Sáng 3/6, thảo luận ở hội trường về việc phân bổ, sử dụng nguồn dự phòng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020, các đại biểu đưa ra nhiều ý kiến khác nhau về việc dành 4.069 tỷ đồng để trả nợ chi phí giải phóng mặt bằng cho dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Trước đó, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã kiến nghị Quốc hội xem xét cho phép bố trí 4.069 tỷ đồng để trả nợ đền bù, giải phóng mặt bằng dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Khoản tiền này được lấy từ nguồn 10.000 tỷ đồng giảm vốn dự kiến bố trí cho các dự án quan trọng quốc gia của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020. Đề nghị này từng được Chính phủ đưa ra tại các phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tháng 4 và 5.
Chính phủ cho rằng, việc dùng một phần tiền từ nguồn 10.000 tỷ đồng trên để thanh toán nợ hỗ trợ chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng cho dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng "là khả thi, thuộc nghĩa vụ ngân sách Trung ương và phù hợp với Nghị quyết Quốc hội, kết luận Bộ Chính trị về đề án tái cơ cấu Ngân hàng Phát triển Việt Nam".
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng
Tuy nhiên, một số đại biểu đưa ra quan điểm không đồng tình và cho rằng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, miền Trung đang có nhiều dự án sạt lở cần được Nhà nước cấp vốn. Nếu dành 40% vốn dự phòng cho dự án này là quá lớn và cần phải xem xét để không ảnh hưởng đến các công trình cấp bách khác.
Đại biểu Nguyễn Trường Giang (đoàn Đắk Nông) cho rằng cần thực hiện đúng Nghị quyết 71 của Quốc hội và nhấn mạnh: “Nợ phải trả, nhưng đề nghị không sử dụng nguồn vốn 10.000 tỷ đồng để trả nợ cho dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng...”.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Bạc Liêu) cũng bày tỏ không đồng tình với tỷ lệ bố trí vốn như trên. Theo ông, cần bố trí 8.000 tỷ đồng cho công tác xử lý phòng, tránh, khắc phục hậu quả thiên tai. Số tiền còn lại, khoảng 2.000 tỷ đồng có thể dành cho dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Ngược lại, đồng tình với kiến nghị của Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, đại biểu Bùi Thanh Tùng (đoàn Hải Phòng) cho rằng đây là dự án trọng điểm khu vực phía Bắc, sau hơn 3 năm đưa vào khai thác được đánh giá là động lực phát triển kinh tế xã hội vùng Bắc Bộ. Tuy nhiên, từ khi dự án bắt đầu triển khai đến nay đã 10 năm nhưng khoản vay Nhà nước cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư đến nay vẫn chưa thực hiện.
Đại biểu Bùi Thanh Tùng (đoàn Hải Phòng). Ảnh: quochoi.vn
Trong khi đó, chủ đầu tư của dự án là Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) đã phải vay 4.069 tỷ đồng từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) để chuyển toàn bộ cho các địa phương thực hiện giải phóng mặt bằng từ năm 2008 - 2010. Trong số này, số tiền chuyển cho Hà Nội 882 tỷ đồng, Hưng Yên 788 tỷ đồng, Hải Dương 992 tỷ đồng và Hải Phòng là 1.397 tỷ đồng
Với mức lãi suất 10%/năm, khoản vay này đã phát sinh lãi trên 800 tỷ đồng và nếu không được giải quyết sớm sẽ phát sinh lãi cao, phá vỡ phương án tài chính của nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, đây là khoản vay được Chính phủ bảo lãnh, vì vậy việc chậm thực hiện cam kết ảnh hưởng đến uy tín của Chính phủ đối với các nhà tài trợ vốn nước ngoài.
Đại biểu Bùi Thanh Tùng bày tỏ lo ngại bởi đề xuất này không nhận được đồng tình từ cơ quan thẩm tra - Ủy ban Tài chính Ngân sách và đề nghị Quốc hội cân đối ngân sách với tỷ lệ phù hợp để bố trí cho dự án tháo gỡ khó khăn. Ý kiến này được đại biểu Bùi Văn Xuyền (đoàn Thái Bình) và đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) đồng tình.
Giải trình thêm về vấn đề trên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng khoản vay trên được Chính phủ cam kết trả và đã có ý kiến của Bộ Chính trị, chậm ngày nào sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp ngày đó.
Tuy nhiên theo ông Dũng, có thể cân đối lại tỷ lệ bố trí vốn: “Nếu Quốc hội thấy tỉ lệ để trả nợ cao quá thì chúng tôi hoàn toàn chấp hành ý kiến của Quốc hội. Đồng thời, xem xét, rà soát để giảm bớt tỉ trọng đó dành ưu tiên cho một số công trình cấp bách hay xử lý một số công việc khác, một phần trả cho cao tốc Hà Nội - Hải Phòng chứ không sử dụng hết 4.000 tỷ đồng”.
Nêu kết luận, ông Phùng Quốc Hiển, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Chính phủ chưa làm rõ vì sao thay đổi phương án tài chính. Đây là mấu chốt Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng cần để lại làm rõ thêm, hiện Ủy ban Thường vụ không bác bỏ.
