Trong 8 tháng đầu năm 2019, nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) tham gia khá tích cực vào thị trường trái phiếu Việt Nam khi mua vào khá nhiều cả trái phiếu Chính phủ (TPCP) và trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).
Cụ thể, NĐTNN mua ròng hơn 13 nghìn tỷ đồng TPCP và mua sơ cấp TPDN 10.266 tỷ đồng, tương ứng 8,8% tổng lượng TPDN phát hành.
Trong đó, lớn nhất là lô 300 triệu USD (tương đương khoảng 6,96 nghìn tỷ đồng) trái phiếu quốc tế kỳ hạn 3 năm của VPB phát hành thành công vào 17/7/2019 với lãi suất cố định 6,25%/năm và được niêm yết trên sàn SGX-ST (Singapore).
Các công ty bảo hiểm nhân thọ nước ngoài tại Việt Nam (Manulife, AIA và Generali) cũng “ôm” trọn lô 1.150 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 10 năm của CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM (CII). Trái phiếu CII có lãi suất cố định 7,2%/năm và được bảo lãnh thanh toán bởi GuarantCo Ltd GuarantCo là một công ty bảo lãnh đa quốc gia thuộc PIDG – tổ chức được tài trợ bởi các nước Anh, Úc, Thụy Sỹ, Thụy Điển và Hà Lan.
Một số lô phát hành lớn được NĐTNN mua là 598,8 tỷ đồng của TCH, 456,7 tỷ đồng của DNP, 450 tỷ đồng của KDH, 247 tỷ đồng của Công ty chứng khoán Mirae, 234 tỷ đồng của DXG.
Trong khối các nhà đầu tư trong nước, công ty chứng khoán (CTCK) là bên mua lớn nhất với tổng lượng mua 29.447 tỷ đồng – chiếm 25,4% tổng lượng phát hành. Trong đó, các CTCK mua 22.900 tỷ đồng trái phiếu do các NHTM phát hành.
Đáng lưu ý, lượng mua này quá lớn so với quy mô vốn của các CTCK, bản thân các CTCK này cũng phải huy động trái phiếu để tăng vốn nên khả năng cao các CTCK chỉ là trung gian, tham gia mua trên sơ cấp để bán lại trên thứ cấp chứ không phải là người mua cuối cùng.
Các ngân hàng thương mại (NHTM) cũng mua vào 10.210 trái phiếu, tương đương 8,8% tổng lượng phát hành trong đó chủ yếu là mua các trái phiếu bất động sản và phát triển hạ tầng.
Theo Báo cáo tài chính bán niên 2019 của 18 NHTM niêm yết, trong 6 tháng đầu năm 2019, lượng trái phiếu của các tổ chức tín dụng mà các NHTM nắm giữ tăng thêm tới 56,4 nghìn tỷ.
Đây là con số khá tương đồng với lượng trái phiếu các NHTM đã phát hành. Với mức lãi suất trung bình chỉ 6,72%/năm, tức là chỉ tương đương lãi suất huy động của các NHTM lớn – nhóm có lãi suất huy động thấp nhất thì trái phiếu của các NHTM hầu hết không hấp dẫn với các NĐT thông thường.
Thêm vào đó, đối tượng mua chủ yếu là các CTCK nên rất có thể các NHTM đã sở hữu chéo các trái phiếu của nhau, mục đích là để gia tăng nguồn huy động và nâng cao tỷ trọng vốn trung và dài hạn, đối phó với yêu cầu giảm tỷ trọng vốn ngắn hạn cho vay trung vào dài hạn của NHNN.
Tỷ lệ phát hành thành công trái phiếu 8 tháng gần 91%
Căn cứ thông tin phát hành riêng lẻ trên HNX và công bố thông tin của các doanh nghiệp, ước tính 8 tháng đầu năm 2019, tổng lượng chào bán là 129.016 tỷ đồng và lượng phát hành là 117.142 tỷ đồng. Các nhà phân tích của Công ty Chứng khoán SSI cho rằng, tỷ lệ phát hành thành công toàn thị trường là 90,8%, quy mô thị trường tăng mạnh lên mức khoảng 10,2% GDP.
Chủ thể phát hành lớn nhất vẫn là các ngân hàng thương mại (NHTM) với tổng giá trị phát hành là 56.060 tỷ đồng (chiếm 47,9%); tiếp đó là các doanh nghiệp bất động sản phát hành 36.946 tỷ đồng (chiếm 31,5%); các doanh nghiệp phát triển hạ tầng phát hành 9.207 tỷ đồng (chiếm 7,9%); các định chế tài chính phi ngân hàng phát hành 4.423 tỷ đồng (chiếm 3,8%); còn lại là các doanh nghiệp khác.
Ngân hàng cũng là nhóm có tỷ lệ phát hành thành công cao nhất (99,6%), ngoại trừ một ngân hàng có 2 lô phát hành ngày 8/5 và 19/6/2019 là 1.000 tỷ đồng và 900 tỷ đồng không bán hết (lượng phát hành tương ứng 950 tỷ đồng và 700 tỷ đồng). Còn lại toàn bộ 10 NHTM khác đều bán hết 100% lượng trái phiếu chào bán.
Top 5 NHTM phát hành nhiều nhất, chiếm tới 83% tổng giá trị phát hành 8 tháng năm 2019 của nhóm ngân hàng là: VPB (13.860 tỷ đồng, trong đó có 300 triệu USD trái phiếu quốc tế); HDB (11.600 tỷ đồng); ACB (7.850 tỷ đồng); VIB (6.450 tỷ đồng) và LPB (6.100 tỷ đồng).
Bên cạnh ngân hàng, các doanh nghiệp phát triển hạ tầng cũng là nhóm chào bán khá thành công trong đó riêng CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM (CII) phát hành 3.611 tỷ đồng, chiếm 39% lượng phát hành của cả nhóm này.
Nhóm định chế tài chính bao gồm 100 tỷ đồng của F88 và 599 tỷ đồng của CTCP Đầu tư DV tài chính Hoàng Huy (TCH), còn lại là các CTCK.
Trong 8 tháng năm 2019, có 12 công ty phát hành tổng cộng 3.724 tỷ đồng trong đó chỉ riêng 4 công ty VND, SHS, VCI và VDS phát hành tổng cộng 2.499 tỷ đồng (chiếm 67%).
Nhóm bất động sản có 44 doanh nghiệp chào bán trái phiếu qua 139 đợt với 47,8 nghìn tỷ nhưng chỉ có 36.146 tỷ trái phiếu bất động sản được phát hành, tương đương tỷ lệ 77,3%, mức thấp nhất trong các nhóm.
CTCP Đầu tư và Phát triển Du lịch Phú Quốc là doanh nghiệp có tổng lượng phát hành nhiều nhất (4.610 tỷ đồng) và toàn bộ được bảo đảm bởi cổ phần của Vinhomes và bảo lãnh thanh toán bởi Vinpearl và Vinhomes. Một số doanh nghiệp có lượng phát hành lớn khác là Tân Liên Phát Sài Gòn (2.228 tỷ đồng), Vinpearl (2.000 tỷ đồng), Tiếp vận và Tân Liên Phát Tân Cảng (1.979 tỷ đồng), Novaland (1.900 tỷ đồng)…
Ngoài ra, khoản phát hành 100 triệu USD (tương đương 2.318 tỷ đồng) trái phiếu 10 năm được bảo lãnh bởi CGIF (thuộc ADB) vào cuối tháng 1/2019 của REE cũng được xếp vào nhóm BĐS do mục đích huy động vốn là phát triển các dự án bất động sản.
