Đại dịch Covid-19 đã làm đình trệ hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong những lĩnh vực nhạy cảm như vận tải, nghỉ dưỡng. Ông Hoàng Văn Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Nha Trang (Khánh Hòa) cho hay, từ khi Covid-19 xảy ra, Nha Trang vắng bóng khách du lịch, 95% khách sạn đóng cửa, 5% còn lại hoạt động chủ yếu là đăng ký làm cơ sở cách ly. Tình cảnh của hầu hết doanh nghiệp du lịch rất bi đát, nhiều doanh nghiệp du lịch trên địa bàn tỉnh đang đứng trước nguy cơ phá sản.
Trước những khó khăn của các doanh nghiệp, thời gian qua các ngân hàng trong hệ thống đã rất chủ động vào cuộc bằng nhiều giải pháp để hỗ trợ khách hàng. Lãnh đạo Agribank cho biết, từ khi dịch bệnh bùng phát đến nay, ngân hàng đã triển khai kịp thời, đồng bộ các giải pháp như cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ; miễn, giảm lãi suất, phí; cho vay mới với lãi suất ưu đãi... để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Theo đó, trong 6 tháng đầu năm ngân hàng đã thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi suất, phí cho 12.500 khách hàng với dư nợ 30.109 tỷ đồng; cho vay mới hơn 203.000 tỷ đồng cho trên 50.000 khách hàng.
Song song với đó, Agribank còn tung ra nhiều chương trình tín dụng lãi suất ưu đãi với quy mô rất lớn dành cho nhiều đối tượng khách hàng, như tăng gấp đôi hạn mức chương trình hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 lên 200.000 tỷ đồng với lãi suất cho vay ngắn hạn giảm còn 4,5%/năm và 6,5%/năm đối với các khoản vay trung – dài hạn, thấp hơn từ 2 - 2,5%/năm so với lãi suất cho vay thông thường…
Phó Tổng giám đốc SHB Nguyễn Huy Tài cho biết, ngân hàng luôn xác định khó khăn của doanh nghiệp cũng là của ngân hàng. Trên cơ sở đó, ngân hàng đã rà soát, đánh giá và trao đổi với khách hàng về các khoản nợ, hỗ trợ những quyết định của khách hàng làm sao tiết giảm nguồn lực, có điều kiện khôi phục hoạt động trong điều kiện bình thường mới. Còn tại Techcombank, theo chia sẻ của đại diện ngân hàng này, nhờ theo dõi bám sát hoạt động và am hiểu khách hàng, ngân hàng phân loại đúng đối tượng và đưa ra các biện pháp phù hợp. Với khách hàng khó khăn bị ảnh hưởng nặng nề, ngân hàng tìm các giải pháp giảm thiểu thiệt hại, xử lý sớm để hạn chế chi phí và lãi phát sinh. Song song với đó ngân hàng còn có những chính sách mới như cho vay ưu đãi lãi suất với hạn mức vay cao hơn…
Tuy nhiên trước làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư, nhiều ý kiến đề xuất cần có giải pháp đột phá để hỗ trợ doanh nghiệp. Ông Hoàng Văn Vinh đề xuất cho doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp bởi Covid-19 tiếp cận vốn vay không lãi suất, được khoanh nợ, giảm lãi với khoản vay hiện hữu. Trước đó, Hiệp hội Du lịch TP. Hồ Chí Minh cũng đề nghị NHNN và các cơ quan liên quan đưa ra cơ chế vay đặc thù cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này như có cơ chế ân hạn gốc và lãi với toàn bộ dư nợ hiện hữu; thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ, kể cả trường hợp gia hạn nợ là 24 tháng, kể từ ngày thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả... Trong bối cảnh các doanh nghiệp vận tải cũng đang gặp nhiều khó khăn vì dịch bệnh, ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội kiến nghị Chính phủ cho phép khoanh nợ để giúp doanh nghiệp tồn tại và phục hồi.
Trên thực tế, không chỉ doanh nghiệp mà bản thân các ngân hàng cũng sốt ruột, mong mỏi có cơ chế đặc thù cho một số ngành bị ảnh hưởng nặng nề do Covid-19. Lãnh đạo một NHTMCP lớn chia sẻ, với lĩnh vực lưu trú, lữ hành, vận tải, Quốc hội và Chính phủ đã có riêng Nghị quyết cho Vietnam Airlines, song với các doanh nghiệp khác thì chưa có giải pháp tháo gỡ.
Đánh giá cao các ngân hàng đã chấp nhận hy sinh một phần lợi nhuận để hỗ trợ cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn thông qua cơ chế tại Thông tư 01 và nay là Thông tư 03, nhưng một chuyên gia ngân hàng cho rằng giải pháp này chỉ là cách làm tạm thời. Về lâu dài, các ngân hàng chỉ dám cho vay mới khi các doanh nghiệp này được khoanh nợ. Do đó, Chính phủ nên khoanh nợ tối thiểu 2 năm với các doanh nghiệp trong các lĩnh vực chịu tác động mạnh bởi đại dịch Covid-19.
Liên quan đến vấn đề này, TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cho rằng, phải tính toán thận trọng. Vì khoanh nợ là chuyện lớn, điều quan trọng nhất phải có nguồn để khoanh, cụ thể phải là nguồn ngân sách. Còn theo thẩm quyền của NHNN hiện nay thì chỉ có thể gia hạn nợ như đã áp dụng tại Thông tư 01 và Thông tư 03. “Muốn khoanh nợ phải có chủ trương, chính sách của Chính phủ”, ông Nghĩa lưu ý.
Vẫn biết đây là vấn đề đại sự, nhưng TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) cũng cho rằng, nếu dịch bệnh kéo dài, thì một mình ngân hàng không thể “gánh” được, nên đòi hỏi phải có nguồn lực ngân sách hỗ trợ mới bền vững được. Muốn vậy, Chính phủ cần ban hành một Nghị định cho phép ngân hàng được khoanh nợ các khoản vay thuộc đối tượng áp dụng tại Thông tư 01, nay là Thông tư 03. Cách làm cũng giống như Chính phủ đã cho phép khoanh nợ với rủi ro thiên tai dịch bệnh với lĩnh vực nông nghiệp theo Nghị định 55 và Nghị định 116 sửa đổi về chính sách tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Theo chia sẻ của ông Hùng, công văn kiến nghị ban hành Nghị định cũng đã được VNBA gửi tới Chính phủ.
