Ngày 13/4/2022, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã ký Quyết định số 451/QĐ-TTg phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế (KKT) Vân Phong, đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo đó, KKT Vân Phong có diện tích 150.000ha, trong đó diện tích phần mặt nước khoảng 80.000ha, phần đất liền và đảo khoảng 70.000ha thuộc 2 huyện Vạn Ninh và thị xã Ninh Hòa (tỉnh Khánh Hòa).
Theo quyết định nói trên, mục tiêu của Quy hoạch nhằm xây dựng KKT Vân Phong trở thành trung tâm kinh tế năng động phát triển ngành nghề mới với trình độ cao, trở thành vùng động lực phát triển đô thị thông minh, bền vững, bản sắc và kết nối quốc tế; là trung tâm dịch vụ, du lịch biển quốc tế; là một cực tăng trưởng, trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao.
Đồng thời, xây dựng KKT Vân Phong theo mô hình phát triển thân thiện môi trường, khai thác hiệu quả tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, thu hút mạnh các nguồn lực đầu tư, quy tụ nguồn lực sáng tạo, phương thức quản lý tiên tiến; nuôi dưỡng động lực mới cho phát triển.
KKT Vân Phong còn được định hướng là khu kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực, có vai trò đầu tàu trong việc thu hút đầu tư và là động lực phát triển kinh tế các vùng lân cận và trên cả nước.
Trong đó, kinh tế biển là nền tảng có cảng trung chuyển container quốc tế và dịch vụ logistic, đô thị, du lịch, công nghiệp giữ vai trò quan trọng, kết hợp phát triển các ngành kinh tế khác. Đây cũng là khu trung tâm dịch vụ du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp cao cấp với những sản phẩm dịch vụ, du lịch độc đáo, khác biệt, hiện đại với chất lượng cao và có khả năng cạnh tranh quốc tế.
Quy hoạch xác định đến năm 2050 sẽ đưa KKT Vân Phong trở thành trung tâm kinh tế năng động, thông minh, bền vững, bản sắc, có sự gắn kết giữa phát triển kinh tế - xã hội với đảm bảo quốc phòng, an ninh; là khu vực đáng sống và là nơi nhân dân có mức sống cao.
Hiện tại, dân số KKT Vân Phong khoảng 240.600 người. Đến năm 2030 đạt khoảng 350.000 - 380.000 người và đến năm 2040 đạt khoảng 500.000 - 550.000 người. Về nhu cầu sử dụng đất, dự kiến đất xây dựng đến năm 2030 khoảng 14.000 - 15.000ha và đến năm 2040 khoảng 20.000 - 22.000ha.
Yêu cầu, nội dung cần nghiên cứu quy hoạch là trên cơ sở rà soát, kế thừa các yếu tố hợp lý của đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng KKT Vân Phong đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 380/QĐ-TTg ngày 17/3/2014; phân tích đánh giá các định hướng chiến lược của quốc gia và tỉnh Khánh Hòa đối với khu vực Vân Phong nhằm khai thác phát triển tối ưu các quỹ đất, tiềm năng phát triển từng khu vực; đề xuất các khu chức năng, hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật hợp lý cho khu kinh tế.
Nội dung nghiên cứu thực hiện theo quy định tại Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 ngày 18/6/2014, Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày 6/5/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về Quy hoạch xây dựng và làm rõ một số nội dung về: Đánh giá điều kiện tự nhiên và hiện trạng; phân tích, đánh giá vai trò, vị thế, tiềm năng và động lực phát triển; đề xuất mô hình phát triển và chiến lược phát triển KKT Vân Phong…
Riêng định hướng phát triển không gian, các khu vực trung tâm bán đảo Hòn Gốm, gắn với Cảng trung chuyển quốc tế, khu dịch vụ và công nghiệp logistic, cảng du lịch… Các khu vực trung tâm công nghiệp gồm: Khu công nghiệp Vạn Thắng, khu công nghiệp tại Dốc Đá Trắng, trung tâm công nghiệp Ninh Thủy, khu công nghiệp Vạn Lương… các khu công nghiệp nhiệt điện và các cơ sở công nghiệp gắn với cảng nước sâu tại Ninh Phước.
Các khu vực dịch vụ, du lịch và đô thị du lịch sinh thái biển bao gồm: Các khu du lịch tại phía Nam bán đảo Hòn Gốm và đảo Hòn Lớn, khu du lịch đảo Điệp Sơn, khu đô thị du lịch tại khu vực Tuần Lễ - Hòn Ngang - Mũi Đá Son, khu du lịch tại Đại Lãnh, các khu du lịch tại khu vực Dốc Lết, khu du lịch tại Đông - Nam Ninh Phước... Trong khi đó, các khu vực đô thị đa chức năng gồm: Khu vực Vĩnh Yên, khu vực Nam Tu Bông đến đèo Cổ Mã, khu vực Đại Lãnh, khu vực thị trấn Vạn Giã và vùng phụ cận, khu vực trung tâm thị xã Ninh Hòa, khu vực Dốc Lết và vùng phụ cận, khu vực Đông Bắc Ninh Hòa và Xóm Quán...
Cùng với đó là các khu vực sinh thái nông - lâm nghiệp và ngập mặn dự kiến nằm ở phía Tây đường sắt quốc gia Bắc - Nam cũng như tại khu vực Lạc An; trồng rừng ngập mặn, tôn tạo cảnh quan và nâng cao giá trị sinh thái của các khu vực ngập mặn ven biển; trồng rừng, tôn tạo cảnh quan trên các khu vực núi thuộc chân dãy núi Hoa Sơn, bán đảo Hòn Gốm, đảo Hòn Lớn, núi Hòn Hèo, núi Ổ Gà...
Khu kinh tế Vân Phong được Thủ tướng Chính phủ thành lập theo Quyết định số 92/2006/QĐ-TTg ngày 25/4/2006. KKT có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển như: Vịnh Vân Phong có độ sâu trung bình 20 - 27m, kín gió, nằm gần đường hàng hải quốc tế, có điều kiện thuận lợi để xây dựng cảng trung chuyển quốc tế và phát triển kinh tế biển; có vị trí địa lý là cửa mở hướng ra Biển Đông đối với vùng Tây Nguyên để phát triển hành lang kinh tế Đông Tây. Khoảng cách ra Biển Đông là gần nhất đối với vùng Tây Nguyên (130km); có phong cảnh đẹp, hệ sinh thái đa dạng, khí hậu ôn hòa thuận lợi để phát triển du lịch…
Theo Ban Quản lý KKT Vân Phong, riêng giai đoạn 2016 - 2020, KKT này đã thu hút 42 dự án (trong đó có 9 dự án có vốn đầu tư nước ngoài), điều chỉnh tăng vốn cho 14 dự án (trong đó có 4 dự án có vốn đầu tư nước ngoài) với tổng vốn đăng ký 66.045 tỷ đồng.
Hiện nay, có nhiều công ty, tập đoàn lớn đang quan tâm, nghiên cứu, đề xuất các ý tưởng đầu tư tại đây, như: Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico, Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc Novaland và Công ty Cổ phần Đầu tư Đất Tâm, Công ty Cổ phần Tập đoàn T&T, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát, Công ty Cổ phần Tập đoàn Flamingo, Công ty Millennium Energy (Mỹ), Tập đoàn FPT, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Liên Thái Bình Dương (IPPG)...
