Lần đầu tiên Việt Nam có ‘thành phố du lịch hồ’, tọa lạc giữa vùng thiên nhiên 100 niên tuổi

Với diện tích mặt nước khoảng 25km2 cùng địa hình trung du đặc trưng, hồ Núi Cốc (tỉnh Thái Nguyên) hiện vẫn giữ được gần như trọn vẹn vẻ đẹp nguyên bản hiếm có. Những dãy đồi thoải nối tiếp nhau, các bán đảo nhỏ vươn ra mặt hồ, thảm rừng xanh ôm trọn không gian mặt nước tạo nên một cấu trúc cảnh quan đặc biệt – điều mà không nhiều điểm đến trong nước có thể sở hữu. Hồ Núi Cốc vì thế không chỉ là một điểm du lịch, mà đang dần được nhìn nhận như một “không gian tăng trưởng” mới, nơi công nghiệp, dịch vụ và du lịch có thể cộng hưởng trong cùng một tổng thể phát triển.

Nhìn ra thế giới, lịch sử phát triển đô thị cho thấy những thành phố thành công bên hồ đều có điểm chung: coi mặt nước là trục sống của không gian đô thị. Hồ Zurich (Thụy Sĩ) là minh chứng điển hình, nơi các tuyến đi bộ ven hồ, bến thuyền, công viên và chuỗi dịch vụ cao cấp tạo nên một trục cảnh quan trung tâm, đồng thời hình thành khu vực bất động sản có giá trị cao bậc nhất quốc gia. Tương tự, hồ Lucerne với các thị trấn bao quanh đã giúp du lịch Thụy Sĩ duy trì sức hút bền vững suốt nhiều thập kỷ; hồ Garda (Ý) hình thành cả một vành đai nghỉ dưỡng nổi tiếng châu Âu; hồ Wakatipu tại Queenstown từ vùng trung du yên ả đã vươn lên thành điểm đến quốc tế nhờ quy hoạch “đối mặt hồ”. Trong khi đó, hồ Geneva từ lâu đã đóng vai trò là cửa ngõ du lịch và hội nghị quan trọng của khu vực Thụy Sĩ – Pháp.

Từ các mô hình này, một thông điệp xuyên suốt được rút ra: khi mặt hồ được xác lập là trung tâm cấu trúc đô thị, giá trị kinh tế, du lịch và không gian sống sẽ lan tỏa mạnh mẽ theo thời gian. Những bến thuyền, quảng trường văn hóa, tuyến dạo bộ ven hồ, lễ hội và sự kiện thường xuyên, cùng hệ sinh thái dịch vụ bổ trợ như khách sạn, homestay, nhà hàng, trung tâm mua sắm… tạo ra chuỗi trải nghiệm liên tục, giúp du lịch vận hành quanh năm và giá trị bất động sản ven hồ gia tăng bền vững.

Trong bối cảnh đó, hồ Núi Cốc được đánh giá là hội tụ đầy đủ điều kiện để theo đuổi mô hình “đô thị du lịch hồ” hiện đại. Lợi thế mặt nước rộng, khí hậu ôn hòa, quỹ đất lớn và đặc biệt là việc khu vực này vẫn còn nhiều dư địa phát triển giúp Thái Nguyên có cơ hội quy hoạch từ nền tảng nguyên bản, tránh được áp lực chỉnh trang phức tạp như nhiều đô thị hồ lâu đời trên thế giới.

Hồ Núi Cốc – vùng hồ rộng lớn được bao bọc bởi rừng tự nhiên hàng trăm năm tuổi và 108 hòn đảo lớn nhỏ – đã được xác định trở thành khu du lịch quốc gia mang tầm quốc tế, đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển du lịch của tỉnh. Lãnh đạo địa phương nhiều lần nhấn mạnh giá trị của hồ như một “tứ bảo thiên nhiên” hiếm có, nơi hội tụ hồ, rừng, núi và đảo trong cùng một hệ sinh thái đặc thù, với hơn 130 loài thực vật và 98 loài động vật quý hiếm. Không gian nơi đây được ví như “miền thơ” của Thái Nguyên, khi sương sớm phủ mặt hồ, gió heo may len qua tán rừng già và hoàng hôn nhuộm đỏ các đảo nhỏ – một giá trị không chỉ để khai thác du lịch mà còn cần được bảo tồn song hành với phát triển.

Từ nền tảng đó, trong thập niên 2025–2035, nhiều chuyên gia dự báo hồ Núi Cốc sẽ chính thức xác lập vị thế “thành phố du lịch hồ” kiểu mẫu đầu tiên của Việt Nam – một điểm đến mặt nước nội địa hoàn toàn mới, đủ khác biệt để ghi dấu trên bản đồ du lịch quốc gia và đủ tầm vóc để tiệm cận các đô thị hồ danh tiếng thế giới về chất lượng không gian sống, dịch vụ trải nghiệm và bản sắc cảnh quan.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Thái Nguyên đang triển khai một chiến lược đầu tư đồng bộ, dồn lực mạnh mẽ chưa từng có. Hàng loạt tuyến giao thông huyết mạch được ưu tiên phát triển, trong đó nổi bật là đường Bắc Sơn kéo dài, kết nối trực tiếp trung tâm Thái Nguyên với hồ Núi Cốc. Cùng lúc, nhiều công trình trọng điểm quốc gia và của tỉnh được định hướng dịch chuyển về cực Tây, như sân vận động Thái Nguyên quy mô gần 30.000 chỗ với tuyến kết nối đường Bắc Sơn dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, hay sân golf Tân Thái 18 hố đang được gấp rút thi công.

Song song với hạ tầng khung, hàng loạt đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp và quần thể đảo nhân tạo trong lõi hồ cũng được phê duyệt nhanh chóng và triển khai ngay. Những động thái này cho thấy Thái Nguyên không chỉ “nâng cấp hạ tầng”, mà đang chủ động kiến tạo một cực tăng trưởng hoàn toàn mới, từng bước biến hồ Núi Cốc từ tiềm năng trên bản đồ quy hoạch thành một thành phố du lịch hồ hiện đại thực thụ trong giai đoạn 2025–2035.

Có thể nói, việc dịch chuyển trục phát triển về phía Tây, lấy hồ Núi Cốc làm hạt nhân hình thành hệ sinh thái đô thị – du lịch – nghỉ dưỡng cao cấp không còn là một lựa chọn đơn lẻ, mà đã trở thành bước đi chiến lược tất yếu. Khi các yếu tố về thiên nhiên, quy hoạch, hạ tầng và tầm nhìn phát triển đã hội tụ, Thái Nguyên đang đứng trước thời khắc chuyển mình quan trọng, sẵn sàng vươn lên trở thành một trong những đô thị nghỉ dưỡng hồ đáng sống và giàu bản sắc nhất của Việt Nam trong thập niên tới.