“Tăng trưởng không thể bám mãi vào mặt đất”
Phát biểu tại Hội thảo "Triển vọng đầu tư bất động sản tại các đô thị Vùng Thủ đô", PGS. TS. Trần Đình Thiên – Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, đã trình bày tham luận "Vùng Thủ đô: Sứ mệnh, tầm nhìn và khát vọng trong kỷ nguyên mới".
PGS. TS. Trần Đình Thiên chỉ rõ, Vùng Thủ đô thực tế không phải là khái niệm mới, tuy nhiên cách nhìn nhận, cách tiếp cận và kỳ vọng đặt vào vùng không gian địa lý đặc biệt này hiện nay đang đổi thay theo chiều sâu và chiều rộng, phản ánh một bối cảnh mới, tư duy mới và cả những thách thức mang tính bước ngoặt.
Vùng Thủ đô nay đang được tái định hình như một không gian tăng trưởng chiến lược của quốc gia và là một vùng động lực thực sự, có khả năng tạo đà bứt phá trong kỷ nguyên mới. Ông cho biết, khi quốc gia xác lập vị thế mới trong chuỗi giá trị toàn cầu, thì Vùng Thủ đô cũng chuyển dịch vai trò, từ vệ tinh của Hà Nội thành cực phát triển cấp vùng trong cấu trúc kinh tế - chính trị - xã hội hiện đại.
PGS.TS.Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, phát biểu tại Diễn đàn.
Năm 2025 được xem là năm bản lề khi Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm, chuỗi cung ứng gián đoạn và các chính sách thuế đối ứng tạo tác động rộng lớn. Từ 2026, Việt Nam dự kiến bước vào kỷ nguyên vươn mình với kỳ vọng tăng trưởng hai con số. Theo ông, đây là bước ngoặt lớn, từ nền kinh tế dựa vào tài nguyên, lao động giá rẻ chuyển sang nền kinh tế sáng tạo, công nghệ cao. Từ phát triển chiều rộng sang phát triển chiều sâu, từ "có tăng trưởng" sang "tăng trưởng chất lượng cao". Để đạt được điều này, không gian tăng trưởng cần mở rộng về cả chiều vật lý lẫn chiều số.
"Tăng trưởng không thể bám mãi vào 'mặt đất' với những giới hạn về quỹ đất, hạ tầng, dân số. Tư duy mở rộng không gian vật lý sang không gian số, không gian ngầm, không gian trên cao, không gian biển, thậm chí là không gian vũ trụ, đang được đặt ra như một mệnh đề phát triển mới. Và Vùng Thủ đô, với lợi thế kết nối dựa núi hướng biển, có thể trở thành tâm điểm của xu hướng phát triển đa không gian", ông Thiên khẳng định.
Ông Thiên nhấn mạnh: "Tăng trưởng không thể bám mãi vào 'mặt đất' với những giới hạn về quỹ đất, hạ tầng, dân số. Tư duy mở rộng không gian vật lý sang không gian số, không gian ngầm, không gian trên cao, không gian biển, thậm chí là không gian vũ trụ, đang được đặt ra như một mệnh đề phát triển mới. Và Vùng Thủ đô, với lợi thế kết nối dựa núi hướng biển, có thể trở thành tâm điểm của xu hướng phát triển đa không gian."
Chuyển đổi từ mô hình đô thị lõi sang hệ thống đô thị nối dài với các tỉnh như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên đang đặt mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Mô hình đại đô thị tích hợp công nghiệp dịch vụ, đô thị xanh thông minh nghỉ dưỡng bắt đầu hình thành. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bất động sản vùng ven Hà Nội đang bước vào một chu kỳ mới, từ bị động tiếp nhận nhu cầu giãn dân, sang chủ động đón nhận dòng vốn đầu tư quy mô lớn, đa dạng và bền vững", ông cho biết.
"Thiên thời, địa lợi, nhân hòa – sức mạnh hội tụ tại Vùng Thủ đô"
Để hiện thực hóa được tư duy phát triển đa không gian, PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng Vùng Thủ đô đang có những lợi thế vượt trội để trở thành tâm điểm phát triển mạnh mẽ. Trước hết, ông khẳng định lợi thế tuyệt đối từ vị trí của vùng, với điểm nhấn là Thủ đô Hà Nội và hạ tầng giao thông kết nối cao. Ông nêu rõ: “Hiện nay, Vùng Thủ đô có 7 đường vành đai bao quanh, trong khi Vùng TP.HCM chỉ mới có 4 đường. Chính điều này sẽ định hình các trung tâm phát triển – tọa độ cho các thị trường bất động sản khu vực này bùng nổ trong thời gian tới”.
PGS.TS. Trần Đình Thiên nhận định rõ: "Vùng Thủ đô có lợi thế tuyệt đối, trước hết là có Thủ đô Hà Nội và hạ tầng giao thông kết nối cao. Hiện nay, Vùng Thủ đô có 7 đường vành đai bao quanh, trong khi Vùng TP.HCM chỉ mới có 4 đường. Chính điều này sẽ định hình các trung tâm phát triển - tọa độ cho các thị trường bất động sản khu vực này bùng nổ trong thời gian tới". Ngay chính Hà Nội, các địa phương như Đông Anh, Sóc Sơn, Đan Phượng hiện cũng đang trở mình và phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh vị trí, hạ tầng giao thông, nguồn nhân lực của Vùng Thủ đô cũng vượt trội hơn hẳn so với nhiều khu vực khác nhờ hội tụ nhiều nhân lực chất lượng. Đây là điều không thể bàn cãi.
"Vì vậy, dù được nhận diện thế nào thì Vùng Thủ đô cũng sẽ là nơi hội tụ sức mạnh rất lớn – 'Thiên thời, địa lợi, nhân hoà'. Cách tiếp cận là thông ra biển, hướng lên trời", ông nói thêm.
Quan trọng hơn nữa là nó đang tạo ra sức cộng hưởng tiềm năng về lợi thế, sau khi có sự thay đổi về địa giới hành chính do chính sách sáp nhập tỉnh thành. Do đó, sức cạnh tranh của khu vực này là vượt trội, cấu trúc phát triển của vùng này là đa dạng, vươn lên đẳng cấp cao. "Trong đó, Hà Nội là hạt nhân của khu vực. Luật Thủ đô 2024 vừa rồi được thông qua đã tạo điều kiện rất lớn cho Hà Nội phát triển. Vì vậy, Hà Nội sẽ có “khí thế rồng bay” trong thời gian tới", ông nói.
"Cơ hội không còn nằm ở điểm tựa cũ, mà ở khả năng mở ra không gian mới"
Nhìn nhận những cơ hội lớn từ những lợi thế hiện hữu, song PGS.TS.Trần Đình Thiên cũng cảnh báo về những thách thức đi kèm. Vùng Thủ đô đang trải qua giai đoạn cải cách thể chế toàn diện từ trên xuống. Việc tinh giản bộ máy, sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính theo hướng chiến lược là biểu hiện của tư duy cải cách triệt để. 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị vừa ban hành (NQ 57 về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; NQ 59 về hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới; NQ 66 về cải cách thể chế; NQ 68 về phát triển kinh tế tư nhân), được ông gọi là "bộ tứ chiến lược", đang tạo đòn bẩy tư tưởng, chủ trương để đột phá thể chế, mở rộng không gian tăng trưởng và xóa bỏ các điểm nghẽn lịch sử.
Vùng Thủ đô trong tư duy mới không chỉ là không gian gắn với Hà Nội, mà là trung tâm của trung tâm, là điểm hội tụ và lan tỏa của các nguồn lực phát triển. Việc mời gọi các "đại bàng công nghệ", kết nối các chuỗi giá trị mới, thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo đều đang tạo ra hiệu ứng hào hứng, sôi sục cho một kỷ nguyên phát triển.
Qua đó, PGS. TS. Trần Đình Thiên nhìn nhận: "Đây là thời điểm cần nhận thức rõ, cơ hội không còn nằm ở điểm tựa cũ, mà nằm ở khả năng mở ra không gian mới, cả về địa lý, công nghệ, thể chế và tư duy. Vùng Thủ đô với tất cả lợi thế và vị thế đang được tái cấu trúc, có thể sẽ là nơi chứng kiến những thành tựu phát triển vượt sức tưởng tượng, nếu tận dụng được thế mở đà vươn hiện nay".
Kết lại, PGS.TS. Trần Đình Thiên đặt ra một vấn đề lớn khi Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 và tăng trưởng hai con số từ năm 2026. Ông cho rằng cần nghiêm túc suy nghĩ về những tác động có thể xảy ra với thị trường bất động sản khi nền kinh tế đạt mức tăng trưởng chưa từng có trong lịch sử.
“Chắc chắn, sẽ mở ra nhiều cơ hội, nhưng cơ hội cũng đi kèm thách thức nếu chúng ta không biết nắm bắt và quản lý. Vì vậy, để có thể tận dụng tối đa những lợi thế, giúp Vùng Thủ đô phát triển xứng với tiềm năng thì rất cần có những chính sách phù hợp”, vị chuyên gia nhìn nhận.
