PGS.TS. Bùi Thị An: Khi ESG là "mệnh lệnh" của thời đại, cần thúc đẩy doanh nghiệp tiên phong dẫn dắt

Đó là nhận định chung của các chuyên gia tại Tọa đàm: "ESG - "Tấm hộ chiếu" cho đô thị của tương lai" do Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) và Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes) phối hợp tổ chức cùng thương hiệu Vinhomes diễn ra chiều 18/10. Sự kiện nằm trong khuôn khổ lễ ra mắt "Paradise is calling! - Kỳ quan kiêu hãnh, thiên đường khải sinh", quy tụ đông đảo chuyên gia, nhà đầu tư, nhà hoạch định chính sách, cộng đồng doanh nghiệp tiên phong theo đuổi mô hình phát triển đô thị bền vững.

Phát biểu tại Toạ đàm, PGS.TS. Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng nhìn nhận, biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn biến ngày càng phức tạp và khó lường. Cùng với đó, ô nhiễm môi trường đã và đang trở thành vấn đề nhức nhối ở quy mô toàn cầu. Không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, nguồn nước suy thoái, rác thải nhựa tràn lan; trong khi đa dạng sinh học bị bào mòn bởi nạn phá rừng, lấp hồ, săn bắt động vật quý hiếm.

Từ thực tế đó, chuyên gia khẳng định rằng, môi trường sống của con người đang đòi hỏi phải hướng đến các yếu tố xanh- sạch và trong lành. Điều này đã trở thành yêu cầu cấp thiết trước những diễn biến ngày càng cực đoan của thiên nhiên và môi trường.

"Trên thế giới, mâu thuẫn giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường luôn là bài toán lớn cần giải quyết một cách hài hòa," PGS.TS. Bùi Thị An nhấn mạnh.

Từ bức tranh toàn cầu nhìn về trong nước, PGS.TS. Bùi Thị An nhận định, Việt Nam không nằm ngoài vòng xoáy của vấn đề ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu toàn cầu, thậm chí mức độ ảnh hưởng đang trở nên đáng báo động. Minh chứng là thời gian vừa qua, chúng ta đã chứng kiến hàng loạt tác động của thiên tai khiến nhiều gia đình rơi vào cảnh bị cô lập do mưa lũ, ngập lụt, sạt lở, thậm chí mất nhà, mất cửa. "Đó chính là hệ lụy rõ rệt của biến đổi khí hậu", bà An nói và khẳng định rằng, "phát triển xanh chính là lời giải cho bài toán đó".

Theo chuyên gia, đây không chỉ là một xu hướng tất yếu của thế giới, mà còn là đòi hỏi bắt buộc nếu Việt Nam muốn phát triển bền vững. "Phát triển xanh bao gồm kinh tế xanh, xã hội xanh, công nghệ xanh và quản trị xanh. Trong đó, kinh tế xanh đóng vai trò then chốt, bao trùm rất nhiều lĩnh vực của nền kinh tế", bà phân tích.

Làm rõ hơn, PGS.TS. Bùi Thị An lý giải, xã hội xanh liên quan đến lối sống, văn hóa, giáo dục, tức là cách con người ứng xử với thiên nhiên và với chính cộng đồng mình. Quản trị xanh lại đề cập tới thể chế, quản lý tài nguyên và quy hoạch phát triển. Còn công nghệ xanh là nền tảng giúp hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững bằng những giải pháp kỹ thuật tiên tiến, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải.

"ESG - Môi trường (Environment), Xã hội (Social) và Quản trị (Governance) chính là bộ tiêu chí hoàn toàn phù hợp với định hướng phát triển tương lai của Việt Nam, đặc biệt là đối với các dự án phát triển đô thị", bà nhấn mạnh, đồng thời cho rằng phát triển theo hướng này, Việt Nam sẽ có thể giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng trong quá trình phát triển đô thị, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, theo hướng tốt hơn, an toàn hơn và bình yên hơn.

"Để Việt Nam sẵn sàng bước vào giai đoạn phát triển mới, việc lựa chọn con đường ESG là tất yếu. Đây không chỉ là một lựa chọn, mà là con đường duy nhất chúng ta buộc phải đi", PGS.TS. Bùi Thị An nói.

Nhà báo Phạm Nguyễn Toan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam bày tỏ sự đồng tình với quan điểm của PGS.TS. Bùi Thị An, đồng thời bổ sung thêm rằng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày một trầm trọng hơn trên toàn cầu, ESG không chỉ là một bộ tiêu chí phát triển bền vững, mà còn là "tấm hộ chiếu" để các đô thị bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên xanh, thông minh, có khả năng tái tạo và thích ứng.

"Việc áp dụng ESG vào phát triển đô thị không còn là lựa chọn, mà đã trở thành "mệnh lệnh" tất yếu, và đã là "mệnh lệnh" thì không còn con đường nào khác, bắt buộc phải thực hiện", PGS.TS. Bùi Thị An nhấn mạnh lại và cho rằng, áp dụng tiêu chuẩn ESG mang lại nhiều lợi thế rõ rệt cho các dự án đô thị, đồng thời là cách Việt Nam khẳng định cam kết với cộng đồng quốc tế trên hành trình hướng tới Net Zero, giúp giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, vai trò quan trọng của ESG vẫn chưa được phát huy tối đa, bởi định nghĩa này còn khá mới mẻ tại Việt Nam, dù đã có một số công trình bắt đầu áp dụng.

Một trong những lý do cơ bản, theo PGS.TS. Bùi Thị An là ESG chưa trở thành bộ tiêu chí quốc gia, dẫn đến việc triển khai chưa đủ sức tạo ra đột phá. Bên cạnh đó, theo bà An, không ít doanh nghiệp còn e dè do chi phí áp dụng ESG thường khá cao.

"Đầu tư vào các dự án đô thị ESG đòi hỏi lợi nhuận, nên nếu chi phí vượt quá khả năng, mà không có chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, sẽ gặp khó khăn. Hơn nữa, nhận thức của người dân về ESG vẫn chưa đồng đều; không phải ai cũng hiểu và đủ tiến bộ để tiếp nhận các dự án đô thị ESG, gây khó khăn trong việc tiếp cận khách hàng", PGS.TS. Bùi Thị An nhìn nhận.

Chia sẻ thêm về thực trạng áp dụng ESG tại các công trình tại Việt Nam, ông Vũ Hồng Phong, Chuyên gia công trình xanh, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), thành viên Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết, tính đến hết quý III/2025, cả nước đã có gần 700 công trình đạt chứng nhận Công trình Xanh, với tổng diện tích gần 17 triệu m2 sàn. Tuy nhiên, nếu nhìn vào lũy kế gần 10 năm phát triển, Việt Nam mới có khoảng 40.000 căn hộ xanh - một con số còn khá khiêm tốn so với quy mô phát triển căn hộ mỗi năm.

Trước thực tế này, ông Vũ Hồng Phong nhìn nhận, sự tham gia tích cực hơn từ tất cả các chủ thể là điều cần thiết, bao gồm chủ đầu tư và cơ quan quản lý Nhà nước. "Với gần 700 công trình xanh đã có, mục tiêu trong 2 - 3 năm tới là tăng con số này lên 2.000 công trình, đòi hỏi sự chung tay, phối hợp chặt chẽ của tất cả các bên liên quan", ông nhấn mạnh và cho rằng đây là thời điểm để tận dụng tối đa các nguồn lực và cơ chế hỗ trợ hiện có.

Nhìn về phía trước, theo ông Vũ Hồng Phong, cơ hội cho thị trường công trình xanh tại Việt Nam rất rộng mở và đầy tiềm năng. Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định 21 về danh mục phân loại "xanh", quy định rõ khoản vay nào được tính là "tín dụng xanh" để được các ngân hàng cho vay ưu đãi. Nhờ vậy, thị trường cơ bản đã chín muồi, khi các bên liên quan, từ ngân hàng, đơn vị tư vấn, chủ đầu tư đến nhà thầu, đều đã được trang bị kiến thức, kỹ năng và công nghệ cần thiết để phát triển công trình xanh.

"Vấn đề còn lại là làm sao nắm bắt tốt các cơ hội này, để trong 2 - 3 năm tới có thêm nhiều công trình xanh hơn nữa, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thụ hưởng trọn vẹn các lợi ích của loại hình công trình bền vững", ông Vũ Hồng Phong nhận định.

Còn theo PGS.TS. Bùi Thị An, để phát triển đô thị theo hướng ESG, Bộ Xây dựng cần sớm xây dựng bộ tiêu chí quốc gia, trình Chính phủ xem xét và nếu cần thiết, thông qua Quốc hội. Đồng thời, tất cả các dự án cần được yêu cầu lồng ghép tiêu chí này vào quá trình thẩm định, đấu thầu, chọn thầu và đánh giá công trình xây dựng. Việc ban hành bộ tiêu chí quốc gia không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn liên quan trực tiếp đến an sinh xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước, định hướng cho các đô thị phát triển theo hướng xanh, thông minh và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, PGS. TS. Bùi Thị An nhấn mạnh, Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các chính sách khuyến khích và cơ chế cụ thể, như tín dụng xanh hay chính sách đất đai,... để hỗ trợ các doanh nghiệp tiên phong trong việc phát triển công trình áp dụng tiêu chuẩn ESG. Đây chính là cú hích cần thiết, giúp giảm bớt chi phí, tạo điều kiện để doanh nghiệp dám đi đầu, đồng thời nâng cao hiệu quả thực thi các tiêu chuẩn ESG. “Khi ESG là “mệnh lệnh” của thời đại, cần thúc đẩy doanh nghiệp tiên phong dẫn dắt”, PGS.TS. Bùi Thị An khẳng định. 

Như vậy, dù lợi ích mà ESG mang lại là rất lớn, thách thức vẫn hiện hữu, nhưng những khó khăn này hoàn toàn có thể được khắc phục nếu có sự chung tay của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng. 

"ESG là cuộc cách mạng quan trọng do các doanh nghiệp dẫn dắt. Các doanh nghiệp bất động sản sẽ giữ vai trò trung tâm, họ vừa là chủ thể tạo ra những tác động tích cực, vừa là động lực để dẫn dắt và lan tỏa cảm hứng phát triển đô thị ESG ra toàn thị trường", nhà báo Phạm Nguyễn Toan đưa ra kết luận.

Tại chương trình, dự án Vinhomes Green Paradise Cần Giờ - đại dự án lấn biển lớn nhất Việt Nam, được định vị trở thành biểu tượng ESG++ đầu tiên của thị trường bất động sản trong nước đã chính thức ra mắt, với chủ đề: "Paradise is calling! - Kỳ quan kiêu hãnh, thiên đường khải sinh".

Từ kinh nghiệm quốc tế có thể thấy những đô thị đạt chuẩn ESG++ không chỉ có giá trị bất động sản tăng mà còn tạo ra chất lượng sống vượt trội cho cư dân. Với lợi thế địa hình độc đáo "tựa rừng - hướng biển", nằm trong khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận, Cần Giờ được xem là nơi hội tụ các giá trị tự nhiên ưu việt, tương đồng với những trung tâm du lịch - sinh thái hàng đầu khu vực.

Các chuyên gia nhìn nhận, khi Vinhomes Green Paradise Cần Giờ trở thành một điểm đến đô thị tái tạo mang tính biểu tượng, giá trị bất động sản không chỉ đến từ vị trí, mà còn từ niềm tin thị trường, uy tín quốc tế, hệ sinh thái bền vững mà dự án kiến tạo. Nếu làm tốt, đây có thể là một hình mẫu tiên phong của Việt Nam khi vừa nâng giá trị bất động sản, vừa nâng vị thế đô thị Việt Nam trong bản đồ phát triển xanh toàn cầu.

Và như vậy, chính các doanh nghiệp bất động sản sẽ là chủ thể kiến tạo không gian sống là lực lượng quyết định tốc độ và chiều sâu của quá trình chuyển đổi ESG. Khi một doanh nghiệp tiên phong dẫn dắt, hóa giải các điểm nghẽn và áp dụng ESG thành công sẽ tạo ra chuẩn mực mới buộc các doanh nghiệp khác phải chuyển đổi để không bị bỏ lại phía sau. Từ sự lan tỏa đó, theo các chuyên gia, trong tương lai không xa, ESG sẽ được áp dụng rộng rãi cho tất cả các đô thị tại Việt Nam, trở thành chuẩn mực phát triển bền vững mà mọi dự án đô thị đều hướng tới. Hay nói cách khác, ESG sẽ trở thành chiến lược cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp, không còn là nghĩa vụ.

"Thay mặt Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, chúng tôi xin nồng nhiệt chúc mừng Vinhomes đã tiên phong phát triển siêu đô thị ESG kiểu mẫu hàng đầu tại Việt Nam mang tên Vinhomes Green Paradise Cần Giờ. Chúng tôi tin tưởng rằng với tâm, tầm, kinh nghiệm và năng lực của Vinhomes, chắc chắn chúng ta sẽ có siêu đô thị kiểu mẫu đẳng cấp quốc tế, đi đầu cho xu hướng phát triển các đô thị ESG của Việt Nam và khu vực", Nhà báo Phạm Nguyễn Toan chia sẻ./.