Đây là thông tin được bà Vũ Thị Chân Phương - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) chia sẻ khi trao đổi về Luật Chứng khoán (sửa đổi) và các công việc triển khai chính sách sẽ thực hiện tiếp theo nhằm đưa luật phát huy hiệu quả cao nhất trong thực tiễn.
PV: Thưa bà, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Chứng khoán (sửa đổi). Xin bà cho biết một cách khái lược nhất những điểm mới nổi bật được sửa đổi, bổ sung so với dự thảo Luật trước đây?
Bà Vũ Thị Chân Phương: Như chúng ta đã biết, ngày 26/11/2019, với 92,13% đại biểu Quốc hội tán thành, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Chứng khoán (sửa đổi). Luật gồm 10 chương, 135 điều với nhiều điểm mới nổi bật.
Theo đó, về quản lý nhà nước, Luật đã cụ thể hóa các nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính, UBCKNN bảo đảm phân công, phân cấp rõ ràng. Với các quy định tại luật, UBCKNN đã có đầy đủ thẩm quyền để quản lý, giám sát toàn diện hoạt động về chứng khoán và TTCK.
Luật Chứng khoán mới đảm bảo tính độc lập của UBCKNN trong hoạt động quản lý, điều hành, xử lý các vấn đề của thị trường; phù hợp với thông lệ quốc tế và các nguyên tắc của Tổ chức quốc tế các Ủy ban Chứng khoán như: Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, kế hoạch, dự án, chính sách phát triển TTCK để trình cấp có thẩm quyền ban hành; ban hành các văn bản hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ; cấp, thu hồi giấy phép liên quan đến hoạt động chứng khoán và TTCK; trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK, quản lý các hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực chứng khoán theo quy định của pháp luật; thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với hoạt động nghiệp vụ chứng khoán của Sở GDCK Việt Nam và công ty con, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam; thực hiện các biện pháp bảo đảm an ninh, an toàn TTCK.
Về chào bán chứng khoán, Luật đã sửa đổi, tách quy định về điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng tại luật hiện hành thành chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và chào bán thêm cổ phiếu ra công chúng để phù hợp với tính chất của từng đợt chào bán. Đồng thời, quy định điều kiện chặt chẽ hơn trong trường hợp chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, phù hợp với thông lệ quốc tế; bổ sung quy định nhằm gắn chào bán chứng khoán ra công chúng với niêm yết, đăng ký giao dịch tại Sở GDCK.
Về công ty đại chúng, Luật nâng điều kiện trở thành công ty đại chúng (nâng tiêu chuẩn về vốn điều lệ đã góp của công ty đại chúng từ 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng; sửa đổi, bổ sung điều kiện về cơ cấu cổ đông); luật hóa các quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng tạo cơ sở pháp lý cao cho việc thực thi các quy định này, nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp trong quản trị công ty của các công ty đại chúng; đồng thời, giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết nhằm đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp quy mô của các công ty đại chúng.
Về thị trường giao dịch chứng khoán, tiếp tục tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán theo mô hình tập trung tại Sở GDCK Việt Nam và công ty con. Quy định rõ Sở GDCK Việt Nam là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp, do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, giải thể, mô hình hoạt động, hình thức sở hữu, chức năng, quyền và nghĩa vụ của Sở GDCK Việt Nam và việc thành lập công ty con của Sở GDCK Việt Nam theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Cơ cấu tổ chức quản lý, điều lệ của Sở GDCK Việt Nam được sửa đổi cho phù hợp với Luật Doanh nghiệp, đồng thời cũng tính đến các yếu tố đặc thù của Sở GDCK Việt Nam. Luật quy định rõ trách nhiệm của Sở GDCK Việt Nam trong việc giám sát giao dịch, giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ của các thành viên giao dịch; phòng ngừa, xử lý rủi ro, khủng hoảng. Đồng thời, bổ sung quy định tạm ngừng, đình chỉ hoạt động giao dịch trên Sở GDCK Việt Nam và công ty con.
Về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán, sửa đổi, bổ sung quy định về thành lập và hoạt động, cơ cấu tổ chức quản lý, điều lệ của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, tạm ngừng, đình chỉ hoạt động lưu ký, bù trừ, thanh toán chứng khoán tương tự như Sở GDCK Việt Nam. Bổ sung quy định Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm đối với chứng khoán của công ty đại chúng đã đăng ký, lưu ký tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán sử dụng làm tài sản bảo đảm trong các giao dịch bảo đảm theo yêu cầu của khách hàng. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung bảo đảm bao quát nguyên tắc bù trừ cho các thị trường.
Về tổ chức kinh doanh chứng khoán, Luật đã sửa đổi quy định cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán theo hướng tách thành 02 hoạt động: UBCKNN cấp Giấy phép thành lập và hoạt động kinh doanh chứng khoán cho công ty chứng khoán (CTCK), công ty quản lý quỹ (CTQLQ) đầu tư chứng khoán, chi nhánh CTCK và CTQLQ nước ngoài tại Việt Nam; sau khi được cấp Giấy phép thành lập và hoạt động kinh doanh chứng khoán, CTCK, CTQLQ đầu tư chứng khoán phải đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, chi nhánh CTCK và CTQLQ quỹ nước ngoài tại Việt Nam phải đăng ký kinh doanh tại cơ quan đăng ký kinh doanh.
Đồng thời, Luật đã bổ sung, quy định rõ các dịch vụ được cung cấp khi CTCK được cấp phép các nghiệp vụ kinh doanh; bổ sung trách nhiệm của CTCK trong thực hiện giám sát giao dịch chứng khoán, xây dựng hệ thống, cơ sở dữ liệu dự phòng; quy định rõ tài sản của khách hàng do CTCK, CTQLQ tiếp nhận và quản lý, tài sản của khách hàng ủy thác trên tài khoản lưu ký của CTQLQ là tài sản của khách hàng, không phải của CTCK, CTQLQ…
Cùng với đó, quy định về tham gia của nhà đầu tư nước ngoài trên TTCK Việt Nam, công bố thông tin cũng có nhiều quy định sửa đổi, bổ sung, theo hướng khắc phục một số hạn chế phát sinh thực tiễn, phù hợp hơn với bối cảnh mới của thị trường và tiệm cận gần hơn với thông lệ tốt của quốc tế.
Bên cạnh đó, về thanh tra, kiểm tra, Luật bổ sung thẩm quyền của UBCKNN trong việc yêu cầu các tổ chức, cá nhân, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp viễn thông cung cấp thông tin có liên quan để xác minh, xử lý các hành vi vi phạm...
Về mức phạt, nâng mức phạt tiền tối đa trong xử phạt hành chính so với quy định pháp luật hiện hành, cụ thể: đối với hành vi vi phạm nghiêm trọng ảnh hưởng đến tính minh bạch, an toàn của thị trường như thao túng thị trường, giao dịch nội bộ, mức phạt tiền đối đa là 10 lần khoản thu trái pháp luật đối với tổ chức và 5 lần khoản thu trái pháp luật đối với cá nhân; đối với các hành vi vi phạm khác, mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân...
PV: Sau khi Luật Chứng khoán (sửa đổi) được ban hành, đâu là các công việc tiếp theo về mặt chính sách mà cơ quan quản lý sẽ làm, thưa bà?
Bà Vũ Thị Chân Phương: Theo quy định, Luật Chứng khoán được Quốc hội ban hành sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Các văn bản quy định chi tiết sẽ được ban hành để có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của Luật.
Do vậy, để bảo đảm Luật được triển khai đồng bộ, hiệu quả, ngay trong năm 2020 UBCKNN sẽ tham mưu trình Bộ để trình Chính phủ ban hành 4 nghị định và Bộ Tài chính ban hành theo thẩm quyền hơn 10 thông tư quy định chi tiết.
Bên cạnh đó, để nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về các nội dung mới của Luật, tạo thuận lợi cho việc triển khai Luật, cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và TTCK cũng sẽ tích cực phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan triển khai tuyên truyền, phổ biến Luật sâu rộng bằng nhiều hình thức thiết thực, hiệu quả.
PV: Với những điểm mới, tiến bộ của Luật Chứng khoán (sửa đổi), bà kỳ vọng thể nào về những tác động tích cực tới TTCK trong tương lai?
Bà Vũ Thị Chân Phương: Luật Chứng khoán (sửa đổi) được thông qua và có hiệu lực sẽ tạo lập khung khổ pháp lý đồng bộ, khả thi, hiệu quả, phù hợp, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước về chứng khoán và TTCK, qua đó, tạo động lực thúc đẩy TTCK tiếp tục phát triển một cách bền vững.
Chúng tôi tin tưởng rằng, những sửa đổi, bổ sung nêu trên sẽ tạo cơ sở, nền tảng pháp lý cho giai đoạn phát triển mới của TTCK, góp phần cải thiện chất lượng nguồn cung, thu hút vốn đầu tư của nhà đầu tư trong và ngoài nước trên TTCK, giúp nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của các chủ thể tham gia thị trường, tăng cường tính công khai, minh bạch, bảo đảm thị trường hoạt động an toàn, hiệu quả.
Đồng thời, Luật mới kỳ vọng sẽ tạo cơ sở để nâng cao năng lực quản lý, giám sát và cưỡng chế thực thi, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, tăng niềm tin của thị trường. Qua đó, khuyến khích mạnh mẽ tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế và các tầng lớp nhân dân tham gia đầu tư và hoạt động trên TTCK, tạo ra kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả hơn cho nền kinh tế./.
Xin cảm ơn bà!
