Sau sáp nhập, TP rộng thứ 3 Việt Nam đặt tham vọng trở thành cực tăng trưởng quốc gia gắn với cảng Trần Đề

Chiều 30/12, tại kỳ họp thứ 8 (kỳ họp chuyên đề), HĐND TP. Cần Thơ đã thông qua Nghị quyết điều chỉnh Quy hoạch thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trên cơ sở không gian phát triển mới sau khi hợp nhất với hai tỉnh Hậu Giang và Sóc Trăng.

Theo quy hoạch được thông qua, Cần Thơ được xác định là một trong những cực tăng trưởng của quốc gia, giữ vai trò trung tâm động lực, có chức năng lan tỏa và dẫn dắt sự phát triển của toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Thành phố định hướng trở thành đầu mối lớn của khu vực về thương mại, logistics, du lịch, kinh tế biển, công nghiệp chế biến, công nghệ chiến lược, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; đồng thời là trung tâm giáo dục - đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, cũng như văn hóa - thể thao của vùng.

Về mục tiêu kinh tế, Cần Thơ đặt kỳ vọng đạt tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2026–2030 trên 10%/năm, năng suất lao động tăng trên 10%/năm.

Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn được xác định tăng bình quân khoảng 15%/năm, phấn đấu đến năm 2030 đạt quy mô khoảng 57.000 tỷ đồng.

Một trong những cấu phần then chốt của không gian phát triển mới là khu kinh tế Trần Đề, được quy hoạch với diện tích trên 40.000ha tại khu vực ven biển, gắn với cảng biển quốc tế Trần Đề, trải rộng trên địa bàn xã Trần Đề, Cù Lao Dung và Vĩnh Châu. Đây được xem là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực, được định hướng phát triển với hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội hiện đại, đồng bộ, gắn với yêu cầu bảo vệ môi trường và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Theo định hướng quy hoạch, cảng Trần Đề được xác định là cực tăng trưởng mới, đóng vai trò đầu tàu phát triển khu vực Đông Nam Cần Thơ và toàn vùng ĐBSCL, đồng thời là cửa ngõ giao thương hàng hải quốc tế.

Khu vực này cũng được kỳ vọng trở thành không gian thí điểm chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, trung tâm du lịch sinh thái – nghỉ dưỡng gắn với kinh tế biển.

Tuy nhiên, thời gian gần đây xuất hiện những ý kiến băn khoăn về tính khả thi của việc đầu tư cảng biển Trần Đề, trong bối cảnh bến cảng phải xây dựng ngoài khơi với suất đầu tư lớn, trong khi dự án cảng nước sâu Hòn Khoai (Cà Mau) đã được khởi công.

Liên quan đến vấn đề này, tại báo cáo tháng 10/2025 về tiến độ các dự án trọng điểm trên địa bàn, Ban Chỉ đạo số 66 - Thành ủy Cần Thơ cho biết, dù dự án bến cảng Trần Đề thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư, song phần lớn mới dừng lại ở giai đoạn nghiên cứu, khảo sát ban đầu.

Đến nay, vẫn chưa hình thành được hồ sơ đề xuất dự án hoàn chỉnh, bao gồm các nội dung cốt lõi như mục tiêu đầu tư, phạm vi triển khai, mô hình tài chính và lộ trình thực hiện.

Theo Ban Chỉ đạo, khó khăn lớn của quá trình kêu gọi đầu tư xuất phát từ quy mô rất lớn và tính chất tổ hợp của dự án, bao gồm nhiều hợp phần như bến cảng, luồng tàu, vùng nước, khu tiếp chuyển phía bờ, logistics - hậu cảng và các dịch vụ hàng hải.

Dù pháp luật hiện hành không bắt buộc lập quy hoạch phân khu chức năng, song thực tiễn triển khai đòi hỏi phải xác định rõ ranh giới, diện tích, công năng và chỉ tiêu kỹ thuật của từng phân khu để làm cơ sở lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp, theo từng hợp phần hoặc cho toàn bộ dự án.

Để nâng cao tính khả thi và bảo đảm tiến độ triển khai, Ban Chỉ đạo đề xuất tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm, trước hết là rà soát, cập nhật quy hoạch, bảo đảm dự án cảng Trần Đề phù hợp với Quy hoạch TP. Cần Thơ trong bối cảnh không gian phát triển mới sau sáp nhập.

Đồng thời, cần làm rõ các phân khu chức năng trong khu vực cảng để định hướng cụ thể phạm vi và danh mục hạng mục kêu gọi đầu tư.

Song song với đó, các cơ quan chức năng cần rà soát cơ sở pháp lý, xác định rõ hình thức đầu tư, chủ động chuẩn bị nội dung làm việc với Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính về cơ chế vốn, cơ chế đặc thù, nhằm sớm hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét.

Một nội dung khác cũng được đặt ra là việc khảo sát sơ bộ số hộ dân bị ảnh hưởng, nhu cầu tái định cư, bao gồm cả việc di dời mồ mả, để xây dựng phương án đầu tư khu tái định cư phù hợp.

Các địa phương liên quan được yêu cầu rà soát, đề xuất nhu cầu đầu tư nghĩa trang phục vụ công tác giải phóng mặt bằng cho dự án.

Về cơ sở quy hoạch chuyên ngành, ngày 13/5/2025, Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 590/QĐ-BXD phê duyệt Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Sóc Trăng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Quy hoạch này bao gồm các khu bến Kế Sách, Đại Ngãi, Trần Đề, cùng hệ thống bến phao, khu neo đậu, khu chuyển tải và khu tránh, trú bão.

Trong đó, trọng tâm là bến cảng ngoài khơi cửa Trần Đề. Theo quy hoạch đến năm 2030, khu bến này có quy mô từ 2 đến 4 cầu cảng tổng hợp, container và hàng rời, với tổng chiều dài từ 800m đến 1.600m; có khả năng tiếp nhận tàu container, tàu tổng hợp đến 100.000 tấn và tàu hàng rời đến 160.000 tấn, đáp ứng sản lượng hàng hóa thông qua từ 24,6 đến 32,5 triệu tấn mỗi năm. Các cầu cảng tiếp chuyển phía bờ tại Trần Đề sẽ được đầu tư theo tiến trình phù hợp, nhằm hỗ trợ hoạt động khai thác của bến cảng ngoài khơi.

Tầm nhìn đến năm 2050, bến cảng ngoài khơi Trần Đề được định hướng phát triển khoảng 14 cầu cảng, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng hàng hóa dài hạn của khu vực.

Theo Quyết định số 886/QĐ-TTg ngày 24/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch, chính sách và giải pháp huy động nguồn lực thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam, khu bến cảng Trần Đề (giai đoạn khởi động) nằm trong danh mục dự án dự kiến đầu tư bằng vốn doanh nghiệp đến năm 2030, với tổng mức đầu tư khoảng 50.000 tỷ đồng.

Định hướng phát triển cảng Trần Đề cũng phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2/4/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó xác định đến năm 2030 hoàn thiện hệ thống cảng biển theo quy hoạch, đưa Trần Đề trở thành cảng biển đặc biệt và cửa ngõ hàng hải của vùng.