Nhiều áp lực trong kiểm soát lạm phát của năm 2023

Tuy nhiên, với sức ép từ giá cả thế giới và một số yếu tố trong nước như tăng lương cơ sở, chi đầu tư công tăng… dự báo sẽ có áp lực lớn cho lạm phát năm 2023 ngay từ đầu năm.

Việt Nam thuộc "vùng xanh” về mức lạm phát

Sáng 13/10, Ban Chỉ đạo điều hành giá đã họp phiên quý III dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng Ban Chỉ đạo.

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh, thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường, vượt ngoài dự báo của các tổ chức quốc tế và các nước, đã tác động mạnh đến tình hình kinh tế xã hội của Việt Nam. Tình hình lạm phát thế giới tiếp tục tăng cao, đặc biệt tại khu vực Châu Âu.

Để chủ động ứng phó với áp lực lạm phát gia tăng, từ đầu năm đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ban hành kịp thời nhiều chính sách, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác quản lý điều hành giá được thực hiện thận trọng, giá các mặt hàng nhà nước định giá cơ bản được giữ ổn định từ đầu năm đến nay như giá bán lẻ điện bình quân, giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo lộ trình giá dịch vụ sự nghiệp công. Đối với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm nguồn cung vẫn dồi dào, đây là những mặt hàng chiếm quyền số lớn trong rổ hàng hóa tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mà hiện nước ta vẫn chủ động được trong sản xuất, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ cũng đã thường xuyên tổ chức các cuộc họp để rà soát đánh giá kết quả thực hiện, kịp thời theo dõi, cập nhật tình hình trong nước và thế giới, trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái – Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã đưa ra các giải pháp điều hành phù hợp cùng với sự triển khai chủ động nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương, đã giúp giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá, ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của nhân dân.

Với những nỗ lực này, theo báo cáo của Bộ Tài chính, Việt Nam tiếp tục thuộc nhóm các nước thuộc “vùng xanh”, có mức tăng lạm phát vừa phải so với mặt bằng chung. CPI tháng 9/2022 tăng 0,4% so với tháng trước. CPI bình quân 9 tháng đầu năm 2022 tăng 2,73% so với cùng kỳ năm 2021.

Giá dịch vụ khám, chữa bệnh có thể điều chỉnh vào cuối năm

Tuy nhiên, thời gian tới, dự báo còn nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá. Trong đó, giá xăng dầu dự báo vẫn biến động phức tạp khó dự đoán khi các căng thẳng chính trị chưa có dấu hiệu được cải thiện. Nhu cầu hàng hóa thế giới cũng sẽ có nhiều biến động khi Trung Quốc chấm dứt chính sách Zero-Covid và mở cửa trở lại nền kinh tế. Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu, liên doanh, liên kết có thể được điều chỉnh vào những tháng cuối năm theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng – Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc thường tăng theo quy luật vào giai đoạn chuyển mùa và thời điểm lễ Tết cuối năm. Giá thịt lợn có thể biến động tăng các tháng cuối năm nếu nguồn cung không được đảm bảo. Nhóm văn hóa, giải trí, du lịch có sự hồi phục trở lại khi dịch Covid-19 được kiểm soát. Thiên tai và dịch bệnh có thể gây ảnh hưởng đến giá lương thực và thực phẩm cục bộ tại một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, đồng đô la Mỹ tăng giá làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu, từ đó gây sức ép lên mặt bằng giá trong nước. Việc tập trung triển khai đẩy mạnh giải ngân đầu tư công vào cuối năm, nhất là việc triển khai các công trình kinh tế trọng điểm có thể làm tăng nhu cầu nhất là đối với các mặt hàng vật tư xây dựng, từ đó có thể làm giá cả biến động nếu nguồn cung không đáp ứng kịp thời.

Ở chiều ngược lại, một số yếu tố có thể làm dịu áp lực với mặt bằng giá như nguồn cung lương thực, thực phẩm dồi dào; các chính sách tài khóa đang và dự kiến triển khai cũng góp phần làm giảm áp lực lên mặt bằng giá, trong đó các chính sách về miễn, giảm thuế, lệ phí sẽ góp phần quan trọng trong việc bình ổn giá, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu. Các bài học kinh nghiệm và sự kiên định trong chủ trương ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát của Quốc hội, Chính phủ giúp ổn định kỳ vọng lạm phát.

CPI bình quân năm 2022 khoảng 3,27 - 3,51%

Trên cơ sở tổng hợp thông tin, dự báo, Bộ Tài chính đã cập nhật 2 kịch bản điều hành giá.

Ở kịch bản 1, giá xăng dầu bình quân năm 2022 tăng 40% so với năm 2021, giá gas tăng thêm 5%, giá thịt lợn tăng thêm 10%, giá gạo tăng thêm 5%, giá vật liệu xây dựng tăng thêm 10%. Ảnh hưởng của thiên tai các tháng cuối năm 2022 tác động đến CPI khoảng 0,05%. Khi đó, dự báo CPI bình quân năm 2022 so năm 2021 tăng khoảng 3,27%, CPI tháng 12 năm 2022 so với tháng 12 năm 2021 tăng 5,48%.

Kịch bản 2, giả định như kịch bản 1, nhưng thêm các yếu tố: giá xăng dầu bình quân năm 2022 tăng 45% so với năm 2021, giá các nguyên nhiên vật liệu, lương thực, thực phẩm tăng cao hơn 5% so với kịch bản 1. Ảnh hưởng của thiên tai các tháng cuối năm 2022 tác động đến CPI khoảng 0,1%. Khi đó, dự báo CPI bình quân năm 2022 so năm 2021 tăng khoảng 3,51%, CPI tháng 12 năm 2022 so với tháng 12 năm 2021 tăng 6,84%.

Với các kịch bản trên, Bộ Tài chính dự báo CPI bình quân năm 2022 tăng trong khoảng 3,27 - 3,51%. Mức này khá tương đồng với các dự báo của Tổng cục Thống kê (dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,2% - 3,5%), Ngân hàng Nhà nước (trong khoảng 3,4 ± 0,2%).

Mặc dù lạm phát bình quân năm 2022 có nhiều dư địa để kiểm soát trong phạm vi mục tiêu 4%, tuy nhiên Bộ Tài chính nhận định lạm phát lũy kế CPI tháng 12/2022 so với tháng 12/2021 dự kiến sẽ ở mức cao, hiện CPI tháng 9/2022 so với tháng 12/2021 tăng 4,01%, do đó sẽ tạo áp lực cho lạm phát bình quân năm 2023 ngay từ đầu năm sau.