Theo NHNN chi nhánh các tỉnh thành phố, trong vài năm trở lại đây số lượng điểm giao dịch của NHTM chỉ tăng nhẹ chứ không bùng nổ như 10 năm trước.
Lãnh đạo nhiều ngân hàng cũng cho biết, việc mở rộng chi nhánh những năm trước đây như một cách hiện diện thương hiệu khi ngân hàng mới thành lập. Nhưng gần đây ngoài việc không có thêm ngân hàng nào mở mới và xu hướng số hóa cũng khiến giao dịch online trở nên phổ biến khiến ngân hàng giảm nhu cầu mở thêm điểm giao dịch.
Đặc biệt, đại dịch Covid-19 cũng làm cho nhu cầu giao dịch tại quầy giảm rất mạnh thay vào đó là giao dịch trực tuyến tăng mạnh, nhất là các dịch vụ thanh toán, chuyển tiền… Theo khảo sát của McKinsey trong dịch vụ tài chính cá nhân, tỷ lệ sử dụng công nghệ tài chính và ví điện tử của Việt Nam tăng từ 16% trong năm 2017 lên 56% vào năm 2021.
Bên cạnh đó, theo Ernst & Young, 42% ngân hàng Việt Nam sẵn sàng cho quá trình chuyển đổi số, 28% đã triển khai chiến lược số hóa trong hoạt động kinh doanh. Trong đại dịch Covid-19, khoảng 85% người tiêu dùng đã sử dụng ứng dụng thương mại điện tử trên điện thoại thông minh để mua sắm hàng hóa, dịch vụ ít nhất một lần một tuần và 44% người tiêu dùng đã mua hàng hóa và dịch vụ trên các kênh mạng xã hội khi đại dịch xuất hiện.
Do dịch bệnh nên các nhu cầu cho vay, thẩm định hồ sơ vay, mở mới dịch vụ giảm mạnh. Ở TP.HCM đợt cao điểm giãn cách xã hội các ngân hàng đã thực hiện mô hình “giao dịch gộp” - trên một cung đường có ba điểm giao dịch thì chỉ mở cửa một điểm phục vụ người dân các nhu cầu thanh toán, rút tiền mặt…
Một chuyên gia cho biết, hiện các ngân hàng không còn đua nhau mở chi nhánh như giai đoạn trước một phần cũng do những quy định về mở mạng lưới của NHTM chặt chẽ hơn và NHNN chỉ khuyến khích mở điểm giao dịch ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, tiến trình chuyển đổi số đang được các ngân hàng đẩy mạnh. Ngân hàng số sẽ giúp các ngân hàng thay thế dần các điểm giao dịch truyền thống hiện nay.
Theo quy định tại Thông tư 21/2013 TT-NHNN để được thành lập chi nhánh trong nước của các NHTM, một ngân hàng phải có đủ các điều kiện cơ bản sau: Một ngân hàng phải có thời gian hoạt động từ 12 tháng trở lên tính từ ngày khai trương hoạt động đến thời điểm đề nghị mở chi nhánh; ngân hàng đó phải có giá trị thực của vốn điều lệ không thấp hơn mức vốn pháp định; hoạt động kinh doanh có lãi theo báo cáo tài chính hợp nhất và riêng lẻ được kiểm toán năm liền kề. Ngân hàng đảm bảo các tỷ lệ an toàn vốn theo quy định, thực hiện đúng và đầy đủ các quy định về phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro theo quy định của NHNN; tỷ lệ nợ xấu dưới 3% tổng dư nợ và không vướng vào các vấn đề của pháp luật về xử lý sau thanh tra giám sát theo quy định pháp luật…
NHNN cho phép một NHTM được thành lập tối đa 10 chi nhánh ở mỗi khu vực nội thành TP. Hà Nội và TP.HCM. Nếu NHTM chấm dứt hoạt động chi nhánh tại khu vực nội thành Hà Nội và TP.HCM được phép thành lập tại các địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác số chi nhánh tương ứng với số chi nhánh đã chấm dứt hoạt động.
Trong trường hợp ngân hàng mới thành lập dưới 12 tháng chỉ được mở không quá ba chi nhánh trên cùng một tỉnh thành phố. Trường hợp ngân hàng thành lập trên 12 tháng trở lên được phép thành lập không quá năm chi nhánh trong một năm tài chính.
Bên cạnh đó NHNN cũng quy định số chi nhánh tối đa NHTM được mở phải cân đối giữa vốn điều lệ, số lượng chi nhánh đã thành lập, số lượng chi nhánh đề nghị thành lập tại khu vực ngoại ô Hà Nội và TP. HCM và các tỉnh, thành phố khác trực thuộc Trung ương...
Phát triển mạng lưới chi nhánh không chỉ là quy mô hoạt động của NHTM mà còn nằm trong định hướng điều hành chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ của NHNN. Việc phủ rộng mạng lưới về các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa hiện nay được thực hiện dưới nhiều hình thức mở chi nhánh, ngân hàng điện tử, ví điện tử… nhằm hỗ trợ người dân tiếp cận kênh tài chính ngân hàng chính thức. Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đưa ra chỉ tiêu phấn đấu đến cuối năm 2025 có ít nhất 20 chi nhánh, phòng giao dịch của NHTM/100.000 người trưởng thành.
