IPO là "cú hích" vốn cho nhiều doanh nghiệp
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, được giới chuyên gia đánh giá là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. Các chỉ tiêu quan trọng như chỉ số giá, vốn hóa và thanh khoản liên tiếp phá kỷ lục, thiết lập mức mới. Chính sự sôi động này đã tạo tiền đề quan trọng để nhiều doanh nghiệp thực hiện IPO (phát hành lần đầu ra công chúng) và niêm yết. Theo dự báo của Dragon Capital, tổng giá trị các thương vụ IPO tại Việt Nam giai đoạn 2027 - 2028 có thể đạt 47,5 tỷ USD.
Theo số liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, từ tháng 5/2025, diễn biến thương vụ IPO bắt đầu sôi động hơn từ rất nhiều lĩnh vực ngân hàng, bất động sản, xây dựng… Đáng chú ý, phiên chào sàn HOSE ngày 13/5 của hơn 1,79 tỷ cổ phiếu Công ty cổ phần Vinpearl (mã: VPL) – công ty con của Vingroup – đã tạo một cú hích lớn. Với định giá tới 6 tỷ USD (giá đóng cửa ngày 13/5 là 85.500 đồng/cổ phiếu), doanh nghiệp này nhanh chóng gia nhập nhóm vốn hoá lớn nhất sàn, tạo thêm sự hứng khởi sau thời gian dài vắng những thương vụ "bom tấn" trên thị trường.
Nối tiếp đà sôi động chung, lĩnh vực bất động sản cũng nhanh chóng ghi nhận sự hứng khởi khi chứng kiến sự xuất hiện của một số "tân binh" mới đầy tiềm năng niêm yết.
Đơn cử, sáng 1/8, "tân binh" cổ phiếu TAL của Taseco Land chính thức chào sàn Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) với mức tăng trần 20%, đưa vốn hóa doanh nghiệp vượt 9.500 tỷ đồng. Song hành với sự kiện niêm yết, công ty ghi nhận biên lợi nhuận cải thiện mạnh và mở rộng sang lĩnh vực bất động sản công nghiệp với dự án gần 4.000 tỷ đồng tại Hải Phòng. Việc đưa cổ phiếu lên HOSE được Taseco Land xem là chiến lược dài hạn nhằm nâng cao tính thanh khoản, mở rộng kênh huy động vốn và khẳng định vị thế trên thị trường tài chính.
Bên cạnh đó, kết quả kinh doanh quý II/2025 cho thấy đà cải thiện rõ nét về hiệu quả hoạt động. Dù doanh thu sụt nhẹ 11,6% do tiến độ bàn giao, lợi nhuận sau thuế của Taseco Land vẫn đạt 37,6 tỷ đồng, tăng hơn 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Biên lợi nhuận gộp đạt mức kỷ lục 33,4%, trong khi chi phí tài chính giảm mạnh 36%, củng cố nền tảng tài chính cho giai đoạn tăng trưởng mới.
Tính đến cuối tháng 6, tổng tài sản của TAL đạt hơn 12.414 tỷ đồng, với hàng tồn kho tăng gần gấp đôi, chủ yếu từ các dự án lớn đang tích lũy để bàn giao. Trong khi đó, khoản nợ phải nộp ngân sách tăng lên 1.317 tỷ đồng, cho thấy quy mô sử dụng đất lớn và tiến độ pháp lý được thúc đẩy mạnh mẽ.

IPO đang sôi động trở lại. Ảnh minh họa.
Ngày 30/9, HOSE cũng đã chấp thuận niêm yết gần 24 triệu cổ phiếu NTC của CTCP Khu Công nghiệp Nam Tân Uyên, với tổng giá trị niêm yết gần 240 tỷ đồng.
Trước đó, hồ sơ đăng ký niêm yết được doanh nghiệp nộp từ tháng 6 và được HOSE tiếp nhận. Việc chuyển sang niêm yết được đánh giá là bước ngoặt quan trọng sau nhiều năm cổ phiếu NTC giao dịch trên UPCoM.
Trong nửa đầu năm 2025, Nam Tân Uyên ghi nhận doanh thu thuần 277,3 tỷ đồng, tăng 124% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 166,3 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ, tương ứng hoàn thành khoảng 44% kế hoạch doanh thu và 59% kế hoạch lợi nhuận cả năm.
Tính đến ngày 30/6/2025, tổng tài sản của doanh nghiệp đạt hơn 6.166 tỷ đồng, giảm 16% so với đầu năm, chủ yếu do giảm nợ vay ngắn hạn. Cơ cấu tài sản vẫn tập trung chủ yếu vào tài sản dài hạn (chiếm 88% tổng tài sản) với giá trị 5.416 tỷ đồng, đồng thời doanh nghiệp nắm giữ 562 tỷ đồng tiền mặt và tiền gửi ngân hàng.
Mới đây, ngày 1/10, Công ty cổ phần Tập đoàn Bất động sản CRV công bố đã nhận được quyết định chấp thuận niêm yết từ HOSE. Theo đó, HOSE đồng ý cho 672,4 triệu cổ phiếu CRV niêm yết, tương ứng tổng giá trị theo mệnh giá 6.724 tỷ đồng.
CRV là pháp nhân lõi thuộc hệ sinh thái Hoàng Huy Group với CTCP Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy (mã: HHS) nắm 51% vốn.
Tuy nhiên, về tình hình tài chính, theo báo cáo tài chính hợp nhất niên độ năm 2024 (1/4/2024 - 31/3/2025) cho thấy bức tranh kinh doanh đầy thách thức khi doanh thu và lợi nhuận của CRV đồng loạt giảm mạnh, trong khi áp lực chi phí tài chính ngày càng lớn. Trong kỳ, doanh thu thuần của CRV đạt gần 2.195 tỷ đồng, giảm 32,6% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu sụt giảm kéo lợi nhuận gộp xuống còn gần 868 tỷ đồng, tức giảm 29,8%.
Điểm đáng chú ý là doanh thu hoạt động tài chính lao dốc tới 84,8%, trong khi chi phí tài chính lại tăng gấp gần 3 lần, chủ yếu do chi phí lãi vay tăng mạnh. Điều này khiến lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh giảm 46,4%, xuống chỉ còn khoảng 648 tỷ đồng.
Sau khi trừ đi thuế, lợi nhuận sau thuế hợp nhất còn 462,3 tỷ đồng, giảm 52,3% so với 987,6 tỷ đồng của niên độ trước, kéo lãi cơ bản trên cổ phiếu từ 1.469 đồng xuống còn 687 đồng.
Tính đến ngày 31/3/2025, tổng tài sản của CRV ghi nhận 8.914,1 tỷ đồng, giảm 4,6% so với đầu kỳ. Trong đó, tài sản ngắn hạn chiếm tới 85% với hơn 7.572,6 tỷ đồng. Tiền và các khoản tương đương tiền tăng 63,5% lên 346,6 tỷ đồng, song các khoản phải thu ngắn hạn cũng tăng gần gấp đôi lên 517,5 tỷ đồng, phản ánh rủi ro về công nợ.

Việc tăng vốn thông qua niêm yết và IPO mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Ảnh minh họa.
Thời điểm vàng để doanh nghiệp huy động vốn
Theo TS. Châu Đình Linh, Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, hiện tại được xem là thời điểm vàng để các doanh nghiệp thực hiện IPO hoặc phát hành thêm cổ phiếu. Bởi thị trường chứng khoán đang có những lợi thế lớn đến từ yếu tố định giá. Cụ thể, trong giai đoạn thị trường sôi động, định giá P/E và P/B trung bình thường cao hơn, cho phép doanh nghiệp bán cổ phần với giá tốt, huy động được nhiều vốn mà không làm pha loãng quá mạnh tỉ lệ sở hữu hiện tại. Thêm vào đó, dòng tiền dồi dào giúp việc phân phối cổ phiếu diễn ra thuận lợi.
Việc tăng vốn thông qua niêm yết và IPO mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Theo chuyên gia, đối với các công ty chứng khoán, việc này giúp mở rộng dư địa cho vay ký quỹ (margin) và nâng cao năng lực tự doanh, từ đó có thể hạ lãi suất margin và cạnh tranh tốt hơn để thu hút nhà đầu tư.
Với doanh nghiệp đang đuối vốn, khả năng trả nợ ở mức yếu và gặp khó khăn khi huy động vốn qua kênh trái phiếu hoặc tiếp cận tín dụng (dù mặt bằng lãi suất đang thấp), việc IPO là giải pháp thay thế hiệu quả. Cụ thể, việc IPO các công ty con hoạt động hiệu quả sẽ tạo thêm "hàng" mới hấp dẫn cho thị trường, giúp doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn mà không tăng thêm gánh nặng lãi vay. Nguồn vốn này thậm chí có thể giải quyết vấn đề vốn cho cả công ty con và công ty mẹ. Trường hợp công ty con phát triển tốt sau niêm yết có thể trở thành "phao cứu sinh" giúp công ty mẹ dần phục hồi.
Cũng theo chuyên gia, động lực cho làn sóng niêm yết còn đến từ định hướng vĩ mô. Chính phủ đang đẩy mạnh tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2022 - 2025 với mục tiêu giảm số doanh nghiệp 100% vốn nhà nước xuống còn 195 vào năm 2025 (từ 478 doanh nghiệp cuối năm 2022), tạo ra một số lượng rất lớn doanh nghiệp cần cổ phần hóa và niêm yết/IPO. Đồng thời, sau giai đoạn trầm lắng, nhiều tập đoàn tư nhân cũng đang có nhu cầu huy động vốn cổ phần để mở rộng kinh doanh, thay vì phụ thuộc chủ yếu vào vay nợ. Bối cảnh thị trường chứng khoán sôi động hiện tại càng thúc đẩy các doanh nghiệp này "lên sàn"..
"Mỗi đợt IPO thành công đồng nghĩa với việc thị trường đón nhận hàng hóa mới (cổ phiếu niêm yết mới), giúp tăng vốn hóa và độ sâu của thị trường. Việc nhiều doanh nghiệp lớn, cả nhà nước và tư nhân, thực hiện IPO và niêm yết sẽ mở rộng đáng kể quy mô thị trường, bổ sung thêm lựa chọn cổ phiếu chất lượng cao cho nhà đầu tư", TS. Châu Đình Linh cho hay.