Sáng 14/9, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Hội nghị trực tuyến xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) và đầu tư công năm 2022 Vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Đây là hội nghị đầu tiên trong chuỗi 3 hội nghị trực tuyến với 3 miền Bắc, Trung, Nam bao gồm 6 vùng KTXH trong cả nước với mục tiêu hướng dẫn, trao đổi với các địa phương để đánh giá những kết quả dự kiến đạt được trong năm 2021, những thuận lợi, khó khăn trong thực hiện kế hoạch.
Kết quả cả năm phụ thuộc vào kết quả phòng, chống đại dịch Covid-19
Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, bức tranh kinh tế vĩ mô cả năm 2021 phụ thuộc nhiều vào kết quả phòng chống đại dịch. Nếu kiểm soát tốt trong tháng 9 và bắt đầu trở lại trạng thái bình thường mới vào quý IV, dự báo GDP năm nay có thể tăng 3,5 - 4%.
Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, cho dù mức dự báo này thấp hơn mục tiêu 6,5% trong năm nay, nhưng để đạt được phải sự nỗ lực rất lớn, đòi hỏi sự quyết liệt hơn nữa của cả hệ thống chính trị và cả địa phương.
Điều đáng lưu ý là, nếu GDP năm nay về đích tăng trưởng 3,5 - 4% thì trong 2 năm liên tiếp, Việt Nam không hoàn thành kế hoạch tăng trưởng. “Điều này ảnh hưởng lớn đến việc đạt được mục tiêu chung của kế hoạch 5 năm 2021 - 2025. Năm ngoái GDP tăng trưởng 2,92%”, Bộ trưởng nói.
Tuy tăng trưởng có khả năng thấp hơn dự kiến, nhưng Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng khẳng định, đó là con số khá ấn tượng trong bối cảnh thế giới hiện nay. Theo Bộ trưởng, xuất khẩu năm nay của Việt Nam có thể tăng 10% và thu ngân sách có thể vượt dự toán.
Người đứng đầu ngành Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, giãn cách xã hội ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh doanh, tình hình lao động - việc làm. Trong khi đó, nguồn lực hỗ trợ cho công tác chống dịch lớn, ảnh hưởng đến thu - chi ngân sách. Dịch cũng ảnh hưởng đến tình hình thành lập doanh nghiệp, thu hút FDI.
Năm 2022 có nhiều yếu tố mới, vừa là thời cơ, vừa là thách thức
Dự báo về nền kinh tế năm 2022, Bộ trưởng cho biết, đây sẽ là năm có nhiều yếu tố mới, vừa là thời cơ, vừa là thách thức. Khả năng dịch bệnh còn kéo dài, phức tạp, khó lường, nhiều nước trên thế giới chấp nhận sống chung với đại dịch. Tại Việt Nam, nếu cứ phong tỏa, giãn cách sẽ để lại hậu quả rất nặng nề, không chỉ vấn đề kinh tế mà còn xã hội.
Người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, kinh tế thế giới sẽ dần phục hồi trong năm 2022, dù đà phục hồi chậm hơn dự báo trước đây và không đồng đều giữa các nước. “Nước nào có độ phủ tiêm chủng lớn và nhanh thì có thể mở cửa sớm và có thể phục hồi tăng trưởng”, Bộ trưởng Dũng khẳng định.
Trật tự thương mại, cơ cấu đầu tư chắc chắn có sự thay đổi và chuyển dịch, kể cả chuỗi sản xuất và cung ứng, tác động đến Việt Nam. "Vì thế, cần xác định các cơ hội để tận dụng và hạn chế rủi ro”, ông nhận định.
Bộ trưởng chỉ rõ, đại dịch Covid-19 thúc đẩy xu thế chuyển đổi số, nhanh hơn, mạnh hơn, tác động lớn đến nền kinh tế. Từ những phân tích trên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tại Việt Nam, một số cơ quan phân tích và dự báo tốc độ tăng trưởng GDP năm 2022 đạt khoảng 6 - 6,5%. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang nghiên cứu, xây dựng để chuẩn bị trình các cơ quan liên quan.
Xây đề án về một nền kinh tế tự chủ
Về dài hạn, Bộ trưởng lưu ý, quan điểm chỉ đạo là bám sát vào quan điểm phát triển KTXH của Đại hội Đảng lần thứ XIII, quyết liệt phòng chống dịch, không để bùng phát trở lại, đặt tính mạng sức khỏe của người dân lên hàng đầu, không để xảy ra khủng hoảng y tế, văn hóa, xã hội, kinh tế.
Bộ trưởng gợi ý, các địa phương có thể duy trì các nhà đầu tư chiến lược, nhưng cũng phải đa dạng các lĩnh vực đầu tư và nhà đầu tư, không chỉ tập trung vào một nhà đầu tư, một ngành, một lĩnh vực riêng lẻ.
“Thế giới thay đổi rất nhanh, nếu không xây dựng nền kinh tế có tính tự chủ và thích ứng thì chúng ta sẽ bị động bất ngờ. Dịch bệnh có thể diễn biến kéo dài, chưa nói đến đối mặt với thiên tai”, ông nhấn mạnh.
Cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng Đề án xây dựng nền kinh tế tự chủ, Bộ trưởng cho rằng, các địa phương cần tận dụng, bắt kịp đà phục hồi của một số nền kinh tế lớn, có ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam. Cơ cấu lại nhanh nền kinh tế, tiếp tục thực hiện tốt 3 đột phá chiến lược, thêm yếu tố đổi mới sáng tạo và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam.
Bộ trưởng lưu ý, mặc dù một số tỉnh có tốc độ tăng trưởng cao, nhưng còn một số vấn đề, đặc biệt là còn phụ thuộc nhiều vào khối doanh nghiệp FDI lớn, như: Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Hải Phòng, Quảng Ninh, nhất là dựa vào 1 - 2 doanh nghiệp lớn.
Bộ trưởng gợi ý, các địa phương có thể duy trì các nhà đầu tư chiến lược, nhưng cũng phải đa dạng các lĩnh vực đầu tư và nhà đầu tư, không chỉ tập trung vào một nhà đầu tư, một ngành, một lĩnh vực riêng lẻ.
“Các ngành này dù là công nghệ cao, nhưng giá trị gia tăng vẫn thấp, chủ yếu tận dụng giá rẻ và lợi thế so sánh của Việt Nam, chứ không nhiều dự án tạo ra giá trị gia tăng cao”, Bộ trưởng lưu ý.
Thái độ của chính quyền địa phương với doanh nghiệp quan trọng hơn hỗ trợ của Chính phủ
Trong lúc khó khăn của dịch bệnh như hiện nay, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, thái độ của chính quyền địa phương với các doanh nghiệp là rất quan trọng. Thậm chí, “quan trọng hơn cả những hỗ trợ của Chính phủ”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các địa phương luôn giữ sự thân thiện, đồng hành, sẵn sàng tháo gỡ, lắng nghe doanh nghiệp, chứ không phải chỉ là những chỉ thị hành chính, nhũng nhiễu, gây khó khăn.
“Xây dựng niềm tin cho doanh nghiệp và xã hội là điều quan trọng nhất lúc này, nếu mất niềm tin thì không doanh nghiệp nào dám về địa làm ăn nữa. Đây chính là xúc tiến đầu tư tại chỗ”, Bộ trưởng chia sẻ kinh nghiệm.
“Làm tốt chính là xúc tiến đầu tư tại chỗ, còn hơn nhiều đi xúc tiến, đi kêu gọi bên ngoài. Làm tốt thì tự khắc doanh nghiệp thấy được thân thiện của địa phương, của lãnh đạo, thì họ mới yên tâm đầu tư lâu dài”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, cần tăng cường chương trình phối hợp gặp gỡ đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp, tạo môi trường đầu tư thuận lợi thu hút đầu tư cả trong và ngoài nước, bám sát tình hình thực tiễn, bối cảnh mới và xu thế mới, để dự báo xây dựng kế hoạch, kể cả kế hoạch đầu tư công.
Không ai hiểu địa phương bằng chính lãnh đạo, cán bộ địa phương
Bộ trưởng cũng yêu cầu, các tỉnh chủ động xây dựng kế hoạch phục hồi kinh tế của địa phương, tranh thủ cơ hội mới xu thế mới đạt các chỉ tiêu cao nhất đóng góp cho tăng trưởng chung của đất nước.
“Địa phương phải chủ động hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định mới để có thể giao chi tiết ngay. Sớm tổ chức nghiên cứu khung định hướng quy hoạch tổng thể quốc gia, các quy hoạch vùng”, Bộ trưởng nói: “đây là vấn đề rất lớn, rất khó, lần đầu tiên thực hiện”.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch tỉnh, các quy hoạch liên quan đảm bảo chất lượng trên cơ sở tham gia trực tiếp của các sở ngành, cơ sở để triển khai nhanh các dự án đầu tư.
“Không ai hiểu địa phương bằng chính lãnh đạo, cán bộ địa phương. Đồng ý là thuê tư vấn, nhưng phải tham gia cùng tư vấn ngay từ đầu”, Bộ trưởng lưu ý không được ỷ lại vào tư vấn trong xây dựng kế hoạch phát triển.
Liên quan đến đầu tư công, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ, tại nhiều địa phương, giải ngân vốn đầu tư công chưa quyết liệt, nhất là thực hiện các thủ tục về đầu tư, đền bù giải phóng mặt bằng, nhiều hội nghị nêu rồi, nhiều nghị quyết đã được ban hành, nhưng giải ngân vẫn chậm.
“Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã cải cách mạnh mẽ, phân cấp, phân quyền triệt để, tắc ở đâu, xây dựng danh mục lựa chọn dự án là địa phương, phê duyệt điều chỉnh phân bổ vốn giao vốn chi tiết là địa phương. Các dự án nhóm A, B giờ cũng giao cho địa phương”, Bộ trưởng khẳng định và cho biết, còn một vài vấn đề vướng mắc trong đầu tư công, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã kiến nghị sửa đổi. “Bộ đã kiến nghị đưa vào Luật sửa nhiều luật, kiến nghị sửa 6 luật liên quan đầu tư kinh doanh, trong đó có cả những vấn đề còn lại của đầu tư công, trên tinh thần tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất, phân cấp phân quyền, thời gian ngắn nhất”, Bộ trưởng nói./.
