Photo Travel: Hiếu Lăng, kiến trúc tráng lệ của lăng mộ hoàng gia

Nằm trên núi Cẩm Khê, lăng Minh Mạng (có tên khác là Hiếu Lăng), nơi an nghỉ của vị vua thứ 2 triều Nguyễn gây ấn tượng mạnh với những công trình kiến trúc tráng lệ, hòa hợp cùng với khung cảnh thiên nhiên.

***

Là vùng đất của các công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn hoàng gia, Cố đô Huế với loạt các điểm đến thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước như Đại Nội, điện Kiến Trung, chùa Thiên Mụ… trong Tuần lễ Festival nghệ thuật Quốc tế Huế 2024. Không chỉ thành trì, cung điện, đàn miếu, chùa quán, các khu lăng tẩm rộng lớn của các vua Nguyễn, những công trình kiến trúc đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật truyền thống và sự hài hòa với tự nhiên cũng là điểm đến của du khách dịp này.

Lăng mộ hoàng gia triều Nguyễn là một trong những bộ phận quan trọng trong tổng thể kiến trúc kinh đô Huế, Di sản Văn hóa thế giới được UNESCO tôn vinh từ năm 1993. "Mỗi một lăng vua, với tính cách riêng biệt của nó, là một thành tựu tuyệt mỹ của nền kiến trúc cảnh vật hóa, và mỗi lăng tẩm khêu gợi trong cảm xúc của khách tham quan một âm vang đặc biệt. Lăng Gia Long giữa một khu rừng thiên nhiên bao la gợi lên một ấn tượng hùng tráng và thanh thản; lăng Minh Mạng đầy vẻ trang nghiêm,và lăng Tự Đức gợi cho khánh du ngoạn "hồn êm thơ mộng" (Amadou Mahtar M'Bow (1981), Vì công cuộc bảo vệ, giữ gìn, tu sửa và tôn tạo di sản văn hóa của Thành phố Huế. UNESCO Press).

Trong hệ thống lăng mộ hoàng gia, lăng Minh Mạng là một trong bốn lăng tẩm có kiến trúc ấn tượng bậc nhất. So với lăng Khải Định hay lăng Tự Đức, lăng Minh Mạng không nguy nga, tráng lệ bằng nhưng lại là nơi đạt chuẩn mực về kiến trúc lăng tẩm.

Hoàng đế Minh Mạng tức Nguyễn Thánh Tổ có tên huý là Nguyễn Phúc Đảm, con trai thứ tư của Hoàng đế Gia Long và Thuận Thiên Cao Hoàng hậu Trần Thị Đang. Ông được đánh giá là vị vua kiệt xuất nhất trong số các vị vua chúa thời Nguyễn với nhiều đóng góp cho đất nước.

Sau khi tại vị được 7 năm, ông đã bắt đầu lên kế hoạch xây dựng lăng tẩm bởi quá trình này phải tiêu tốn rất nhiều thời gian. Không chỉ là nơi an nghỉ, hương hỏa dành cho vua khi băng hà, các lăng tẩm còn được dùng làm nơi nghỉ ngơi cho vua sau những giờ thượng triều căng thẳng nên không thể qua loa, sơ sài.

Mất hơn 14 năm tìm kiếm, cuối cùng núi Cẩm Khê được nhà vua lựa chọn làm nơi xây lăng, với vị thế tọa lạc đắc địa nằm gần ngã ba Bằng Lãng, nơi hợp lưu của hai con sông Tả Trạch và Hữu Trạch tạo thành dòng sông Hương thơ mộng yên bình. Từ đó, núi Cẩm Khê được đổi tên thành Hiếu Sơn và ông đã đặt cho lăng tẩm của mình cái tên Hiếu Lăng.

Rộng 26ha, gồm 40 công trình kiến trúc lớn nhỏ, lăng Minh Mạng nằm trên khu đồi núi, sông, hồ thoáng mát, với hầu hết các hạng mục chính được xây dựng theo trục đối xứng, góp phần làm cho không gian trở nên uy nghiêm, khuôn thước và tráng lệ.

Lăng có bố cục kiến trúc cân bằng đối xứng. Xung quanh một trục kiến trúc là đường thần đạo, xuyên qua loạt công trình gồm: Cửa chính, sân chầu, nhà bia, sân tế, Hiển Đức môn, điện Sùng Ân, hồ Trừng Minh, Minh Lâu, hồ Tân Nguyệt (trăng non), cổng tam quan Quang Minh Chính Trực, Trung Đạo kiều và cuối cùng là Bửu thành.

Đến thăm lăng tẩm vua Minh Mạng, đặc biệt khi đứng trước 33 bậc cấp dẫn lên cổng của Bửu thành là một cảm giác thật lạ lùng, thật khó phân tích sự pha trộn giữa thanh thản và huy hoàng, giữa nỗi khổ hạnh tang tóc và sự sống./.