Mấy hôm nay, cái chuyện một gã vừa không có bằng lái, vừa nghiện ma túy, thuê xe tự lái chạy rất liều mạng, vượt tốc độ cho phép tới mấy chục cây số, và tông chết một anh Grabiker, làm bị thương nặng một cô tiếp viên hàng không, được các báo nhắc nhiều khi tòa đưa vụ này ra xử và phạt gã này 7 năm 6 tháng tù. Thế là đúng người đúng tội.
Chuyện đáng nói là, suốt cả năm trời, cô tiếp viên hàng không xinh đẹp, giờ "sống không bằng chết", nằm trên giường bệnh với liên tiếp các lần mổ... nhưng gia đình bị cáo không một lần, một lời thăm hỏi. Giờ trước tòa, khi con bị tuyên án thì bà mẹ mới... "khóc ngất", và trách tòa xử... nặng quá, sẽ kháng cáo. Chuyện tiếp theo là, gia đình này cũng đã kịp sang tên ngôi nhà từ của bị cáo sang tên bà mẹ, mà theo như nhận định của luật sư là có hiện tượng tẩu tán tài sản để thi hành án.
Ở đây rõ ràng là có vấn đề về tình người, về văn hóa ứng xử. Bà mẹ, chưa già lắm, tức là không đến nỗi lụm cụm, biết "khóc ngất" khi con bị tuyên án, nhưng cả năm trời không đến nhà nạn nhân, một người chết, một người tàn phế, chỉ để thăm hỏi được một câu chứ chưa nói đền bù. Nhưng khi pháp luật đụng đến con mình, đụng đúng, bởi có tội thì phải chịu sự trừng phạt, thì lại... khóc ngất.
Mà rõ ràng, so với việc một người bị chết, một người tàn phế thì chuyện đi tù bảy năm rưỡi là quá nhẹ, là còn có điều kiện để trở lại làm người bình thường, chứ người chết, người bị tàn phế... làm sao mà được như thế?
Mới nhất, sau vụ một gã côn đồ sau khi gây tai nạn giao thông đã đánh một cháu học sinh rất dã man phải nhập viện, thì hôm kia, lại vẫn có một gã nữa, vì bênh vợ, cũng bị tai nạn giao thông với một cháu học sinh đi xe đạp điện, lại đánh cháu đến mức phải nhập viện. Mà công an đã xác minh, là cô vợ của gã đánh cháu bé kia đi bộ sang đường sai luật. Chưa thấy kết quả xử lý việc này, nhưng chắc cũng không thể nhẹ hơn gã côn đồ đánh cháu học sinh trước đó.
Và cũng là mới nữa, Anh hùng lực lượng vũ trang, Chủ tịch thành phố hầu tòa và nhận 5 năm tù, và sẽ tiếp tục ra tòa ở các vụ tiếp theo. Ở thành phố phía Nam, thì ông Đinh La Thăng, cựu bí thư thành phố này, bị di lý vào để ra tòa, không nhớ lần ra tòa thứ bao nhiêu.
Hôm qua thì ông Tất Thành Cang bị bắt sau rất nhiều dền dứ, đồn thổi.
Những vụ việc trên, đều liên quan tới văn hóa.
Và rõ ràng, gốc rễ của văn hóa bao trùm lên mọi tầng lớp chứ không "đặc quyền" cho mỗi ai. Từ gã nghiện ma túy côn đồ tới những ông... rất to, "nói có người nghe, đe có người sợ, nợ có người trả..." như giờ dân tình hay nói theo một câu trong "Gặp nhau cuối năm".
Có thời, trong lý lịch của mọi người (hồi ấy học sinh phổ thông là đã phải khai lý lịch rồi) có mấy mục mà giờ đã bỏ, như kể mấy người bạn thân nhất, như sở thích, và... "trình độ văn hóa". Tức là người ta đồng nhất văn hóa với học vấn, mặc định học vấn cao thì văn hóa cao. Mãi giờ mới bỏ mục này.
Anh bạn nhà báo, rất trẻ và rất có tâm, Kiều Mai Sơn, mấy hôm nay đang làm cái việc rất đáng nể là đọc lại sách của các vị rất nổi tiếng, học hàm học vị xủng xoẻng, nhưng viết rất ẩu, sai tè le. Vấn đề là, sai thì sửa, nhưng ở đây các vị đều... im lặng, và để học trò ra mặt "thách đố" anh Sơn.
Cũng như thế, khá nhiều vụ đạo văn khi bị phát hiện thì người phát hiện, người bị đạo, chả mấy chốc mà trở thành... nạn nhân.
Ở đây rõ ràng là có sự lệch chuẩn về văn hóa. Có một thứ văn hóa méo mó đang tồn tại trong đời sống. Nó khiến xã hội bị rối, bị nhiễu. Nó làm một bộ phận người mất phương hướng. Thì con chơi ma túy xong, dùng bằng giả thuê xe chạy, mà không chỉ một lần, tông chết người rồi bỏ trốn, mà mẹ vẫn bênh được, thì nó còn cái nhẽ gì nữa, trong khi nhẽ đúng phải là đi xin lỗi nạn nhân, thậm chí lạy lục để xin tha, xin được làm gì đấy để dịu bớt nỗi đau cho nạn nhân, thì lại đợi đến ra tòa mới... khóc ngất. Thì dám vung tay vung chân, dùng cả đoản côn nữa, đánh cháu bé đáng tuổi con mình thì có còn là con người nữa không? Rồi dù là nắm những cương vị rất cao, dưới vài người trên cả vạn người, mà tham lam, tư lợi, mà bè cánh, mà dùng những thủ đoạn phạm pháp mười mươi để thỏa mãn "dục vọng đê hèn" thì có còn xứng là con người nữa không? Thế mà trước khi bị bắt, vẫn đi chỗ này chỗ kia rao giảng. Còn trước đấy, khi chưa bị kỷ luật thì còn kinh hơn nữa...
Thì đã bảo, văn hóa quyết không phải là học vấn, mà đó là toàn bộ hành vi của con người với xã hội, với cuộc đời này. Văn hóa là cái còn lại khi tất cả đã hư vô.
Ơ nhưng mà cái ông đốt đền thờ Artemis tên là Herostratos thì đến giờ vẫn nổi tiếng đấy. Không chỉ thế, ông này cũng còn khá nhiều hậu duệ?...
