Ủy ban Nhân dân TP.HCM vừa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ cho phép thành phố chỉ đạo các nhà đầu tư ba dự án BT tổ chức rà soát, cập nhật, lập hồ sơ điều chỉnh dự án, trình thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án để làm cơ sở triển khai các bước kế tiếp theo đúng quy định hiện hành trong thời gian chờ kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước.
Kiến nghị trên được Ủy ban Nhân dân TP.HCM đưa ra dựa trên việc thực hiện Kết luận thanh tra số 1037/KL-TTCP ngày 26/6/2019 (gọi tắt là Kết luận 1037) của Thanh tra Chính phủ về ba dự án BT được đầu tư, triển khai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, đồng thời thực hiện theo đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Thanh tra Chính phủ.
Theo bản kiến nghị, sau khi có kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước và ý kiến chỉ đạo của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Ủy ban Nhân dân thành phố sẽ chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị liên quan và các nhà đầu tư dự án tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh các vấn đề liên quan dự án (nếu có).
Kết luận thanh tra số 1037 của Thanh tra Chính phủ đề cập ba dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT gồm: Dự án xây dựng bốn tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Dự án xây dựng cầu Thủ Thiêm 2 (đều do Công ty Cổ phần Đại Quang Minh làm chủ đầu tư), Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Bắc thuộc Khu chức năng số 3, số 4 và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ) do Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (viết tắt là Công ty CII) làm chủ đầu tư.
Điểm 4 Mục 2.3 Phần II Kết luận thanh tra số 1037 của Thanh tra Chính phủ nêu rõ: "Ủy ban Nhân dân TP.HCM chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án, nhằm sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ."
Theo Ủy ban Nhân dân TP.HCM, đến nay các dự án trên đã hết thời gian thực hiện dự án theo các quyết định phê duyệt nhưng vẫn chưa hoàn thành công trình do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng.
Đồng thời, trong quá trình thực hiện có một số nội dung phát sinh cần bổ sung, điều chỉnh dự án (điều chỉnh quy mô, tổng mức đầu tư...). Các nhà đầu tư đang lập hồ sơ điều chỉnh để trình thẩm định, phê duyệt dự án theo đúng quy định.
Kết luận 1037 của Thanh tra Chính phủ nêu rõ, tại dự án BT bốn tuyến đường chính, UBND TP.HCM đã chấp thuận chủ trương chỉ định giao Công ty Đại Quang Minh làm nhà đầu tư khi chưa yêu cầu nhà đầu tư lập hồ sơ đề xuất và đánh giá tiêu chuẩn về kinh nghiệm, chưa đánh giá năng lực tài chính...
Ủy ban Nhân dân thành phố đã phê duyệt tổng mức đầu tư hơn 12.182 tỷ đồng của dự án khi chưa làm rõ ý kiến của các sở, ngành liên quan, qua thanh tra thì cơ quan chức năng phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị hơn 1.500 tỷ đồng.
Ủy ban Nhân dân thành phố đã chỉ định bổ sung hai dự án vào hợp đồng BT bốn tuyến đường chính, đồng thời giao và phê duyệt tiền sử dụng bảy lô đất và ký hợp đồng BT bổ sung giá trị gần 2.000 tỷ đồng khi chưa có dự án được phê duyệt là không đúng quy định về quản lý đầu tư. Được biết, hiện tại thành phố đã hủy bỏ chủ trương giao bảy lô đất trên và sẽ tổ chức bán đầu giá quyền sử dụng đất.
Tại dự án cầu Thủ Thiêm 2, trong quá trình triển khai dự án chủ đầu tư thay đổi quy mô cầu từ bốn làn thành sáu làn xe nhưng Ủy ban Nhân dân thành phố không báo cáo Thủ tướng Chính phủ; lựa chọn nhà đầu tư là Công ty Đại Quang Minh khi chưa có báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.
Thành phố đã phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư hơn 4.260 tỷ đồng, qua thanh tra thì cơ quan chức năng phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị là 252 tỷ đồng.
Trong khi đó tại dự án BT hạ tầng khu dân cư phía Bắc, Ủy ban Nhân dân thành phố đã phê duyệt tổng mức đầu tư trong đó có một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị 411 tỷ đồng.
Đối với dự án này, theo tìm hiểu của phóng viên, dự án có tổng vốn đầu tư 2.641 tỷ đồng. Ủy ban Nhân dân TP.HCM đã giao chín lô đất trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm quy mô 90.078,3 m2 đất sử dụng ổn định lâu dài xây dựng nhà ở và 6.053,6m2 đất sử dụng 50 năm xây dựng văn phòng cho thuê để thanh toán hợp đồng BT cho Công ty CII.
Trong khi dự án hạ tầng chưa hoàn tất thì Công ty CII đã hợp tác với Hongkong Land để triển khai dự án bất động sản Lake View tại lô đất 3.1 là một trong chín lô đất được giao với diện tích 1,4 ha. Giá mỗi căn nhà phố được rao bán từ 28 - 35 tỷ đồng.
Sau đó vào tháng 12/2017, Công ty CII và Hongkong Land ký hợp tác phát triển dự án tại các khu đất được giao với tên gọi Thủ Thiêm River Park có quy mô lên tới 1.140 căn hộ bao gồm: căn hộ cao cấp, biệt thự, biệt thự trên không, căn hộ sân vườn...
Báo cáo tài chính năm 2018 của Công ty CII xác định, chín lô đất nói trên mà Ủy ban Nhân dân TP.HCM thanh toán cho nhà đầu tư có giá trị hơn 2.855 tỷ đồng. Tuy nhiên, về sau Ủy ban Nhân dân thành phố đã tổ chức bán đấu giá chín lô đất trong khu chức năng số 1 có vị trí gần các chín lô đất được giao cho Công ty CII thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm với giá khởi điểm từ 27.000 tỷ đồng.
Như vậy thực chất giá chín lô đất mà Công ty CII với tư cách nhà đầu tư được chỉ định và được Ủy ban Nhân dân thành phố thanh toán ít nhất cũng có giá từ 27.000 tỷ đồng, cao ngất ngưởng so với tổng vốn đầu tư bỏ ra chỉ có 2.641 tỷ đồng. Điều này đưa đến nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước và cần phải truy thu như Kết luận 1037 của Thanh tra Chính phủ nêu rõ.
Đáng chú ý là việc thành toán quỹ đất cho ba dự án BT. Theo Thanh tra Chính phủ, thành phố đã sử dụng quỹ đất sạch trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho dự án BT trong đó có ba dự án nêu trên nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư mà thực chất là chỉ định nhà đầu tư. Điều này không đúng quy định của Luật Đất đai, Luật Đấu thầu.
Trong đó, việc tính tiền sử dụng đất đối ứng để thanh toán cho dự án BT bằng chi phí đầu tư bình quân 26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định, cần xem xét, xác định lại để truy thu, tránh thiệt hại cho Nhà nước.
Theo Thanh tra Chính phủ, để xảy ra khuyết điểm, vi phạm trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư tại các dự án BT, ký kết hợp đồng và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ là thuộc trách nhiệm của lãnh đạo Ủy ban Nhân dân TP.HCM và lãnh đạo các sở, ngành tham mưu như Sở Giao thông Vận tải, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng và Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm./.
