Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng, với tuổi thọ trung bình của người dân tăng và mức sinh giảm mạnh.
Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam bắt đầu quá trình già hóa dân số từ năm 2011 và là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới.
Đến năm 2024, số lượng người từ 60 tuổi trở lên đạt 14,2 triệu người, dự kiến tăng lên xấp xỉ 18 triệu người vào năm 2030. Mức sinh cũng giảm xuống mức thấp kỷ lục là 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024. Các chuyên gia dự báo, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036 và "siêu già" vào năm 2049.
Sự thay đổi cơ cấu dân số này đặt ra nhu cầu cấp thiết về các mô hình nhà ở, chăm sóc sức khỏe và tiện ích chuyên biệt cho người cao tuổi. Mặc dù có hàng triệu người cao tuổi cần được chăm sóc, Việt Nam hiện chỉ có khoảng 400 viện dưỡng lão, trong đó 50% là các trung tâm từ thiện hoặc do nhà nước đầu tư.
Đặc biệt, đang thiếu hụt dịch vụ cao cấp như mô hình nhà ở kết hợp chăm sóc sức khỏe tại gia, trong khi số lượng người cao tuổi có điều kiện kinh tế ngày càng tăng.
Việt Nam đang thiếu hụt dịch vụ cao cấp như mô hình nhà ở kết hợp chăm sóc sức khỏe tại gia. (Ảnh minh hoạ)
Thực tế cho thấy, các khu vực có tuổi thọ trung bình cao thường là những nơi có kinh tế phát triển, như: Bà Rịa Vũng Tàu, Đà Nẵng, TP.HCM, Hà Nội, Đồng Nai.
Điều này cho thấy tiềm năng lớn cho mô hình nhà ở tích hợp y tế cộng đồng, nơi cung cấp không gian sống an toàn, tiện nghi nhưng vẫn giữ kết nối với gia đình. Tuy nhiên, hiện tại chỉ có một số ít chủ đầu tư tiếp cận phân khúc này.
Việc phát triển mô hình nhà ở cho người cao tuổi đặc biệt phù hợp trong bối cảnh tầng lớp trung lưu và thượng lưu đang mở rộng nhanh chóng.
Các tầng lớp này sẽ thúc đẩy nhu cầu về nhà ở cao cấp, bao gồm nhà ở cho người cao tuổi, trong hiện tại và thập kỷ tới, khi họ có điều kiện tài chính để lựa chọn không gian sống phù hợp với tuổi già.
Bên cạnh đó, Việt Nam còn có lợi thế cạnh tranh về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa và chi phí sinh hoạt tương đối thấp, thu hút cả người nước ngoài về hưu và kiều bào hồi hương.
Tâm lý và nhu cầu sống của người cao tuổi cũng đang thay đổi. Người cao tuổi hiện đại quan tâm đến sinh hoạt khoa học, vui khỏe, muốn duy trì sự độc lập và trân trọng các cơ hội giao lưu cộng đồng, tập luyện thể dục, tham gia các hoạt động giải trí phù hợp.
Phần lớn là những người có học vấn và từng sống hoặc làm việc tại thành phố lớn hoặc nước ngoài, có tiềm lực tài chính phù hợp với loại hình nhà ở này. Nhu cầu nhà ở cao cấp cho người cao tuổi sẽ tiếp tục được duy trì trong tương lai, đặc biệt khi thế hệ sinh từ năm 1981 đến năm 2000, được coi là giàu nhất trong lịch sử, sẽ bước sang tuổi 60 trong hai thập kỷ tới.
Tại các quốc gia có dân số già như: Nhật Bản, Đức, Thụy Điển hay Úc, nhà ở cho người cao tuổi đã phát triển thành hệ sinh thái sống tích hợp: Kết hợp nhà ở, chăm sóc y tế, cộng đồng sinh hoạt và hỗ trợ tâm lý.
Các mô hình như “Continuing Care Retirement Communities” (CCRC) tại Mỹ hay “smart aging villages” tại Nhật Bản cung cấp dịch vụ đa tầng, từ nhà ở độc lập có giám sát y tế đến khu vực chăm sóc đặc biệt. Điểm chung là hỗ trợ người cao tuổi sống độc lập, có kết nối xã hội và được chăm sóc chuyên nghiệp, liên tục theo nhu cầu sức khỏe thay đổi.
Do đó, VARS cho rằng, mô hình nhà ở cho người cao tuổi hứa hẹn sẽ mở ra thị trường đầy tiềm năng nhờ sản phẩm phù hợp với nhu cầu và tâm lý người cao tuổi hiện đại.
Không giống viện dưỡng lão truyền thống, mô hình nhà ở cho người cao tuổi tiêu biểu là các tòa nhà cao tầng tích hợp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại gia, phát triển trong các khu đô thị ở vùng ven trung tâm các thành phố lớn. Các căn hộ cần được thiết kế phù hợp với người cao tuổi, tích hợp dịch vụ y tế tại chỗ, tiện ích cộng đồng và không gian sinh hoạt xanh.
Việc phát triển loại hình BĐS này không chỉ giúp chủ đầu tư đón đầu cơ hội nhờ nhu cầu cao mà còn hưởng lợi từ các chính sách khuyến khích phát triển của nhà nước về các mô hình chăm sóc người cao tuổi thông minh, phi tập trung.
Thêm vào đó, các dự án nhà ở cho người già thường gắn với các khu đại đô thị ven trung tâm, nơi giá đất còn tương đối mềm, giúp nhà đầu tư tiết kiệm chi phí đầu vào và hưởng lợi từ hệ thống giao thông ngày càng hoàn thiện./.
