Hoa gạo thường nở duy nhất trong tháng 3, chỉ vậy thôi cũng đủ để nhiều người mê đắm bởi những đặc trưng riêng của loài hoa này mà không hoa nào có được. Khi vạt nắng đã vàng cũng là lúc ở các làng quê, những cây hoa gạo bắt đầu nở rộ như thắp lửa trên những khung trời. Mùa hoa đỏ nhắc nhớ một trời tháng Ba nhiều ký ức.
Mỗi độ tháng Ba về, có dịp đi men theo triền đê sông Hồng hay về những vùng quê Bắc Ninh, Hưng Yên, Ninh Bình... có thể gặp những cây gạo nở hoa đỏ rực như thắp lửa trên bầu trời.
Những cây hoa gạo nở rộ giữa không gian làng quê tôn lên nét thanh bình, yên ả. Loài hoa đỏ còn có tên gọi là hoa mộc miên, hồng miên hay pơ lang. Cây hoa gạo cũng như cây đa, giếng nước, sân đình là một phần của hồn cốt quê hương không thể thiếu ở nhiều làng quê Việt.
Hoa gạo khi nở có kích thước lớn, năm cánh hoa uốn cong nhẹ nhàng hướng ra ngoài, đỏ mọng. Nhuỵ hoa mỏng manh nhưng thẳng tắp, trên đầu có chấm đỏ như những tia lửa sắp sửa bùng cháy.
Có một điều đặc biệt ở hoa gạo đó là vòng đời của hoa ngắn ngủi chỉ kéo dài vài ngày, nhưng khi rụng xuống bông hoa vẫn giữ được màu sắc đỏ rực nguyên vẹn không hề phai tàn hay héo úa như những loại hoa khác. Hoa gạo không rơi rớt từng cánh trong sự lẻ loi tàn tạ mà nhẹ nhàng rủ bỏ cả bông như giữ vững sự kiêu ngạo quyến rũ của riêng mình.
Khi hoa gạo nở rộ, lá cũng rụng hết. Cả cây gạo chỉ hiện lên một màu đỏ rực, như những đốm lửa cháy được trong không gian, khiến nó rất dễ được nhận biết từ khoảng cách xa.
