vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài đã được giải quyết.
Về công tác giải quyết khiếu nại, theo thống kê, từ năm 2014 đến 2018, cả nước phát sinh 342.710 đơn khiếu nại với 156.071 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước (khiếu nại về đất đai chiếm trên 60% số này), trong đó đã giải quyết 128.646 vụ việc (đạt 82,43%).
Qua giải quyết khiếu nại, các cơ quan hành chính nhà nước đã kiến nghị thu hồi cho nhà nước, trả lại cho tập thể, công dân 1.398 tỷ đồng, 772ha đất; kiến nghị xử lý vi phạm hành chính 1.538 người (đã xử lý 1.180 người), chuyển cơ quan điều tra 40 vụ, 36 đối tượng
Đơn khiếu nại về đất đai chiếm tới 70% tổng số đơn thư khiếu nại
Theo kết quả tổng hợp của ngành tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố), số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường mà ngành nhận được đã có xu hướng giảm (năm 2014 là 14.260 đơn, năm 2015 là 13.510 đơn, năm 2016 là 12.673 đơn, năm 2017 là 13.918 đơn và năm 2018 là 13.022 đơn).
Trong đó, tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, trước năm 2014, mỗi năm Bộ nhận được 6.000 - 10.000 đơn, từ năm 2014 đến nay đã giảm dần (năm 2014 nhận 4.021 lượt đơn, năm 2015 nhận 3.373 lượt đơn, năm 2016 nhận 3.579 lượt đơn, năm 2017 nhận 3.235 lượt đơn và năm 2018 nhận 3.059 lượt đơn). Các vụ việc đông người, phức tạp, kéo dài chủ yếu phát sinh trước khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực.
Kết quả xử lý đơn thư gửi tới Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy: Đơn khiếu nại về đất đai chiếm 70% (đa số do áp dụng chính sách, pháp luật đất đai trước năm 2013); tập trung các nội dung: Khiếu nại liên quan đến quyết định thu hồi đất (trình tự, thủ tục..) khoảng 26%; khiếu nại liên quan đến giá bồi thường: khoảng 21%; khiếu nại liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khoảng 22%; khiếu nại liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính, cho thuê đất,... khoảng 1%.
Tiếp đến là các đơn tranh chấp đất đai, chiếm 12% (đa số là giữa cá nhân với cá nhân); Đơn đòi lại đất cũ chiếm 7%; Đơn tố cáo sai phạm về đất đai chiếm 11%.
Đơn khiếu nại, tố cáo mà Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận được thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ không đáng kể (chiếm 3% số vụ việc, trong đó thuộc thẩm quyền giải quyết là 2% và Thủ tướng giao là 1%), còn lại hầu hết là đơn đang thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương, công dân gửi đơn vượt cấp (chiếm hơn 80%), gửi nhiều lần (đơn trùng chiếm khoảng 50%).
Báo cáo cũng đã chỉ ra rằng giai đoạn từ năm 2014 - 2018, số lượng đơn thư ngành tiếp nhận được là 67.383 lượt đơn, trong đó đơn tranh chấp đất đai là 2.924 lượt đơn (chiếm 4,34%).
Qua xem xét đơn thư tranh chấp của ngành tài nguyên và môi trường trong giai đoạn từ năm 2014 - 2018, số lượng đơn thư giảm dần qua các năm, theo đó: Năm 2014 là 820 đơn (chiếm 5,75%); năm 2015 là 750 đơn, chiếm (5,55%); năm 2016 là 644 đơn (chiếm 5,08%); năm 2017 là 453 đơn (chiếm 3,25%) và năm 2018 là 257 đơn (chiếm 1,97%).
Tổng số đơn thư tranh chấp thuộc thẩm quyền và được Thủ tướng Chính phủ giao trong giai đoạn 2014 - 2018 là 46 vụ việc, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thẩm tra, xác minh và có văn bản giải quyết 46/46 vụ việc; kết quả: 27 vụ việc thống nhất với kết quả giải quyết của chính quyền địa phương; 13 vụ việc đề nghị địa phương giải quyết lại và hòa giải thành 6 vụ việc.
"Nhìn chung, từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến nay, tình hình đơn thư khiếu nại về đất đai có xu hướng giảm so với giai đoạn trước (từ 2009 đến năm 2013) nhưng vẫn chiếm tỉ lệ cao trong tổng số đơn thư khiếu nại (trên 60%)", đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá.
Cụ thể, số đơn khiếu nại so với giai đoạn trước đã giảm 38%; số vụ việc thuộc thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước giảm 58%. Nội dung chủ yếu là những khiếu nại về giá đất, phương án bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất; khiếu nại đòi lại đất cũ đã qua các thời kỳ thực hiện chính sách cải tạo nông nghiệp, cho thuê, cho mượn…
Ngoài ra, thời gian gần đây đã phát sinh một số khiếu nại liên quan đến cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, chuyển đổi tài sản công, cải tạo chung cư cũ, quy hoạch đất ở nhưng không thành đơn vị ở.
