Nhiều cuộc thanh tra đột xuất, quy mô lớn
Thanh tra là lĩnh vực nhận được sự quan tâm rất lớn của các đại biểu và cử tri cả nước, công tác xử lý vi phạm hoạt động tham nhũng triệt để góp phần tạo dựng lòng tin cho nhân dân. Thanh tra phải làm sao góp phần tích cực cho việc chống tiêu cực, lãng phí và thu hồi được tài sản tham nhũng do đối tượng tham nhũng gây ra.
Tham gia chất vấn tại phiên họp, đại biểu Lê Thanh Vân đề nghị cho biết từ ngày nhậm chức đến nay, Tổng Thanh tra Chính phủ đã chủ động chỉ đạo hoạt động thanh tra đột xuất liên quan các vụ việc tham nhũng trong ngành thanh tra như thế nào, kết quả ra sao?
Trả lời đại biểu Lê Thanh Vân về việc chỉ đạo thanh tra đột xuất, phòng chống tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu rõ thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và thực hiện đúng quy định của luật, theo đúng chức năng, nhiệm vụ.
Thứ nhất là căn cứ vào chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương phòng, chống tham nhũng và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao cho Thanh tra tiến hành thanh tra một nội dung nào đó thì Tổng Thanh tra sẽ chỉ đạo Phó Tổng Thanh tra phụ trách các cơ quan, đơn vị tổ chức nắm thông tin tình hình, đề xuất nội dung phạm vi thời kỳ và đối tượng cần Thanh tra.
Thứ hai là Tổng Thanh tra Chính phủ cho chủ trương để Phó Tổng Thanh tra ký ban hành quyết định thanh tra kế hoạch tiến hành thanh tra.
Thứ ba là Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ đạo Phó Tổng Thanh tra phụ trách chỉ đạo Thủ trưởng Cục vụ và đoàn thanh tra tiến hành thanh tra theo quy định pháp luật và chỉ đạo giám sát đoàn thanh tra.
Thứ tư là Tổng Thanh tra chỉ đạo Phó Tổng xem xét báo cáo kết quả thanh tra, chỉ đạo thẩm định dự thảo kết luận thanh tra và báo cáo xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ về dự thảo kết luận thanh tra và sau đó thì chỉ đạo tiếp thu, hoàn chỉnh kết luận.
Thứ năm là Tổng Thanh tra cho chủ trương để Phó Tổng phụ trách ký ban hành kết luận thanh tra, tổ chức công khai kết luận theo quy định pháp luật và báo cáo Ban Chỉ đạo và Thủ tướng Chính phủ về kết quả thanh tra.
Thứ sáu là Tổng Thanh tra chỉ đạo, Phó Tổng và các đơn vị Cục Vụ tiến hành theo dõi, đôn đốc, xử lý sau thanh tra và báo cáo Ban Chỉ đạo, Thủ tướng Chính phủ về kết quả xử lý sau thanh tra.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, trong thời gian vừa qua đã có nhiều cuộc thanh tra sản xuất có tính phức tạp, quy mô lớn, có nhiều sai phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Qua kết quả thanh tra đã kiến nghị xử lý và chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo pháp luật. Các cuộc thanh tra đột xuất này đều được tiến hành với tinh thần khẩn trương và trách nhiệm cao nhất để kết luận và báo cáo Ban Chỉ đạo, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp, gặp nhiều khó khăn.
Tại phiên chất vấn, đại biểu Dương Khắc Mai có câu hỏi gửi tới Tổng Thanh tra Chính phủ như sau: Thời gian qua, công tác phòng, chống tham nhũng của nước ta quyết liệt, đạt nhiều hiệu quả quan trọng, toàn diện. Tuy nhiên, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng thất thoát còn thấp, tham nhũng trên một số lĩnh vực còn diễn biến nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong xã hội. Đề nghị Tổng thanh tra cho biết nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp trong thời gian tới?
Về thực trạng ngăn chặn, xử lý thu hồi tài sản tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong chia sẻ đây là một trong những nhiệm vụ khó khăn, vướng mắc, phức tạp nên luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Thời gian qua, các cơ quan theo chức năng đã là thực hiện tốt những công việc về thu hồi tài sản tham nhũng và đạt tỷ lệ là năm sau cao hơn năm trước. Kết quả 9 tháng đầu năm 2022, thanh tra tiến hành đôn đốc, thanh tra 5.586 kết luận thanh tra. Qua đó, thu hồi được hơn 1.000 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 60% và gấp đôi so với năm 2021.
Tuy nhiên, Tổng Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng vẫn còn thấp, do đó trong thời gian tới sẽ tập trung giải pháp khắc phục như hoàn thiện quy định pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng; tăng cường xử lý sau thanh tra, thi hành án về thu hồi tài sản nhũng. Trong quá trình điều tra và phát hiện dấu hiệu tội phạm phải chủ động có biện pháp kê biên, phong tỏa, tạm giữ tài sản để đảm bảo xử lý. Sau thanh tra thi hành án và kịp thời tháo gỡ khó khăn những quá trình thu hồi và tăng cường hợp tác quốc tế và tương trợ tư pháp để thu hồi tài sản tham nhũng.
Đại biểu Phạm Nam Tiến (Đắk Nông) đưa ra câu hỏi: Hiện nay còn 40% đến 50% số tài sản chưa được thu hồi lại trong các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương chỉ đạo. Đây là con số không nhỏ vì một vụ án tham nhũng giá trị có thể lên tới hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó mới chỉ kiểm soát tài sản trong hệ thống chính trị, còn tài sản do người thân của các đối tượng phạm tội tham nhũng đang đứng tên chiếm hoặc sở hữu vẫn là một khoảng trống rất lớn, khó kiểm soát. Đề nghị Tổng Thanh tra cho biết giải pháp căn cơ nào đặt ra cho việc thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả hơn?
Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết việc xử lý thu hồi tài sản tham nhũng là vấn đề khó, nhất là đối với tài sản kinh tế. Vấn đề này Ban Bí thư đã có Chỉ thị 04, do đó, kết quả 9 tháng thu hồi tài sản tham nhũng của năm 2022 đã tăng gần gấp đôi so với năm 2021. Trong thời gian tới, ngoài việc thực hiện tốt Chỉ thị 04, đề nghị các cơ quan sửa đổi bổ sung quy định thu hồi tài sản, giải quyết bất cập, đảm bảo tính đồng bộ để công tác thu hồi hiệu quả.
Nói về giải pháp, Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ ra rằng cần hoàn thiện cơ chế thu hồi, tăng cường xử lý sau thanh tra và thi hành án, khi phát hiện dấu hiệu tội phạm phải xử lý ngay, tránh tẩu tán, thất thoát tài sản. Trong giải quyết, thu hồi tài sản có yếu tố nước ngoài cần có hợp tác quốc tế về vấn đề này.
Tại phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho biết, việc thực hiện kết luận sau thanh tra bao gồm các nội dung thu hồi tiền, xử lý về tài sản và xử lý cán bộ. Tuy nhiên, hiện nay qua theo dõi thì thấy việc thực hiện kết luận của thanh tra ở các địa phương, quan, đơn vị mới chỉ chú trọng đến việc thu hồi tiền còn nội dung xử lý về tài sản và xử lý cán bộ thì chưa thực sự được chú trọng.
Đại biểu đề nghị Tổng Thanh tra cho biết nguyên nhân của tình trạng trên và những giải pháp khắc phục trong thời gian tới?
Ông Đoàn Hồng Phong cho hay, thực trạng việc thu hồi tài sản sau thanh tra năm sau đã cao hơn năm trước, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, thời gian còn kéo dài.
Thu hồi tài sản tham nhũng kinh tế qua các vụ án hoặc thu hồi tài sản phát hiện qua thanh tra là một vấn đề rất khó khăn hiện nay.
Khó khăn thứ nhất, một số kết luận thanh tra, cho thời gian thực hiện dự án đã lâu, chính sách có nhiều thay đổi qua các thời kì, một số dự án có yếu tố nước ngoài, kết luận thanh tra có nhiều nội dung liên quan đến tiền sử dụng đất chiếm tỉ lọng lớn, có khó khăn vướng mắc vì có nhiều dự án đầu tư đã hoàn thành đã chuyển nhượng qua nhiều nhà đầu tư thứ cấp và đã bán cho người dân, nên việc xác định rất khó khăn
Khó khăn thứ hai, việc quan tâm lãnh đạo chỉ đạo của các đơn vị thuộc đối tượng thanh tra chưa được quan tâm đúng mức. Một số đối tượng còn tẩu tán, che giấu hoặc hợp lý hoá tài sản. Tình trạng pháp lý tài sản chưa rõ ràng về sở hữu hoặc sở hữu chung.
Về giải pháp, tiếp tục hoàn thiện thể chế về thanh tra, nhất là sửa đổi luật để công tác thanh tra nói riêng và đặc biệt là chế tài xử lý vi phạm sau thanh tra có hiệu lực.
Phát biểu tranh luận tại phiên chất vấn, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng đề cập đến việc thu hồi tài sản bất minh do người khác đứng tên là rất khó, chưa có giải pháp hiệu quả để thu hồi. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí từng khẳng định vấn đề này có nhiều nguyên nhân và rất khó để thu hồi, đặc biệt trong điều kiện chưa có Luật về đăng ký tài sản thì nên chuyển hướng từ xử lý hình sự sang khởi kiện dân sự sẽ thu hồi được nhiều hơn.
Đại biểu Đồng đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết có tán thành quan điểm này không? Nếu tán thành thì giải pháp là gì? Nếu không tán thành, Thanh tra Chính phủ có giải pháp gì tốt hơn không?
Về thu hồi tài sản, gặp rất nhiều khó khăn, Tổng Thanh tra Chính phủ cho rằng, nên tập trung ưu tiên xử lý kinh tế, không chuyển từ án kinh tế sang hình sự. Đây là quan điểm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế. Thanh tra Chính phủ cũng quán triệt quan điểm này trong xử lý các vụ việc.
Theo đó, đối với một số vụ việc, sau thanh tra thì vẫn yêu cầu thực hiện kết luận thanh tra. Đối với những vụ việc chưa phân định rõ là hình sự hay kinh tế, thì ưu tiên xử lý kinh tế trong thời hạn thanh tra. Tuy nhiên việc này chỉ áp dụng trong một thời hạn nhất định, có thể 1,5 năm đến 2 năm, nếu sau thời gian này không thực hiện được thì sẽ chuyển đến cơ quan điều tra./.
