Về trường, đi dạo dưới những tán cây xà cừ khổng lồ được trồng từ ngày mới mở trường, cách đây đã 57 năm tôi bỗng thấy lòng mình yên ắng hẳn. Không còn quá bức bối với những giân lận tiêu cực thi cử đang đầy rẫy các nơi. Nơi đây vẫn thật bình an. Trường tôi học xưa vẫn thanh bình êm ả. Mọi tiêu cực của ngành, của xã hội dường như đều ngưng lại trước cổng trường...
Bởi ngôi trường này kể từ khi thành lập đã luôn thực hành phương châm ba thật, “Dạy thật. Học thật. Thi thật.” Các thày cô giáo trong nhà trường, các bậc phụ huynh, các em học sinh... Tất cả đều xác định, mình cứ dạy tốt, dạy tận tình hết mức, dạy thật bằng lương tâm của nhà giáo. Các em học sinh xác định học tập phấn đấu thật thà bằng năng lực của bản thân, không gian dối. Ngay từ các bài kiểm tra, thi thử ở trường ở lớp. Thì đi thi thật kiểu gì cũng đạt kết quả đúng với khả năng và niềm mong muốn của mình. Thế cho nên, những năm gần đây, ngành giáo dục hay thay đổi cách thi cử nhưng các thầy cô, giáo viên nơi đây vẫn bình thản dạy. Học sinh bình tâm học và bình tĩnh đi thi. Và năm nào cũng vậy, kết quả các kỳ thi của trường luôn đứng đầu tỉnh, có số hạng trong toàn quốc. Rất nhiều em học sinh của trường đã là thủ khoa kỳ thi đại học các năm. Với một ngôi trường ở một vùng quê nông thôn chưa phải là giàu có gì, thì rõ ràng đây là một niềm tự hào không nhỏ của đất này...
Dạy thật - Học thật - Thi thật, cách làm này sẽ luôn là bệ phóng vững chắc cho học sinh vào đời.
Kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm nay nhà trường lại có một em đạt thủ khoa duy nhất của khối A toàn quốc: Em Vương Xuân Hoàng, học sinh lớp 12A1. Và nhiều em được điểm cao, từ 26 - 27 điểm trở lên của các khối. Khi mà các địa phương thi nhau công bố đạt điểm thi cao, để rồi bị thanh tra lột mặt, bị cả nước dè bỉu đang khốn đốn đối phó với cơn bão dư luận đổ ập xuống. Bởi cái điểm cao bất thường kia chắc chắn do cái cách học hành thi cử gian dối đạt được. Thì tại nơi đây, ngôi trường cũ đầy tự hào tôi đã từng học, thầy cô giáo, học sinh, đang vô cùng vui vẻ thư giãn với những kết quả mình đạt được. Ngày ngày tấp nập các phóng viên báo chí, truyền hình về thăm hỏi viết bài, các đoàn mang hoa đến chúc mừng. Rộn rã vui tươi. Vui hết mình. Với cách dạy, cách học, cách thi của mình, mặc cho mọi nơi người ta bày trò gian lận, thì nơi đây với cách làm “ba thật” đã và sẽ luôn đưa lại kết quả tốt đẹp với những mùa thi thành công rực rỡ. Và những kết quả đó sẽ luôn là bệ phóng vững chắc cho học sinh vào đời...
Huyện Thuận Thành quê tôi xưa có tên là Siêu Loại. Có một cách giải thích cho cái tên Siêu Loại này là, xưa một vị vua anh minh, thấy học trò huyện này học giỏi, đỗ đạt nhiều, bèn bảo người huyện này toàn loại siêu. Và thế là ông vua đó nảy ý, bèn đổi tên huyện là huyện Siêu Loại!
Vương Xuân Hoàng - Thủ khoa khối A toàn quốc và Nhà văn Trần Thanh Cảnh.
Câu chuyện trên có thể chỉ là dân gian truyền thuyết, thế nhưng quả là lịch sử khoa bảng ở vùng này có nhiều danh nhân nổi tiếng thật. Được phong thánh như Cao Bá Quát. Lưu danh trạng nguyên trong văn miếu như Nguyễn Quang Bật, Vũ Kiệt... Chí sĩ yêu nước như Nguyễn Quyền. Rồi các nhà thơ nổi tiếng Nguyễn Gia Thiều, Hoàng Cầm...
Chuyện thi cử gian lận, chuyện tiêu cực yếu kém trong ngành giáo dục hiện nay rồi cũng sẽ phải qua. Những điều xấu xa thối nát đến cùng cực đó nhất định sẽ bị xử lý. Không thể khác. Thế nhưng nó đã kịp để lại cho bao nhiêu người trong đó có tôi một nỗi buồn, thất vọng ghê gớm. Một sự đổ vỡ kinh hoàng. Khi về thăm, chơi, tìm hiểu câu chuyện dạy và học của một ngôi trường phổ thông trên đất Siêu Loại lừng danh xưa, hòa mình vào trong không khí thanh bình của ngôi trường “ba thật” và môi trường sư phạm mẫu mực này, chuyện trò với các thế hệ thầy cô giáo tận tâm, tôi thấy mình lấy lại được thăng bằng. Tôi tự nhủ mình, ở một đất nước tôn trọng sự học, có những ngôi trường như thế này thì những điều xấu xa, những kẻ nhơ bẩn kia nhất thời có thể làm lem luốc bộ mặt chút ít thì rồi sẽ gột rửa. Nhưng nền văn hiến của dân tộc Việt này dứt khoát sẽ trường tồn mãi mãi.
