Dự án "đất vàng" vẫn nằm trên giấy
Mới đây, Thanh tra Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh ban hành kết luận thanh tra (KLTT) số 79/KL-TTS về dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng lô 13-14 (giai đoạn 2) tại phường 22, quận Bình Thạnh (tên thương mại là Saigon Panorama – PV). Dự án này ban đầu do Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích Thanh niên Xung phong TP.HCM làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, hiện tại, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát (trước kia là Công ty TNHH Nông sản Vinh Phát).
Kết luận thanh tra cho biết, quá trình thực hiện dự án Saigon Panorama đã xảy ra nhiều thiếu sót. Cụ thể, về chủ trương thực hiện dự án, qua thanh tra nhận thấy việc các sở ngành đề xuất và được UBND TP.HCM chấp thuận lựa chọn nhà đầu tư để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Việc này chưa phù hợp về mặt thủ tục theo quy định tại khoản 2 Điều 101 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ và Điều 7 Quy định về thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn TP.HCM ban hành kèm theo Quyết định số 138/2004/QĐ-UB ngày 18/5/2004 của UBND TP.
Khoản 2 Điều 101 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai quy định rõ: "Trường hợp người thực hiện dự án đầu tư không thể tiếp tục thực hiện dự án thì Nhà nước thu hồi đất".
Về quy hoạch đô thị, đến nay, các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc của dự án do Công ty cổ phần Đầu tư Vinh Phát làm chủ đầu tư chưa được cập nhật vào đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ ½.000 Khu trung tâm hiện hữu (930ha).
Đối với việc lập thủ tục xin giao đất, xin giấy phép xây dựng, sau khi thực hiện hoàn tất công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Công ty Vinh Phát đã tiếp nhận bàn giao và trực tiếp quản lý khu đất từ năm 2018 đến nay. Đồng thời, Công ty đã có văn bản gửi các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết các vướng mắc và tồn đọng để hoàn thiện các thủ tục pháp lý về giao đất, về xây dựng để hoàn thành dự án theo đúng nội dung chỉ đạo của UBND TP tại công văn số 919/CV-UBND ngày 12/2/2017.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, dự án tại khu đất trên vẫn chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư để thực hiện dự án, chưa được giao đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc này dẫn đến tình trạng kéo dài thời gian triển khai thực hiện dự án, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai và gây thiệt hại về mặt kinh tế cho chủ đầu tư.
Khu đất để thực hiện dự án Saigon Panorama của Công ty cổ phần Đầu tư Vinh Phát
Theo Thanh tra Sở Nông nghiệp và Môi trường, quá trình lập thủ tục, triển khai dự án có một số sai sót về mặt thủ tục theo quy định của pháp luật về đất đai. Dự án này được xem là một trong các dự án tồn đọng, kéo dài đã lâu, hồ sơ pháp lý phức tạp và liên quan đến chức năng nhiệm vụ của nhiều cấp, nhiều ngành. Do vậy, việc xem xét, quyết định cho Công ty Vinh Phát được tiếp tục thực hiện dự án vượt thẩm quyền đề xuất của Đoàn Thanh tra do Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường ký quyết định thành lập.
Để tháo gỡ tình trạng dự án bị kéo dài, gây thiệt hại về mặt kinh tế cho chủ đầu tư cũng như để đưa khu đất trên vào sử dụng đạt hiệu quả, Đoàn Thanh tra kiến nghị Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường báo cáo, kiến nghị trình UBND TP bổ sung dự án trên vào danh mục các dự án xem xét, xử lý theo kế hoạch số 7307/KH-UBND ngày 18/11/2024 của UBND TP về triển khai các biện pháp xử lý các dự án, công trình tồn đọng, dừng thi công, thi công chậm tiến độ; công trình, trụ sở, công sở không sử dụng hoặc sử dụng chưa hiệu quả.
Đòan thanh tra cũng kiến nghị giao Tổ Công tác đặc biệt rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các công trình, dự án, khu đất trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh (Tổ được thành lập tháng 3/2025) xem xét, xử lý đối với dự án theo quy định.
Dự án Saigon Panorama có nguồn gốc như thế nào trước khi về tay Vinh Phát ?
Ngày 18/6/2003, UBND TP.HCM ban hành quyết định số 2720/QĐ-UB thu hồi 12.611m2 đất tại phường 22, quận Bình Thạnh và giao cho Công ty Thanh niên Xung phong thành phố Hồ Chí Minh 13.070m2 (khu I: 2.660m2, khu II: 5.370m, khu III: 5.040m2) để đầu tư xây dựng Khu nhà ở cao tầng Lô 13 - 14 (giai đoạn 2) tại phường 22, quận Bình Thạnh.
Đến năm 2006, Công ty Thanh niên Xung phong gặp khó khăn nên chưa thể thực hiện hoàn tất dự án. Công ty thực hiện thỏa thuận bồi thường được khoảng 2.200m2 đất tại lô số 1 (chung cư Thanh An) và triển khai phần móng đạt khoảng 80% khối lượng và chưa hoàn tất công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đồng thời, tại thời điểm này, Công ty Thanh niên Xung phong đang trong giai đoạn cổ phần hóa nên không thể tiếp tục triển khai thực hiện dự án.
Công ty Thanh niên Xung phong đã kiến nghị UBND TP.HCM chuyển giao khu đất nêu trên cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nông sản Vinh Phát. Cụ thể, ngày 2/8/2006, Công ty Thanh niên Xung phong có công văn số 139/CV-VYC trình UBND TP xem xét chấp thuận chủ trương cho phép Công ty Vinh Phát làm chủ đầu tư dự án.
Tính từ thời điểm thu hồi đất vào năm 2003 cho đến nay, sau hơn 20 năm, dự án Saigon Panorama của Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát vẫn chưa thể hoàn thành
Ngày 20/9/2006, UBND TP.HCM có công văn số 6896/UBND-ĐT chấp thuận cho Công ty Thanh niên xung phong ngưng thực hiện dự án đầu tư khu nhà ở cao tầng tại phường 22, quận Bình Thạnh.
Sau đó, căn cứ đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tại công văn số 10645/TNMT-QHSDĐ ngày 7/11/2006 và công văn số 2179/TNMT-QHSDĐ ngày 7/11/2007, đề xuất của Sở Kế hoạch và Đầu tư (nay là Sở Tài chính) tại công văn số 6612/SKHĐT- XD ngày 27/12/2006, UBND TP.HCM đã ban hành công văn số 919/UBND-ĐT ngày 12/2/2007 chấp thuận chủ trương cho Công ty TNHH Nông sản Vinh Phát được thay thế Công ty Thanh niên xung phong làm chủ đầu tư dự án nhà ở cao tầng Lô 13-14 (giai đoạn 2) phường 22, quận Bình Thạnh. Công văn cũng giao phần diện tích đất thu hồi cho Công ty TNHH Nông sản Vinh Phát để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khu đất theo Quyết định số 1365/QĐ-UBND ngày 2/4/2007 của UBND TP.
Công văn còn nêu rõ: "Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nông sản Vinh Phát và Công ty Thanh niên xung phong có trách nhiệm lập hợp đồng cụ thể quy định chi tiết trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên trong việc thay đổi chủ đầu tư đảm bảo tính liên tục triển khai dự án, trong đó phải đảm bảo cam kết bán lại cho thành phố một số căn hộ để bố trí tái định cư cho các dự án khác của thành phố. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nông sản Vinh Phát phải cam kết không để dự án kéo dài và phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng khiếu nại của các hộ dân".
Đến ngày 27/3/2007, Sở Tài nguyên và Môi trường có công văn số 2179/TNMT-QHSDĐ trình UBND TP ban hành quyết định điều chỉnh quyết định số 2720/QĐ-UB ngày 18/7/2003 của UBND TP với nội dung: "Giao phần diện tích đất thu hồi cho Công ty TNHH Nông sản Vinh Phát để thực hiện việc bồi thường giải phóng mặt bằng. Sau khi Công ty TNHH Nông sản Vinh Phát có dự án đầu tư được thẩm định và có đủ thành phần hồ sơ theo quy định của pháp luật đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ trình UBND TP quyết định giao đất để Công ty triển khai việc đầu tư xây dựng công trình".
Ngày 2/4/2007, UBND TP ban hành Quyết định số 1365/QĐ-UBND điều chỉnh bổ sung quyết định số 2720/QĐ-UB ngày 18/7/2003 của UBND, với nội dung: "Giao phần diện tích đất thu hồi cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn nông sản Vinh Phát để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khu đất" và "Công ty Trách nhiệm hữu hạn nông sản Vinh Phát và Công ty Thanh niên xung phong có trách nhiệm lập hợp đồng quy định chi tiết trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên trong việc thay đổi chủ đầu tư đảm bảo tính liên tục triển khai thực hiện dự án, trong đó phải đảm bảo cam kết bán lại cho thành phố một số căn hộ để bố trí tái định cư cho các dự án khác của thành phố".
Phối cảnh khu căn hộ cao cấp Saigon Panorama (Ảnh: Vinh Phát)
Liên quan đến dự án này, vào năm 2023, Sở Kế hoạch - Đầu tư TP.HCM đã có văn bản số 6824/SKHĐT-KTĐN gửi UBND TP.HCM về việc báo cáo tình hình xử lý dự án đầu tư có sử dụng đất để chuẩn bị cho cuộc họp Tổ Công tác tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố. Trong đó, tại Khu phức hợp cao tầng, thương mại dịch vụ và căn hộ tại phường 22, quận Bình Thạnh - Saigon Panorama của Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát, Văn phòng UBND TP.HCM có văn bản đề nghị Thanh tra thành phố hoàn thiện nội dung văn bản báo cáo Thanh tra Chính phủ có phân tích lý do đề xuất không tiến hành thanh tra toàn diện dự án nêu trên.
Sau khi tổng hợp ý kiến của các cơ quan, Thanh tra thành phố đã tổng hợp, báo cáo UBND TP. Ngày 30/5/2023, UBND TP đã có văn bản báo cáo Thanh tra Chính phủ về dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở cao tầng lô 13-14 giai đoạn 2, phường 22, quận Bình Thạnh. Sau khi có kết quả thanh tra của các cơ quan có liên quan, Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục phối hợp các cơ quan liên quan hướng dẫn Công ty thực hiện theo đúng quy định pháp luật.
Như vậy, tính từ thời điểm thu hồi đất vào năm 2003 cho đến nay, sau hơn 20 năm, dự án Saigon Panorama của Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát vẫn chưa thể hoàn thành. Hiện trạng thực tế dự án cho thấy khu đất được quây tôn trong nhiều năm, cỏ cây mọc um tùm. Tình trạng này đang gây lãng phí nguồn lực đất đai và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị TP.HCM.
Dự án Saigon Panorama cũng đang có nguy cơ bị thu hồi đất nếu không thực hiện nghĩa vụ tài chính và hoàn thành các thủ tục pháp lý trong thời gian sớm nhất. Theo quy định của Luật Đất đai 2024, từ ngày 1/8/2024, các dự án chưa được đưa vào sử dụng trong vòng 12 tháng liên tục kể từ khi nhận bàn giao đất hoặc chậm tiến độ 24 tháng so với kế hoạch sẽ bị thu hồi đất mà không bồi thường.
Thành lập từ năm 1992, Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát (Vinh Phat Investment Corporation) của doanh nhân Trần Ngọc Trung là một trong những doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gạo hàng đầu Việt Nam. Với định hướng trở thành tập đoàn kinh tế đa ngành hàng đầu Việt Nam, trong thời gian tới, bên cạnh lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu gạo, khai thác thương mại dịch vụ, Vinh Phát sẽ chú trọng khai thác kinh doanh bất động sản – lĩnh vực đã được doanh nghiệp ấp ủ, chuẩn bị kỹ lưỡng từ lâu, xem đây là lĩnh vực mũi nhọn.
Theo giới thiệu, dự án mà Vinh Phát đã triển khai là khu đô thị Bắc Dương Đông có quy mô 67 ha ở Phú Quốc (Kiên Giang); Nhà máy Vinh Phát Wilmar ở TP.Long Xuyên, Tỉnh An Giang, diện tích 6ha. Dự án đang triển khai là Lumera Beach đường Trần Hưng Đạo, xã Dương Tơ, thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, diện tích 5,7ha. Dự án sắp triển khai gồm khu dân cư Bình Điền Panorama, địa chỉ: E5/1 Nguyễn Hữu Trí, Tân Túc, Bình Chánh, TP.HCM, diện tích 2,2 ha và khu căn hộ cao cấp Sài Gòn Panorama tại 142 – 816 Nguyễn Hữu Cảnh, phường 22, quận Bình Thạnh, TP.HCM, có diện tích 1,5ha./.
