Theo Nghị quyết, việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được triển khai trên toàn bộ diện tích đất tự nhiên của cả nước.
Mục tiêu của điều chỉnh quy hoạch là phân bổ nguồn lực đất đai một cách hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả, nhằm đáp ứng yêu cầu tăng trưởng kinh tế liên tục đạt hai con số, đồng thời đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Quy hoạch cũng tạo nền tảng để Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.
Việc quy hoạch ưu tiên phát triển bền vững, tập trung vào xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, thúc đẩy công nghiệp, dịch vụ và đô thị hóa, đồng thời duy trì diện tích đất trồng lúa hợp lý để đảm bảo an ninh lương thực. Bên cạnh đó, quy hoạch hướng tới chuyển đổi linh hoạt các khu vực đất có hiệu quả sử dụng thấp, bảo vệ diện tích rừng, duy trì tỷ lệ che phủ rừng, bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên và tăng cường năng lực phòng chống thiên tai.
Ngoài ra, quy hoạch còn bao gồm các giải pháp như khai hoang, phục hóa, lấn biển, đưa đất chưa sử dụng vào khai thác hợp lý; hạn chế suy thoái đất, đồng thời cải tạo và phục hồi đất bị thoái hóa, góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.
Nguyên tắc đảm bảo đồng bộ, bền vững và hiệu quả
Nghị quyết nêu rõ, việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
Trước hết, quy hoạch cần phù hợp với bối cảnh mới cũng như các chủ trương, chính sách của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là các chính sách mang tính đột phá về phát triển kinh tế - xã hội, hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đồng thời, việc quy hoạch phải gắn với việc sắp xếp đơn vị hành chính, dự báo và xác định chính xác nhu cầu sử dụng đất.
Bên cạnh đó, quy hoạch cần đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với quy hoạch tổng thể quốc gia, kế thừa các định hướng phát triển, và gắn kết chặt chẽ với quy hoạch ngành, lĩnh vực. Điều này giúp quản lý hiệu quả cả về ngành lẫn lãnh thổ, đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, đồng thời phù hợp với tiềm năng đất đai của từng vùng, từng địa phương. Việc điều chỉnh quy hoạch cũng phải đảm bảo tính liên tục, tránh khoảng trống gây khó khăn trong triển khai thực hiện.
Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia theo nguyên tắc sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. (Ảnh minh họa)
Ngoài ra, quy hoạch cần đáp ứng nhu cầu sử dụng đất hiệu quả cả trước mắt lẫn lâu dài cho các ngành, lĩnh vực, địa phương. Việc phân bổ đất đai phải linh hoạt, phù hợp với thực tiễn phát triển của từng khu vực, đồng thời thúc đẩy liên kết vùng, liên tỉnh, gắn kết giữa đô thị và nông thôn. Quy hoạch cũng cần đảm bảo sự hài hòa giữa công nghiệp hóa, đô thị hóa với phát triển hạ tầng và quy hoạch dân cư.
Cuối cùng, nguyên tắc sử dụng đất phải đặt mục tiêu tiết kiệm, hiệu quả, khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, quy hoạch cần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, duy trì độ che phủ rừng, cũng như bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Nội dung điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia
Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 tập trung: Điều tra, thu thập thông tin, tài liệu; phân tích đánh giá bổ sung các yếu tố, điều kiện tự nhiên, nguồn lực, bối cảnh trực tiếp tác động và thực trạng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực; tổng hợp, phân tích kết quả đánh giá chất lượng đất, tiềm năng đất đai, ô nhiễm đất, thoái hóa đất của cả nước và các vùng kinh tế - xã hội; rà soát, cập nhật bối cảnh trong nước, quốc tế; tổng hợp nhu cầu sử dụng đất, cân đối để xác định các chỉ tiêu sử dụng đất trong nhóm đất nông nghiệp (phân tích, dự báo, xác định diện tích đất trồng lúa đảm bảo yêu cầu về an ninh lương thực quốc gia, có tính đến xuất khẩu, khoanh định vùng chuyên canh trồng lúa; xác định diện tích đất các loại rừng bảo đảm tỷ lệ che phủ, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai…
Đồng thời đánh giá môi trường chiến lược của Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Xây dựng dữ liệu Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Bên cạnh đó, tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học; tham vấn, lấy ý kiến cộng đồng. Báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền về những vấn đề lớn: (i) Chỉ tiêu sử dụng đất trồng lúa đảm bảo mục tiêu an ninh lương thực; (ii) Chỉ tiêu sử dụng đất các loại rừng, đảm bảo tỷ lệ che phủ, yêu cầu về sinh thái; (iii) Thẩm quyền của Chính phủ trong quyết định điều chỉnh chỉ tiêu sử dụng đất quốc gia đã được phê duyệt. Thẩm định và phê duyệt Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Công bố công khai Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Phương pháp tiếp cận hai chiều, liên vùng, đa lĩnh vực
Nghị quyết nêu rõ, việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thực hiện theo phương pháp tiếp cận hai chiều (vĩ mô và vi mô), liên vùng, đa ngành, đa lĩnh vực và có tính hệ thống. Quá trình này đảm bảo sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương và chuyên gia, nhằm đưa ra những đánh giá toàn diện về các yếu tố tác động đến việc sử dụng đất.
Trong quá trình lập quy hoạch điều chỉnh, nhiều phương pháp hiện đại sẽ được áp dụng, bao gồm: Điều tra, khảo sát thực địa, khoanh vẽ bản đồ; sử dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) để chồng xếp bản đồ; tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu; dự báo bằng các mô hình toán kinh tế; kế thừa kết quả nghiên cứu trước đó; phân tích định tính và định lượng; kết hợp đánh giá ở cả cấp độ vĩ mô và vi mô; tham vấn ý kiến chuyên gia.
Hồ sơ quy hoạch điều chỉnh bao gồm các tài liệu quan trọng như: tờ trình của Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt; Nghị quyết của Quốc hội về điều chỉnh quy hoạch; báo cáo tổng hợp và báo cáo tóm tắt; hệ thống bản đồ quy hoạch.
Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm chủ đầu tư lập điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia theo trình tự, thủ tục rút gọn và chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật. Các bộ, ngành liên quan có trách nhiệm phối hợp cung cấp thông tin, tài liệu, số liệu, bản đồ cũng như báo cáo về hiện trạng sử dụng đất, biến động đất đai và nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng có trách nhiệm tương tự trong việc cung cấp thông tin về tình hình quản lý, sử dụng đất của địa phương, đồng thời đề xuất nhu cầu sử dụng đất và danh mục các công trình, dự án trọng điểm có sử dụng đất trong giai đoạn tới.
Việc triển khai điều chỉnh quy hoạch theo hướng tiếp cận khoa học, hệ thống và toàn diện sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc quản lý, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong dài hạn./.
