TP. HCM loay hoay "giải bài toán" hàng loạt biệt thự cổ biến mất

Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Kiến trúc TP. HCM (đơn vị tư vấn trực tiếp thực hiện việc kiểm kê, đánh giá biệt thự), danh sách nhà biệt thự từ các nguồn được tập hợp lại khoảng 1.300 nhà. Cho đến nay, sau khi gần một nửa trong số 1.300 căn đã biến mất thì công tác kiểm kê, phân loại vẫn đang được trung tâm tiến hành. Mặt khác, hình thức sở hữu không phải là nội dung chủ yếu của nguyên tắc kiểm kê, nên chưa có số liệu về hình thức sở hữu đối với danh sách biệt thự cũ.

Biệt thự cổ ở 237 Nơ Trang Long, Bình Thạnh từng đại diện cho kiến trúc Pháp cổ tại TP.HCM

Những con số đáng báo động về tình trạng biệt thự cổ biến mất một cách nhanh chóng đang tỉ lệ nghịch với thời gian hướng dẫn, quy định việc phân loại, sửa chữa biệt thự cổ ra đời. Trả lời Reatimes.vn, ông Nguyễn Thanh Nhã – Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP. HCM cho biết: "Chương trình hành động trong công tác bảo tồn cảnh quan kiến trúc đô thị trên địa bàn TP. HCM (theo Quyết định số 2751/QĐ-UBND ngày 29/5/2013 của UBND Thành phố - PV) có nội dung nghiên cứu về kiến trúc biệt thự và khu vực cần bảo vệ không gian kiến trúc biệt thự. Hiện tại, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố (cơ quan Thường trực Hội đồng phân loại biệt thự - PV) đang hoàn thiện bản dự thảo Quy định về tiêu chí đánh giá và phân loại biệt thự cũ để trình UBND Thành phố xem xét ban hành."

Trao đổi với những cơ quan chức năng quản lý đối với những công trình kiến trúc cổ, tất cả đều có chung câu trả lời: chờ!? Chờ quy trình, chờ tiêu chí phân loại, chờ quy định cụ thể để có thể dựa vào đó tiến hành cấp phép cho trùng tu hay tháo dỡ, sửa chữa mới… Tuy nhiên, chờ bao lâu thì không có câu trả lời cụ thể.

Cỏ mọc xanh khuôn viên biệt thự 237 Nơ Trang Long từ ngày bị cưỡng chế.

Quá trình rà soát, đánh giá, phân loại biệt thự cổ đang được tiến hành và chưa có hồi kết có lẽ là một trong những nguyên nhân dẫn đến căn biệt thự dù đã xuống cấp vẫn chưa xin được giấy phép sửa chữa. Nhắc lại câu chuyện biệt thự cổ 237 Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh sửa chữa trái phép, đến khi bị đình chỉ thi công mới biết công trình này chưa được Hội đồng phân loại biệt thự đánh giá, phân loại để đưa vào danh sách biệt thự thuộc nhóm cần trình UBND Thành phố phê duyệt.

Sau 6 tháng bị đình chỉ thi công, đến nay, UBND Thành phố đã có văn bản số 6141/UBND-ĐT ngày 29/10/2016 chấp thuận đề xuất của Sở Xây dựng: công trình 237 Nơ Trang Long có thể cải tạo, sửa chữa theo hướng giữ nguyên hình dáng kiến trúc bên ngoài, cấu trúc bên trong, mật độ xây dựng, độ cao, số tầng. Mặc dù có văn bản chấp thuận cho phép sửa chữa, nhưng biệt thự cổ 237 Nơ Trang Long vẫn đang nằm trong diện chờ phân loại.

Theo người dân xung quanh, chủ sở hữu giữ lại toàn bộ gạch trang trí tường, mái ngói, phù điêu, cửa sổ chứ không gỡ bỏ.

Trước đó, vào tháng 7/2016, Viện Nghiên cứu phát triển (Chủ tịch Hội đồng Phân loại biệt thự) đã trình Ủy ban nhân dân Thành phố dự thảo Tiêu chí đánh giá và phân loại các biệt thự cũ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh (tại Tờ trình số 519/TTr-VNCPT-HĐPLBT) để phê duyệt, ban hành. Theo ý kiến kết luận của Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Lê Văn Khoa, Hội đồng Phân loại biệt thự sẽ họp, thẩm định hồ sơ và phân loại đối với các biệt thự cũ (trước năm 1975) khác trên địa bàn Thành phố ngay sau khi Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành Tiêu chí đánh giá và phân loại biệt thự cũ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong khi người dân mòn mỏi chờ, sau 6 tháng nghiên cứu, Viện Nghiên cứu Phát triển chỉ mới tới khâu trình dự thảo tiêu chí đánh giá và phân loại biệt thự cũ, còn UBND TP.HCM đang trong quá trình xem xét dự thảo này. Trái bóng mang tên “biệt thự cổ” đang được "đá qua đá lại" ở các sở, ngành liên quan trong khi người dân, chủ sở hữu công trình biệt thự cổ chỉ biết "dài cổ" chờ.