Ngày hôm qua 20/6/2018, báo điện tử VietnamPlus của TTXVN đã trở thành cơ quan báo chí đầu tiên của Việt Nam thu phí đọc nội dung trên nền tảng digital. Theo đuổi một mô hình báo chí mới đầy táo bạo và quyết liệt nhất là trong thời điểm nhiều cơ quan báo chí vẫn đang cạnh trạnh nhau trong việc tạo nội dung “miễn phí” thu hút người đọc, mô hình mà VietnamPlus theo đuổi đã và đang mở ra một xu hướng mới trong làng báo Việt Nam.
Reatimes đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Hoàng Nhật, Phó Tổng Biên tập VietnamPlus:
Ông Nguyễn Hoàng Nhật – Phó Tổng biên tập báo điện tử VietnamPlus
PV: Trở thành cơ quan báo chí tiên phong thực hiện mô hình thu phí đọc nội dung từ độc giả, đâu là lý do khiến VietnamPlus lại quyết định áp dụng mô hình báo chí mới như ở thời điểm hiện tại, thưa ông?
Nhà báo Hoàng Nhật: Thực tế, chúng tôi đã từng thử nghiệm thu phí từ năm 2013 và thu được kết quả rất khả quan. Nhưng vào thời điểm ấy, dự án phải tạm dừng vì thanh toán điện tử ở Việt Nam lúc đó vẫn chưa thuận lợi cho lắm. Còn giờ, xu hướng tiêu dùng trên mạng ngày càng tăng, nhiều phương thức thanh toán vô cùng tiện lợi cũng đã được cập nhật.
Hơn nữa, đây cũng là xu thế lớn của báo chí thế giới trong bối cảnh quảng cáo ngày càng teo tóp, doanh thu của thị trường phần lớn đổ hết vào hai ông lớn Google và Facebook. Những tổng biên tập báo chí khu vực mà tôi tiếp xúc tại Hội thảo Publish Asia 2018 tổ chức ở Indonesia đều cho biết, họ đã và đang xúc tiến để dựng bức tường phí cho bản điện tử.
Tổng biên tập John Micklethwait của Bloomberg, trang tin lớn mới nhất tiến hành thu phí, gần đây có nói rằng “trong kỷ nguyên của Netflix và Spotify, mọi người đang dần quen với việc phải trả tiền cho các nội dung sáng tạo. Họ đang sống trong một nền kinh tế tri thức, nơi những ý tưởng và thông tin mang trong mình giá trị và mức giá của tin tức vẫn còn tương đối rẻ”.
PV: Khi thị trường báo chí đang diễn ra hết sức cạnh tranh và số đông vẫn đi theo xu hướng miễn phí thông tin cho độc giả, ông nghĩ điều gì sẽ khiến độc giả sẽ chấp nhận bỏ tiền ra để đọc trong khi họ dễ dàng tìm kiếm những nội dung khác không mất phí?
Nhà báo Hoàng Nhật: Tôi nghĩ ông Micklethwait cũng đã nói thay phần nào câu trả lời của chúng tôi, bởi luôn có những độc giả sẵn sàng chi tiền để đọc những tin bài chất lượng cao.
Đương nhiên, với tư cách là báo điện tử chính thức của Thông tấn xã Việt Nam, chúng tôi vẫn đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, hầu hết nội dung trên VietnamPlus vẫn là miễn phí. Mỗi ngày, chúng tôi chỉ thu phí chừng 5 - 10 tin, bài. Đó là những nội dung có giá trị, độc quyền, những bài phân tích chuyên sâu do chúng tôi khai thác từ các chuyên gia, hoặc mua tác quyền từ các cơ quan báo chí lớn của nước ngoài.
Trước khi chính thức thu phí, chúng tôi cũng đã tiến hành khảo sát và nắm rõ đối tượng độc giả mà mình đang nhắm tới là những ai.
PV: Với VietnamPlus, việc sản xuất tin tức trả tiền có những điểm gì khác biệt so với những tin tức thông thường?
Nhà báo Hoàng Nhật: Trên thực tế, việc tiến hành thu phí cũng là một cách để chúng tôi khuyến khích các phóng viên, biên tập viên đào sâu, tìm tòi, bỏ nhiều công sức để sản xuất những tin bài chất lượng cao. Đơn cử như loạt ký sự tuyến đường sắt Bắc Nam, nhóm phóng viên của chúng tôi đã thực hiện trong nửa năm trời, với 3 chuyến hành trình đi dọc theo tuyến đường sắt dài hơn 1700km.
Sản phẩm này đã gây được tiếng vang lớn, hiện giờ chúng tôi vẫn miễn phí, nhưng đó là ví dụ cho thấy nỗ lực của VietnamPlus trong việc đem tới những trải nghiệm độc đáo, những thông tin có giá trị đến với độc giả.
PV: Như ông vừa trao đổi ở trên, việc thử nghiệm thu phí của VietnamPlus đã được thực hiện từ năm 2013 nhưng sau đó tạm dừng và mới bắt đầu triển khai lại. Có vẻ như thuyết phục độc giả chịu bỏ tiền là một “trở ngại” của ban biên tập, nhất là ở thời điểm trong một “rừng” thông tin như hiện nay?
Nhà báo Hoàng Nhật: Đúng là để thuyết phục độc giả chịu bỏ tiền trong khi họ đã quá quen với những thông tin miễn phí là điều không dễ dàng. Nên việc VietnamPlus đi tiên phong trong lĩnh vực này cũng là nhằm giúp cho độc giả làm quen với việc đọc báo trả tiền.
Tôi nghĩ, điều này cũng giống như việc các đơn vị truyền hình trả tiền thuộc đài Truyền hình Việt Nam như VTVcab, K+, SCTV khiến khán giả quen với việc xem giải Ngoại hạng Anh, Champions League bằng việc đóng thuê bao tháng. Bóng đá trên truyền hình không còn miễn phí, người xem đã chấp nhận với thực tế đó. Vậy nên cũng sẽ đến lúc đọc báo mạng thì phải trả tiền.
PV: Thuyết phục độc giả là điều không dễ dàng và làm thế nào để tạo cho độc giả tiếp cận công nghệ mua thông tin nhanh nhất cũng là vấn đề cần phải đặt ra. VietnamPlus đã áp dụng phương thức thu phí người đọc nội dung như thế nào, thưa ông?
Nhà báo Hoàng Nhật: Nền tảng công nghệ không phải vấn đề lớn, việc xây dựng cổng thu phí là chủ trương lớn từ lâu nay của Thông tấn xã Việt Nam, kết hợp với công ty truyền thông Vega, đồng thời có sự ủng hộ về mặt chủ trương rất lớn từ các nhà mạng.
Hiện mô hình thanh toán bằng ví điện tử đang là xu thế nổi trội, tới đây người đọc chỉ cần quét mã QR Code là có thể đọc bài thu phí, thao tác chỉ trong vài giây. Các phương thức thanh toán khác, như qua tin nhắn, thẻ tín dụng... đều đã được chúng tôi chuẩn bị sẵn, đáp ứng mọi nhu cầu của độc giả.
PV: Đối với những tạp chí chuyên ngành hay các tờ báo đi vào thị trường chuyên sâu, ông nhận định thế nào về tiềm năng trong tương lai khi áp dụng được mô hình thu phí nội dung?
Nhà báo Hoàng Nhật: Thực tế, thị trường ngách (niche) luôn tỏ ra có hiệu quả, đặc biệt trong lĩnh vực báo chí. Đơn cử như ở mảng tài chính, chứng khoán, bất động sản... các nhà đầu tư luôn có nhu cầu thông tin rất lớn, và họ sẵn lòng chi tiền để được tiếp cận những thông tin sâu, độc... một cách nhanh nhất. Không phải ngẫu nhiên những tờ báo đi đầu trong lĩnh vực thu phí trên thế giới đều là những tạp chí tài chính như Financial Times, Wall Street Journal...
PV: Ông dự đoán ra sao về xu hướng áp dụng mô hình thu phí nội dung trong ngành báo tại Việt Nam?
Nhà báo Hoàng Nhật: Ở đâu cũng vậy, chỉ cần có người phất cờ, cả làng sẽ nhất tề đứng dậy. Thu phí thông tin báo chí đã là xu thế chủ đạo của báo chí thế giới, trong khi tốc độ cập nhật mô hình mới của Việt Nam luôn rất nhanh. Nếu chúng ta cứ đứng im thì sẽ càng tụt hậu, vậy thì đã đến lúc phải tiến lên thôi!
- Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!
