Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP. HCM (thuộc Sở Xây dựng) đang xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện với mục tiêu thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm vào năm 2026 - nơi có mật độ giao thông và ô nhiễm không khí cao nhất.
Theo đơn vị tư vấn, giao thông đường bộ là nguồn phát thải lớn nhất, đặc biệt tại khu vực trung tâm.
Do đó, nơi này được đề xuất làm vùng thí điểm hạn chế xe chạy xăng không đạt chuẩn khí thải. Ngoài ra, khu vực Cần Giờ cũng được đưa vào diện thí điểm nhằm bảo vệ khu dự trữ sinh quyển và phát triển du lịch bền vững.
Khu vực dự kiến hạn chế xăng, dầu tại TP. HCM. Nguồn ảnh: Báo Lao Động
Vùng phát thải thấp sẽ được giới hạn bởi tuyến vành đai qua 15 cây cầu, gồm: Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh và Thị Nghè.
Vành đai này bao gồm 17 tuyến đường chính như: Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Ký Con, Nguyễn Cảnh Chân và Trần Đình Xu.
Trong giai đoạn 2026, TP. HCM sẽ hạn chế xe ô tô thương mại dưới chuẩn Euro 4, xe máy kinh doanh dịch vụ dưới Euro 2 và cấm hoàn toàn xe tải hạng nặng chạy dầu diesel. Ưu tiên phương tiện không phát thải, thân thiện môi trường hoặc được cấp phép đặc biệt.
Ở giai đoạn 2027-2032, TP. HCM sẽ mở rộng áp dụng với tất cả xe máy dưới Euro 2 và ô tô dưới Euro 4 tại khu trung tâm.
TP. HCM đề xuất thành lập tuyến vành đai hạn chế xe xăng, dầu từ năm 2026. Nguồn ảnh: Báo Người Lao Động
Từ năm 2032, đề án sẽ nâng tiêu chuẩn khí thải với mọi phương tiện vào vùng LEZ và mở rộng phạm vi ra khu vực Vành đai 1.
Ranh giới Vành đai 1 gồm 4 đoạn: Ngã tư Linh Đông (Phạm Văn Đồng - Vành đai 2) đến vòng xoay Nguyễn Thái Sơn (8,5 km, 12 làn xe - đã hoàn thành).
2A. Nguyễn Thái Sơn - ngã tư Bảy Hiền (4,8 km, qua Bạch Đằng - Hồng Hà, Trường Sơn, Trần Quốc Hoàn, Hoàng Văn Thụ).
2B. Ngã tư Bảy Hiền - Hương lộ 2 (4,7 km, gồm tuyến mới nối tới Thoại Ngọc Hầu và Hương lộ 2).
Hương lộ 2 - Nguyễn Văn Linh (8,4 km, qua Vành đai trong và đoạn nối dài).
Giai đoạn 2026-2032, thành phố sẽ lắp 58 camera giám sát và nhận diện biển số tự động (ANPR) tại các cửa ngõ vào vùng LEZ.
Hệ thống đối chiếu dữ liệu đăng kiểm để xác định tiêu chuẩn khí thải và gửi thông báo xử phạt điện tử cho phương tiện vi phạm. Từ năm 2032, khoảng 200 camera ANPR sẽ được triển khai trên toàn TP. HCM.
Theo thống kế từ địa phương, TP. HCM sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu có hơn 14 triệu dân, sở hữu hơn 1 triệu ô tô và 10,2 triệu xe máy.
Giao thông đường bộ chiếm tới 88% NOx, 99% CO, 79% SO₂ và 88% bụi mịn trong tổng phát thải từ hoạt động giao thông, gây thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỷ đồng/năm (0,25% GRDP).
Đại diện đơn vị tư vấn nhấn mạnh, để triển khai LEZ hiệu quả cần một hệ sinh thái đồng bộ lựa chọn thay thế cho người dân, hạ tầng trạm sạc, chính sách tài chính và giải pháp chuyển đổi công bằng.
Nhóm thu nhập thấp, phụ thuộc vào xe cũ sẽ được hỗ trợ sinh kế. Giao thông công cộng tiếp tục là trọng tâm với kế hoạch mở rộng buýt điện, phát triển xe đạp công cộng, hành lang xanh cho người đi bộ - xe đạp, cùng các trạm sạc ưu tiên tại bãi đỗ, trung tâm thương mại và trục giao thông chính.
