Tuy nhiên, do quản lý lỏng lẻo và các đối tượng tham gia hút trộm cát quá manh động, liều lĩnh, khiến hàng triệu khối cát đã bị hút trộm, đưa ra khỏi khu vực trước sự bất lực của nhà thầu, chủ đầu tư. Mới đây, đơn vị thi công dự án nạo vét sông Cổ Cò đã có đơn gửi chủ đầu tư phản ảnh về việc “cát tặc” ngang nhiên hút cát ở dòng sông.
Dự án nạo vét, thoát lũ khẩn cấp và chống xâm nhập mặn sông Cổ Cò (TP. Hội An) bao gồm 3 hạng mục chính, đó là nạo vét luồng sông Cổ Cò; xây dựng cầu Nghĩa Tự và đường hai đầu cầu; xây dựng cầu Ông Điền và đường hai đầu cầu. Trong đó, phần nạo vét luồng sông Cổ Cò có chiều dài 14km (từ Km0 – Km14).
Hiện nay, theo ghi nhận của PV Reatimes, trên đoạn sông thuộc dự án này có 4 máy hút cát của đơn vị nhà thầu thi công đang hoạt động. Thế nhưng, số lượng “tàu lạ” hút cát trên sông Cổ Cò có gần 10 chiếc, gần gấp đôi so với số lượng tàu hút của nhà thầu thi công. Những tàu hút không thuộc biên chế này thường trà trộn vào cùng với các tàu hút đang hoạt động của nhà thầu nên rất khó phân biệt và phát giác được hành vi hút cát trộm này.
Theo tiêu chuẩn kỹ thuật của hạng mục nạo vét sông Cổ Cò từ Km0 - Km14, đoạn sông này sẽ được nạo vét theo đảm bảo kỹ thuật sông cấp IV, có bề rộng mặt nước 90m; bề rộng đáy luồng 40m; độ sâu mực nước trên 2,3m; cao độ đáy luồng là 3m. Tùy từng đoạn sông mà có bản trích ngang chi tiết nạo vét riêng để phù hợp với dạng địa hình trên bề mặt và dưới đáy.
Lượng vật chất khi nạo vét sẽ được bố trí đến 3 bãi chứa dọc theo tuyến sông, gồm: bãi B1 rộng 9,6ha tại Km14+00 - Km14+800, bãi B3 rộng 18,9ha tại Km11+00 - Km12+500, bãi B4 rộng 9,7ha tại Km9+800 - Km10+400. Lượng vật chất nạo vét này phần lớn là cát, sau nạo vét sẽ được cơ quan chức năng lập thủ tục xin bán đấu giá công khai theo đúng quy định để thu hồi lại một phần ngân sách đã đầu tư cho dự án.
Khối lượng vật chất tại các bãi chứa cũng là cơ sở để chủ đầu tư kiểm tra, đánh giá và quyết toán đối với nhà thầu thi công. Việc kiểm tra sẽ dựa trên thiết kế của bản vẽ thi công và khối lượng thực tế, hao hụt được chấp nhận trong mức cho phép. Tuy nhiên, nếu tình trạng những tàu không rõ lai lịch kia tiếp tục hút cát sẽ dẫn đến việc hao hụt rất lớn khối lượng cát nạo vét, cùng với đó là hút cát vượt quá độ sâu cho phép trong thiết kế, đến khi công trình hoàn thành sẽ không khớp với thiết kế thi công ban đầu.
Nhiều ngày đeo bám dọc theo dòng sông Cổ Cò, PV Reatimes ghi nhận có những “tàu lạ” đã tích cực làm thay công việc của đơn vị thi công. Có đoạn sông dài chỉ khoảng 300m nhưng có đến 6 tàu hút trái phép hoạt động. Hệ thống ống hút chằng chịt, khớp nối từ tàu hút đến các bãi chứa nằm trong những dự án khu đô thị, resort hai bên bờ sông. Các bãi chứa cát trái phép trên chất cao ngất, rộng gấp 2 - 3 lần so với những bãi chứa của chủ đầu tư bố trí cho nhà thầu thi công. Những đống cát lớn hình thành trong ngày, nhưng đến sáng hôm sau lại biến mất như nó chưa từng tồn tại!
Trao đổi với Reatimes, đại diện chủ đầu tư dự án cho biết: “Việc hút cát trộm này do các đối tượng có những thủ đoạn rất tinh vi và manh động cầm đầu. Đơn vị đã xuống quay phim chụp hình để ghi nhận tình hình nhưng bị các đối tượng ngăn chặn, thu máy, uy hiếp, ép phải xóa hết hình ảnh trong điện thoại. Đơn vị đã làm việc với chính quyền địa phương về vấn đề này”.
Khi được hỏi về hoạt động khai thác, nạo vét, vận chuyển cát tại sông Cổ Cò, nhiều người dân sống gần khu vực bãi tập kết cát ngao ngán chia sẻ: “Những máy hút kia (máy hút trái phép - PV) đã hoạt động từ lâu, cát chất thành những đống lớn, một phần được đưa vào san lấp tại dự án gần đó, một phần được xe đến chở mang đi nơi khác bán”.
Lợi dụng việc nạo vét, khơi thông sông Cổ Cò để khai thác cát và thành lập các bãi tập kết trái phép sẽ để lại rất nhiều hậu quả đối với môi trường và an ninh trật tự trên địa bàn. Những địa điểm khai thác trái phép bị phá vỡ quy hoạch, độ sâu của sông tăng thêm, vượt xa so với thiết kế ban đầu sẽ làm thay đổi dòng chảy, gây xói mòn hai bên bờ, ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Bên cạnh đó, các hoạt động từ những bãi tập kết cát trái phép như vận chuyển làm rơi vãi, gây bụi bặm ảnh hưởng đến những hộ dân sống trong khu vực. Lượng xe lớn di chuyển ra vào thường xuyên cũng gây mất an toàn giao thông trên địa bàn.
Trước tình hình giá cả vật liệu xây dựng ngày càng tăng, cát san lấp, xây dựng không phải là một ngoại lệ thì muôn vàn hành vi khai thác cát trái phép từ các cá nhân nhằm thu lợi bất chính liên tục diễn ra. Trong đó, việc lợi dụng các chính sách, chủ trương về nạo vét, khơi thông lòng sông như sông Cổ Cò để hút cát trái phép cần được xử lý thật nghiêm. Hành vi trên không những gây thất thoát lượng lớn tài nguyên và nguồn thu của Nhà nước mà còn ảnh hưởng đến các doanh nghiệp, đơn vị thi công, kinh doanh theo đúng quy định của pháp luật./.
